زکریا چکاپ

کچلی  و دیگر عفونت های قارچی

عفونت قارچی یک وضعيت شايع است که می تواند منجر به ضايعات خارش دار حلقه مانند قرمز یا سفید بر روی پوست شود. عفونت قارچی عمدتا بازوها و پاها را درگیر می کند اما ممکن است در هر کجای بدن نمایان شود. دیگر عفونت های قارچی می توانند پوست سر، پاها، کشاله ران و ناخن ها را تحت تاثیر قرار دهند. این عفونت های قارچی چندان جدی نبوده و معمولا به سادگی درمان می شوند. با این حال مسری هستند و به سادگی گسترش می یابند. 

عفونت های قارچی 

انواع متفاوتی از عفونت های قارچی بر اساس ناحیه ای از بدن که درگیر شده باشد، وجود دارد . مانند عفونت قارچی تنه، عفونت قارچی ناخن، بیماری قارچی پوست پا، عفونت قارچی کشاله ران و كچلی – پوست فرق سر را درگیر می کند. 

عفونت قارچی عمدتا همانند تکه قرمز یا سفید و حلقه ای در پوست خود را نشان می دهد که می تواند خشک و پوسته پوسته، ملتهب و یا خارش دار باشد، اما علايم براساس نوع قارچ می توانند خود را کمی متفاوت نشان دهند. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم ؟ 

اگر خود و یا فرزندتان دچار عفونت قارچی پوست سر شده اید به پزشک مراجعه کنید، این حالت با داروهای ضد قارچ قابل درمان می باشد که در صورت ارائه نسخه دریافت می کنید. علائم این نوع عفونت قارچی شامل پوسته پوسته شدن بخش هایی از پوست سر ( و ممکن است زخم شده باشد )، ریزش موی سکه ای و خارش می باشد. 

علت این حالت چیست؟ 

عفونت قارچی پوست سر بین افراد از طریق تماس مستقیم سر و با به اشتراک گذاشتن وسایلی مانند حوله، برس مو و ملافه انتقال می یابد. بیماری قارچی پوست پا عمدتا در رختکن های باشگاه ها و استخرها منتشر می شود. حیوانات خانگی مانند سگ و گربه ممکن است دچار عفونت قارچی باشند و به واسطه نوازش کردن، آن را به شما نیز منتقل کنند. 

چه افرادی مبتلا می شوند؟ 

گفته می شود که 10 تا 20 درصد از افراد دچار عفونت قارچی در زندگی خود می شوند. اگرچه کودکان به احتمال بیشتری دچار این حالت می شوند اما افراد در تمام سنین می توانند مبتلا شوند. عفونت قارچی کشاله ران در مردان جوان شایع تر است. 

عفونت قارچی پوست سر ( کچلی سر ) شايع ترين ترین حالت در کودکانی است که به بلوغ نرسیده اند، به ویژه افرادی که در مناطق شهری زندگی می کنند. 

پيشگيری از انتشار بيماری

بسیار مهم است که از سرایت عفونت پیشگیری شود. شما باید از به اشتراک گذاشتن حوله، ملافه و یا لباس های خود با کسی که دچار عفونت است، خودداری کنید. اگر گمان می کنید که حیوان خانگیتان دچار عفونت قارچی است، آن را به دامپزشک نشان دهید. اگر حیوان خانگی شما به سرعت درمان شود، احتمال کمتری وجود دارد که شما نیز مبتلا شوید. اگر کودک شما دچار عفونت قارچی است، می تواند به مدرسه برود اما باید معلم او را مطلع کنید. علاوه بر درمان، کودک شما باید سطح مناسبی از بهداشت فردی را نیز داشته باشد تا از سرایت عفونت پيشگیری شود. 

علائم عفونت قارچی در نواحی مختلف 

علائم عفونت قارچی بستگی به محل وجود عفونت دارد. 

عفونت قارچی ( بر روی پوست ) 

علائم عفونت قارچی شامل موارد زیر است : 

بخش های حلقه مانند قرمز یا سفید بر روی پوست – پوست شما قرمز به نظر رسیده و حول یک حلقه دچار تحریک پوستی می شود، اما داخل آن حلقه سالم می باشد. 

پوست خارش دار، ملتهب و پوسته پوسته شده 

در موارد شدیدتر : 

حلقه ها متعدد شده، بزرگتر می شوند و با هم ترکیب می شوند. 

حلقه ها ممکن است کمی برآمده شوند و پوست زیر آن دچار خارش شود. 

تاول ها و زخم های چرکی ممکن است در اطراف حلقه ها ایجاد شود. 

حلقه ها به هنگام پیشروی خود به سمت بیرون پخش می شوند. شما ممکن است یک یا چندین حلقه داشته باشید و در موارد شدیدتر پوست دچار برآمدگی و تاول شود. 

عفونت قارچی صورت و گردن 

عفونت قارچی بر روی صورت و گردن ممکن است به شکل حلقه نباشد بلکه دچار خارش شده و متورم گردد و همچنین خشک شده و کبره ببندد.

 اگر ریش داشته باشید، متوجه می شوید که تکه هایی از مو از بین رفته اند. 

عفونت قارچی دست 

عفونت قارچی بر روی دست اغلب منجر به ضخیم شدن پوست دست به ویژه در قسمت کف دست و بین انگشتان می شود. این حالت می تواند یک یا هر دو دست را درگیر کند و معمولا تنها در یک سمت دست دیده می شود. 

عفونت قارچی پوست سر ( کچلی سر ) 

علائم عفونت قارچی پوست سر شامل موارد زیر است: 

تکه های کوچک پوست زبر بر روی پوست سر که می تواند متورم نیز باشد 

ریزش موی سکه ای 

و خارش پوست سر 

در موارد شدیدتر : 

زخم های کوچک چرکی بر روی پوست سر 

کبره بستن پوست سر 

طاس شدن بخش هایی از سر ( اگر موها نیز درگیر شده باشند ) 

در موارد بسیار شدید، زخم ملتهب بزرگی که کریون[1] نامیده می شود، روی پوست سر شکل می گیرد. در این حالت چرک از زخم بیرون می آید و ممکن است تب و تورم غدد لنفاوی نیز ایجاد شود. 

عفونت قارچی پوست پا ( کچلی پا ) 

علائم اصلی عفونت قارچی پوست پا ایجاد حالتی خارش دار، خشک، قرمز و پوسته پوسته بر روی پوست است که معمولا در فضاهای بین انگشتان پا دیده می شود. در موارد شدیدتر ممکن است علائم زیر نیز وجود داشته باشد : 

ترک خوردن پوست در مناطق درگیر 

تاول هایی که می تواند چرکی باشد و یا روی تورم پوست کبره ببندد 

احساس سوزش و گزیدگی در پوست 

تکه های پوسته پوسته در اطراف کف پا، بین انگشتان پا و کنار پاها 

عفونت قارچی کشاله ران ( تینیا کروریس[2] )

علائم عفونت قارچی کشاله ران شامل موارد زیر است : 

زخم های قرمز-قهوه ای، که ممکن است تاول بزند یا زخم های پر از چرکی را ایجاد کند. 

خارش و قرمزی در اطراف ناحیه کشاله ران مانند قسمت داخلی ران و باسن ( معمولا آلت تناسلی درگیر نمی شود ) 

خشک و پوسته پوسته شدن قسمت داخلی ران 

ورزش، پیاده روی و پوشیدن لباس ها و زیرپوش های تنگ می تواند علائم عفونت کشاله ران را تشدید کند.

عفونت قارچی ناخن ( آنیکومایکوز[3] ) 

علائم عفونت قارچی ناخن شامل موارد زیر است : 

ضخیم شدن نسبتا سفید رنگ ناخن 

رنگ گرفتگی ناخن ( ممکن است ناخن سفید، سیاه، زرد و یا سبز به نظر برسد ) 

ناخن می تواند شکننده شده و شروع به افتادن کند 

پوست اطراف ناخن دردناک و تحریک پذیر می شود. 

علل کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی 

عفونت های قارچی متاثر از نوع ویژه ای از قارچ ها هستند که درماتوفیتوز[4] نامیده می شود و در کراتین زندگی می کند. کراتین بافتی سفت و ضد آب است که در اغلب بخش های بدن از جمله پوست، مو و ناخن ها یافت می شود. این توضیح نشان می دهد که چرا عفونت های قارچی اغلب پوست، پوست سر و یا ناخن های شما را درگیر میکند. 

چگونه این بیماری گسترش می یابد؟ 

قارچ ها هاگ های ریزی هستند که به اندازه ای قوی هستند که بتوانند ماه ها روی پوست، در خاک و یا بر روی اشیای خانه مانند شانه و حوله باقی بمانند. آن ها در محیط گرم و مرطوب سالم می مانند و امکان رشد می یابند، به همین جهت است که اغلب در رختکن های استخرهای شنا و دوش های مشترک گسترش می یابند. این هاگ ها به 4 طریق متفاوت امکان گسترش دارند : 

تماس انسان با انسان 

تماس انسان با حیوان – مثلا با نوازش سگ یا گربه دچار عفونت قارچی 

تماس انسان با اشیا – هم انسان ها و هم حیوانات می توانند ردی از هاگ های قارچی را بر روی اشیا و سطوح مانند حوله ها، لباس ها، ملافه ها، شانه ها و لیف ها برجای بگذارند. 

تماس انسان با خاک – این حالت کمتر اتفاق می افتد اما ممکن است پس از قرارگیری طولانی مدت در معرض خاک دارای عفونت، گسترش یابد. 

به عنوان یک بزرگسال، ممکن است شما بدون داشتن هیچ علائمی، ناقل عفونت قارچی باشید. چرا که بدن شما نوعی دفاع را در برابر این عفونت در زمانی که به دوره بزرگسالی رسیده اید، ایجاد کرده است. اگر شما ناقل عفونت قارچی باشید، می توانید به صورتی نادانسته این حالت را به کودکان انتقال دهید و در این زمان علائم بروز خواهند کرد. 

گروه های در معرض خطر 

در صورتی احتمال گسترش عفونت قارچی در شما بالا است که :  

بسیار كم سن یا بسیار مسن باشید 

دچار دیابت نوع 1 باشید 

اضافه وزن بالایی داشته باشید ( چاقی ) 

بیماری داشته باشید که سیستم ایمنی شما را ضعیف کرده باشد مانند HIV یا AIDS 

تحت درمان هایی باشید که سیستم ایمنی شما را تضعیف می کنند مانند شیمی درمانی یا داروهای استروئیدی 

در گذشته عفونت قارچی داشته باشید 

دچار تصلب شرائین باشید ( آترواسکلروزیس[5] ) 

دچار ضعف در گردش خون باشید ( به ویژه بیماری که نارسایی مزمن وریدی نامیده می شود و در آن رگ های پا در بازگرداندن خون به قلب دچار مشکل می شوند )

تشخیص کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی 

کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی معمولا به سادگی با توجه به علائم ظاهری و ناحیه درگير تشخیص داده می شوند. 

عفونت های قارچی پوست سر 

متخصص پوست عمدتا قادر به تشخیص این نوع عفونت قارچی پس از بررسی پوست سر شما خواهد بود. اطلاع از این امر که دقیقا کدام نوع قارچ سبب عفونت شده است، کمک کننده است. چرا که برخی داروهای ضد قارچ در درمان انواع معینی از قارچ ها بهتر عمل می کنند. پزشک شما بخش کوچکی از پوست سر شما را برداشته و در آزمایشگاه بررسی خواهد کرد. ممکن است پیش از دریافت نتیجه آزمایش، داروهای ضد قارچ برای شما تجویز شود. اگر آزمایشات نشان دهند که داروی ضد قارچ دیگری، عملکرد بهتری خواهد داشت، داروی شما عوض خواهد شد. 

کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی 

اغلب عفونت های قارچی توسط پزشک و پس از بررسی پوست و سوال در خصوص علائم مرتبط تشخیص داده می شوند. آزمایشات بیشتر تنها در صورتی مورد نیاز خواهد بود که علائم شما شدید بوده و یا به درمان های ضد قارچی پاسخ ندهد. در این صورت، پزشک شما بخش کوچکی از پوست درگیر را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه خواهد فرستاد. تحلیل های میکروسکوپیک نشان خواهند داد که آیا قارچ وجود دارد یا خیر و چه نوع قارچی سبب ایجاد عفونت در شما شده است؟ 

درمان کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی 

اغلب عفونت های قارچی از جمله کچلی به سادگی با استفاده از  کرم های ضد قارچ، دارو و یا شامپو درمان می شوند. شما همچنین می توانید با رعایت موارد زیر به عاری شدن از عفونت های قارچی و متوقف نمودن گسترش آن کمک کنید : 

شستشوی ناحیه ای از پوست که درگیر شده به صورت روزانه و خشک کردن کامل آن

 داشتن توجه ویژه به ضخامت پوست و بین انگشتان پا 

در صورت وجود عفونت قارچی پاها و کشاله ران، تعویض زیرپوش و جوراب به صورت روزانه چرا که قارچ می تواند در پوسته های پوست باقی بماند

در صورت عفونت قارچی پوست سر، عدم به اشتراک گذاشتن شانه، برس و کلاه 

شستن لباس ها، حوله ها و ملافه ها به صورت متناوب 

پوشیدن لباس های گشاد ترجیحا از جنس کتان یا دیگر الیاف طبیعی 

کچلی، عفونت کشاله ران و عفونت پوست پا 

اغلب حالت های کچلی، عفونت کشاله ران و عفونت پوست پا با استفاده از کرم ها، ژل ها یا اسپری های ضد قارچ قابل خرید بدون نسخه پزشک درمان می شوند. انواع متفاوتی از این مواد وجود دارد و لذا باید از پزشک داروساز در انتخاب نوع صحیح کمک بگیرید. اغلب باید از کرم ها، ژل ها و اسپری های ضد قارچ به صورت روزانه برای بخش های درگیر پوست به مدت دو هفته استفاده کنید. کرم، ژل یا اسپری باید بر روی ناحیه درگیر و حدود دو تا سه سانتی متر پوست بیرون از ناحیه درگیر استفاده شود. ابتدا دستورالعمل سازنده را مطالعه کنید. احتمالا توصیه شده است که درمان را برای دو هفته یا بیشتر ادامه دهید تا خطر عفونت مجدد را کاهش دهید. اگر پس از دو هفته از طول درمان علائم شما برطرف نشد، با پزشک خود مشورت کنید چرا که ممکن است نیاز به داروهای ضد قارچ وجود داشته باشد. داروهای ضد قارچ گریزئوفولوین[6] و تربینافین[7] هر دو برای درمان عفونت های قارچی قابل استفاده هستند. همچنین داروی ضد قارچ دیگری با نام ایتراکونازول نیز وجود دارد ( قسمت های بعدی را مطالعه کنید ). 

درمان عفونت قارچی کشاله ران و پاها به صورت همزمان 

عفونت های قارچی کشاله ران گاهی توامان و همراه با بیماری قارچی پوست پا ایجاد می شوند. بسیار مهم است که هر دو نوع عفونت قارچی را در یک زمان درمان کرد تا از عفونت مجدد هر یک از آن ها پيشگيري شود. 

عفونت قارچی پوست سر 

عفونت قارچی پوست سر معمولا با استفاده از داروهای ضد قارچ در کنار شامپوهای ضد قارچ درمان می شود. دو نوع اصلی داروهای ضد قارچ وجود دارد : 

تربینافین 

گریزئوفولوین 

داروهای ضد قارچی که پزشک شما تجویز می کند، بستگی به نوع قارچی دارد که سبب عفونت شده است. 

شامپوی ضد قارچ 

شامپوی ضد قارچ قادر به درمان عفونت قارچی پوست سر نمی باشد اما می تواند به پیشگیری از گسترش عفونت کمک کرده و بهبود آن را تسریع کند. شامپوهای ضد قارچ مانند شامپوی سلنیوم سولفاید و کتوکونازول در داروخانه ها در دسترس هستند. در حالت ایده آل، شامپوی ضد قارچ باید دوبار در هفته در طول دو هفته اول درمان استفاده شود. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد تراشیدن موهای کودک می تواند خطر عفونت را کاهش داده یا بهبود آن را تسریع کند. 

ایتراکونازول[8]

ایتراکونازول عمدتا به شكل کپسول و برای 7 یا 15 روز تجویز می شود. استفاده از آن در کودکان، افراد مسن و یا افراد مبتلا به بیماری شدید کبدی توصیه نمی شود. 

عفونت قارچی ناخن 

عفونت قارچی ناخن را میتوان با استفاده از لاك ناخن ضد قارچ درمان کرد اما در اغلب موارد نیاز به داروهای ضد قارچ نیز وجود دارد. این داروها بهتر از لاك ناخن عمل می کنند اما ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، حالت تهوع و اسهال را نیز به همراه داشته باشند. 

پیشگیری از کچلی و دیگر انواع عفونت های قارچی 

توصیه های مطرح شده در زیر به متوقف نمودن گسترش عفونت های قارچی کمک خواهند نمود. قارچی که منجر به عفونت های قارچی می شود، می تواند در وسايلی مانند لوازم منزل، برس مو، لباس و حوله باقی مانده و از طریق تماس با این وسايل منتقل شود. بنابراین اگر فردی در خانواده شما مبتلا به عفونت قارچی است شما باید : 

از به اشتراک گذاشتن وسایل فردی مانند شانه، برس مو، حوله، لباس و ملافه خودداری کنید. 

از خاراندن ناحیه درگیر پوست یا سر خودداری کنید چرا که می تواند عفونت را به دیگر بخش های بدن نیز انتقال دهد. 

دیگر اعضای خانواده نیز باید خود را از نظر علائم عفونت قارچی و در صورت نیاز درمان آن، بررسی کنند. اگر گمان می کنید که حیوان خانگی شما منبع عفونت است، برای درمان آن را به دامپزشک ارجاع دهید. تکه های ریخته شده مو در حیوان نشان می دهد که کچلی وجود دارد. همواره دستان خود را پس از لمس حیوان دچار عفونت شستشو دهید. اگر فردی در خانواده شما دچار عفونت قارچی است، نیازی به تعطیل کردن کار و یا مدرسه وجود ندارد. اما درمان باید در سریع ترین زمان آغاز شود. بهداشت فردی مناسب نیز باید برای پیشگیری از گسترش بیماری به دیگر کودکان وجود داشته باشد. پوشیدن شلوار و جوراب مخصوص و استفاده از كفش و دمپايی در رختکن های باشگاه ها و استخرها احتمال ابتلا به عفونت پوست پا را کاهش می دهد.

[1] Kerion 

[2] tinea cruris

[3] onychomycosis   

[4] Dermatophytes 

[5] Atherosclerosis 

[6] Griseofulvin 

[7] Terbinafine 

[8] Itraconazole