زکریا چکاپ
کما
کما
کما یک وضعیت عدم هوشیاری است که در آن فرد واکنش ندارد و نمی‌تواند بیدار شود.
این وضعیت می‌تواند ناشی از صدمه به مغز مثل آسیب شدید به سر یا سکته مغزی باشد.کما همچنین می‌تواند در اثر مسمومیت با الکل یا التهاب مغز(آنسفالیت) باشد.
افرادی که دیابت دارند در صورتی که سطح گلوکز خونشان ناگهان پایین بیاید(هایپوگلیسمی) یا خیلی بالا برود (هایپرگلیسمی) می توانند وارد کما شوند.
کما چیست؟
فردی که در کماست، هوشیار نیست و حداقل فعالیت مغزی را دارد. او زنده است اما نمی‌تواند بیدار شود و هیچ علامتی از آگاه بودن نشان نمی‌دهد.
چشمان فرد بسته است و نسبت به محیط اطرافش پاسخگو نیست. به صورت طبیعی به صدا یا درد پاسخ نمی‌دهد و نمی‌تواند ارتباط برقرار کند یا به طور ارادی حرکت کند.
به علاوه کسی که در کماست کاهش بسیار زیاد در رفلکس های پایه مثل سرفه کردن و بلع دارد. می‌تواند خودش نفس بکشد اما برخی افراد برای کمک به تنفس به دستگاه تنفس نیاز دارند.
بعد از مدتی، ممکن است هوشیاری فردکم کم بازگردد و آگاهتر شود.برخی افراد بعد از چند هفته بیدار می‌شوند درحالیکه برخی دیگر ممکن است وارد وضعیت نباتی یا وضعیت هوشیاری حداقلی شوند.
مراقبت و کنترل فردی که در کماست
پزشکان سطح هوشیاری افراد را با استفاده از ابزاری به نام "مقیاس کمای گلاسکو" ارزیابی می‌کنند. این سطح برای یافتن نشانه‌های پیشرفت یا زوال هوشیاری به‌طور مداوم کنترل می‌شود.مقیاس کمای گلاسکو (GCS) سه مورد را ارزیابی می‌کند:
- باز کردن چشم_نمره یک به معنای باز نکردن چشم و نمره 4 به معنای باز کردن خود به خودی چشم است.
- پاسخ کلامی به یک دستور_نمره یک به معنای عدم پاسخ و نمره 5 به معنای هوشیار و پاسخگو بودن است.
- حرکات ارادی در پاسخ به دستور_نمره یک به معنای عدم پاسخ و نمره 6 به معنای پیروی از دستورات است.
اغلب افرادی که در کما به سر می‌برند نمره کل 8 یا کمتر دارند.نمره پایین‌تر به این معناست که فرد احتمالا آسیب مغزی شدیدتری را تجربه کرده و احتمال بهبودی کمتر است.
در کوتاه مدت فردی که در کماست بطور طبیعی در واحد ICU (بخش مراقبت ویژه) تحت مراقبت است. درمان، شامل اطمینان از ثبات شرایط فرد و حمایت از عملکردهای بدن مثل تنفس و فشار خون است و در عین حال علت زمینه ای درمان می‌شود.
در بلند مدت کادر درمان، درمان حمایتی را در بخش های مربوط در بیمارستان انجام می‌دهند.این درمان می‌تواند شامل فراهم کردن تغذیه، تلاش برای پیشگیری از عفونت‌ها، حرکت دادن بیمار بطور منظم برای پیشگیری از زخم بستر و ورزش دادن آرام مفصل‌ها برای پیشگیری از سفت شدن آنهاست.
شما به عنوان ملاقات‌کننده چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
تجربه بودن در کما از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی افراد احساس می‌کنند که می‌توانند اتفاقاتی که در زمان کمای آنها اطرافشان رخ داده را به یاد بیاورند در حالیکه دیگران نمی‌توانند.
برخی افراد هنگامی که از کما بیرون آمدند احساس اطمینان عظیمی را از حضور فرد مورد علاقه شان گزارش کرده اند.
وقتی به ملاقات یک دوست یا آشنا می‌روید که در کماست ممکن است این پیشنهادات به دردتان بخورد:
وقتی رسیدید خود را معرفی کنید. درمورد روز خود صحبت کنید همانطور که همیشه و بطور طبیعی صحبت می‌کردید. آگاه باشید که هر چیزی مقابل آنها بگویید ممکن است شنیده شود.
عشق و حمایت خود را به او نشان دهید. حتی فقط نشستن و گرفتن دستش و نوازش کردن پوستش می‌تواند آرامش بزرگی باشد.
به علاوه تحقیقات نشان داده است که تحریک کردن حواس اصلی(لمس،شنوایی،بینایی و بویایی) می‌تواند به‌صورت بالقوه باعث خروج فرد از کما شود.
علاوه بر حرف زدن با او و گرفتن دستش ممکن است بخواهید پخش کردن آهنگ مورد علاقه‌اش با هدفون، گذاشتن گل در اتاقش یا اسپری کردن عطر مورد علاقه اش را امتحان کنید.
خارج شدن از کما
کما معمولا فقط چند هفته به طول می‌انجامد که در این مدت ممکن است فرد به تدریج شروع به بیدار شدن و بدست آوردن هوشیاری یا انتقال به وضعیت متفاوتی از عدم هوشیاری به نام وضعیت نباتی یا وضعیت هوشیاری حداقلی کند.
_ وضعیت نباتی :که در آن فرد بیدار است ولی هیچ علامتی از آگاهی از اطرافیان یا خودش نشان نمی‌دهد.
_ وضعیت هوشیاری حداقلی: که در آن فرد آگاهی محدودی دارد که نوسان دارد یعنی می‌آید و می‌رود.
برخی افراد ممکن است از این شرایط به تدریج خارج شوند درحالیکه برخی ممکن است تا سال ها یا هیچوقت بهبود پیدا نکنند.
معمولا افرادی که از کما بیدار می‌شوند به تدریج به وضعیت قبلی باز می‌گردند.آنها ممکن است در ابتدا آشفته و گیج باشند.
برخی افراد بطور کامل بهبود پیدا می‌کنند و از اثرات کما در امانند. بقیه ناتوانی‌هایی ناشی از آسیب به مغزشان را خواهند داشت.ممکن است به فیزیوتراپی و کاردرمانی و ارزیابی فیزیولوژیک و حمایت در دوره نقاهت نیاز داشته باشند یا حتی تا آخر عمر به مراقبت نیاز داشته باشند.
فرصت فرد برای بهبود از کما بستگی زیادی به شدت و علت آسیب مغزی، سن فرد و طول مدتی که فرد در کما بوده است، دارد. ولی غیرممکن است که دقیقا پیش بینی کنیم که فرد سرانجام بهبود می‌یابد، کما چه مدت طول می کشد و اینکه مشکل بلند مدتی خواهد داشت یا نه.