پیشگیری و کنترل مصرف الکل
پیشگیری و کنترل مصرف الکل
مصرف الکل و تأثیرات آن در بدن انسان: الكل مادهای است که وضعیت جسمی و ذهنی فرد را تغییر داده، میتواند موجب از دست رفتن کنترل بر رفتار شود و در درازمدت، مشکلات اجتماعی، جسمی و روانی به وجود آورد. الکل پس از نوشیدن، از طریق معده و روده کوچک جذب خون میشود و ۳۵ تا ۴۵ دقیقه بعد به حداکثر میزان غلظتش در خون میرسد. میزان غلظت به عواملی چون وزن شخص و نیز این که آیا شخص الكل را با غذا خورده یا با معده خالی، بستگی دارد. اگر الكل با غذا خورده شود، بدن آن را کندتر جذب خواهد کرد. کبد، الكل را با سرعت و روند مشخصی تجزیه میکند و قادر به تغییر این مقدار نیست؛ بنابراین، هرچه بیشتر الكل نوشیده شود، بدن وقت بیشتری لازم دارد تا آن را تجزیه کند.
در کوتاه مدت، نوشیدن زياد الكل موجب مستی و خماری میشود و در درازمدت به اکثر دستگاههای بدن صدمه میزند. مصرف دايم الكل ممکن است موجب اعتیاد به الکل و مشکلات اجتماعی از جمله خشونت خانوادگی و بی بندوباری شود.
عوارض مصرف الکل
نوشیدن درازمدت الكل موجب تضعیف ماهیچه قلب، افزایش فشارخون و ضربان نامنظم قلب میشود.
الكل میتواند خطر ابتلا به سرطان دهان، حلق و مری را افزایش داده و باعث آسیب زدن به دیواره معده و روده گردد. آسیب وارده به معده و روده میتواند در نهایت موجب تضعیف جذب مواد مغذی توسط بدن شود.
الكل، کنترل مغز بر خویشتن داری و توازن و هماهنگی حرکتی را مختل میکند. نوشیدن درازمدت الكل به سلولهای مغزی کنترل کننده یادگیری و حافظه صدمه میرساند.
مصرف الکل موجب التهاب کبد (هپاتیت) میشود. نوشیدن الكل قادر است به کبد صدمه شدید وارد کند و موجب بیماریهایی چون سیروز و سرطان شود. ممکن است در نتیجه مصرف الکل، زخم معده و دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) ایجاد شود. علاوه بر آن، خطر پیدایش سرطان معده نیز وجود دارد.
با تداوم مصرف الکل، سلولهای کبد دیگر قادر به استفاده از ویتامین «دی» نخواهند بود. در حالی که این ویتامین برای سلامتی استخوانها، دندانها و برای تولید چندین هورمون ضروری است. لذا مصرف الکل بر فرآیندهای داخلی بدن تأثیر سوء میگذارد.
مصرف الکل بر بینایی تاثیر میگذارد. سلولهای چشم به طور طبیعی برای حفظ بینایی نیاز به ویتامین «آ» دارند. با نوشیدن الكل این ویتامین برای تبدیل الکل به انرژی مصرف میشود و در اثر کمبود آن، هنگام شب، دید چشم دچار اختلال شده و تار میشود. یکی از عوارض تجزیه الکل در بدن تخریب ویتامین ب6 است. در نتیجه این تخریب، فرد ممکن است دچار کم خونی، خستگی، تمرکز ضعیف، سستی و بی حالی شود.
• الكل یک ماده ادرارآور است و میتواند سبب کم آبی سلولهای بدن شود. با دفع ادرار،همراه با آب، ویتامینها و موادمعدنی، از جمله ویتامینهای ب، ث، منیزیم، کلسیم، روی و پتاسیم از بدن خارج میشوند.
• با مختل شدن عمل جذب اسید فولیک، به علت مداخله الكل در سوخت و ساز ویتامینها، از دریافت این ویتامین توسط بافتهای بدن جلوگیری میشود. کمبود اسید فولیک میتواند موجب کمخونی، سستی و بیحالی و ضعف جسمی و روحی شود.
• الكل ممکن است، عملکرد جنسی را مختل کند. در دراز مدت شاید میزان باروری هم کاهش یابد.
• الكل از علل شایع تصادف است چون زمان پاسخدهی عصبی را کاهش میدهد. مصرف الکل حتی مصرف کم آن به خصوص اگر همراه با دیگر مواد اعتیادآور باشد به مهارت رانندگی صدمه و آسیب جدی میرساند.
عوارض کوتاه مدت مصرف الکل
رفتارهای نامناسب، پرحرفی یا کم حرفی، بی ربط حرف زدن، معاشرتی شدن یا گوشه گیری، پرخاشگری، ناتوانی در انجام حرکات دقیق و ظریف، تلوتلو خوردن به هنگام راه رفتن، اشکال در به خاطر سپاری وقایع
عوارض مصرف طولانی مدت الكل
اختلال خواب، بیماری های معده (مثل زخم معده)، مری، کبد، لوزالمعده سوء تغذیه، افزایش فشار خون و خطر سکتههای قلبی و مغزی، ضعف عضلانی، ناتوانی جنسی، افزایش خطر سرطانهای سر و گردن و دستگاه گوارش، ابتلا به فراموشی
مصرف الکل خطر افزایش اندازه دور کمر و چاقی شکمی را تشدید میکند؟
افرادی که الکل مصرف میکنند حتی با وجود ورزش کردن و رژیم گرفتن هم نمیتوانند وزن خود را کاهش دهند چون این نوشیدنی پرکالری موجب افزایش چاقی شکمی میشود.
اعتیاد به الکل همان نقاطی از مغز را تحریک میکند که در مصرف افراطی غذا نقش دارند و بنابراین این احتمال وجود دارد که اعتیاد به چنین موادی گرایش به پرخوری را برای فرد افزایش دهد و خطر چاقی را در پی دارد.
افرادی که سابقه خانوادگی اعتیاد به الکل داشتهاند، بیش از بقیه در معرض خطر چاقی مفرط قرار دارند که تغییرات محیطی نیز بر این موارد بی تاثیر نیستند.
اعتیاد به الکل از نقاطی از مغز فرمان میگیرد که در واقع مسئول کنترل مصرف افراطی غذا هستند و همین مساله بر افزایش احتمال چاق شدن افرادی که سابقه اعتیاد به الکل دارند، صحه میگذارد.
اثرات الكل بر تغذیه
الكل كالری بالایی دارد (۷ کیلوکالری برای هر گرم)، اما عضلات قادر نیستند از این کالری به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. کالری الكل به گلیکوژن، (شکل ذخیره کربوهیدرات در بدن تبدیل نمیشود) و بنابراین منبع خوب انرژی برای بدن در طول ورزش نیست. بدن با الکل به عنوان چربی برخورد میکند و قند حاصل از الكل را به اسیدهای چرب تبدیل میکند. در نتیجه مصرف الکل ذخیره چربی را بالا برده و به طور معکوس بر درصد چربی بدن تأثیر میگذارد.
پیشگیری
یکی از راههای مؤثر برای پیشگیری از این عارضه، گسترش مکانهای آموزشی، کتابخانههای عمومی، فضاهای ورزشی و تفریحات سالم همگانی است.
برای پر کردن اوقات فراغت و لذت بردن از زندگی، پناه بردن به کوه و دشت، پارکها، باشگاههای ورزشی، مکانهای علمی - فرهنگی و کتابخانهها به مراتب مفیدتر، لذت بخشتر و کم هزینهتر از مصرف نوشیدنیهای الکلی است.
اگر احيانا الكل مصرف شد، باید به تدریج محدودیتهایی برای مصرف آن در نظر گرفته شود و سعی شود به تدریج کمتر نوشیده شود تا کاملا مصرف آن قطع گردد. در صورت الکلی شدن همسر، دوست، یا همکار خود، به وی کمک کنید تا مشکل خود را بپذیرد و درخواست کمک کند.
درمان
• مهمترین اقدامات درمانی لازم،تحت نظر بودن در مراکز درمانی و جبران مایعات از دست رفته و کنترل عوارض است.
• درمان شامل اقدامات کوتاه مدت برای متوقف کردن نوشیدن الکل و کمک بلندمدت برای رفع مشکلاتی است که باعث الكلی شدن فرد شده اند.
• ممکن است نیاز به سمزدایی وجود داشته باشد. سمزدایی عبارت است از مراقبت پزشکی در زمانی که فرد نوشیدن الکل را متوقف کرده و در نتیجه دچار علایم محرومیت از الكل شده است، تا به این ترتیب فرد بتواند این مرحله را بدون مشکل پشت سر بگذارد.
• گاهی اوقات نیاز به بستری شدن در یک مرکز تخصصی وجود دارد.
•اگر مبتلا به مصرف الکل هستید، به قرار ملاقات خود با پزشک و مشاور پایبند باشید و به ارزیابی مجدد نحوه زندگی، دوستان، کار و خانواده خود بپردازید و در این ارزیابی، عواملی که باعث تشویق به نوشیدن الكل میشوند را شناسایی و تغییر دهید.