پلورزی یا التهاب پرده جنب[1]

التهاب پرده جنب، التهاب لایه های صفحه مانندی است (پرده جنب) که روی ریه ها را پوشانده اند.

شایعترین علائم التهاب پرده جنب، درد شدید قفسه سینه به هنگام تنفس عمیق است. گاهی درد در شانه ها نیز حس می شود.

ممکن است درد به هنگام سرفه، عطسه یا حرکت کردن بدتر و با تنفس سطحی آرام شود.

علائم دیگر شامل تنفس کوتاه و سرفه های خشک می شوند.

اگر تجربه علائم بالا را دارید به پزشك مراجعه كنيد. اگر درد قفسه سینه تان شدید شد مخصوصا اگر علائم دیگر مثل سرفه خونی، تهوع یا تعريق دارید سریع با اورژانس تماس بگیرید.

چه زمانی بايد به پزشك مراجعه كنيد؟

التهاب پرده جنب معمولا با بررسی علائم شما قابل تشخیص است. پزشکتان  به صداهای سینه شما گوش می دهد تا صداهای خشک مشخص و خس خس را که نشان دهنده التهاب پرده جنب هستند را بررسی کند.

برای تشخیص دلیل اصلی التهاب پرده جنب و ارزیابی شدت آن لازم است آزمایشهای بیشتر انجام شود این آزمایشها شامل موارد زیر می شوند:

آزمایش خون برای این که مشخص شود آیا عفونت دارید یا مشکل سیستم خود ایمنی پیدا کرده اید

عکس اشعه ایکس از قفسه سینه

اسکن مقطع نگاری کامپیوتری (سی تی اسكن)

نمونه برداری- یک نمونه کوچک از بافت ریه یا پرده جنب برداشته می شود تا روی آن آزمایشهای بیشتر انجام شود.

چه عاملی باعث التهاب پرده جنب می شود؟

بیشتر موارد از عفونت های ویروسی (مثل آنفولانزا) یا عفونت های باکتریایی (مثل پنومونی) ناشی می شوند.

در موارد نادر، التهاب پرده جنب می تواند در نتیجه شرایطی مثل انسداد جریان خون به ریه ها با لخته خون (آمبولی ریوی) یا سرطان ریه ایجاد شود.

التهاب پرده جنب می تواند هر سنی را درگیر کند اما افراد 65 سال به بالا بیشتر در معرض خطر قرار دارند زیرا بیشتر احتمال دارد دچار عفونت های ریه شوند.

چطور التهاب پرده جنب درمان می شود؟

درمان التهاب پرده جنب به درمان دلایل زمينه ای بستگی دارد.

برای مثال، التهاب پرده جنبی که با عفونت ویروسی ایجاد شده باشد بدون درمان به خودی خود درمان می شود. هرچند، التهاب پرده جنب که با عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد معمولا با آنتی بیوتیک درمان می شود و افرادی که در شرایط جسمی شکننده قرار دارند یا وضعیت سلامتی بدی داشته اند باید در بیمارستان بستری شوند.

داروهایی غیر استروییدی غیر التهابی (NSAID) مثل ایبوپروفن اغلب برای تسکین درد قفسه سینه ناشی از التهاب پرده جنب مصرف می شوند.

اگر مایع اضافی بین لایه های پرده جنب تشکیل شود ممکن است نیاز به تخلیه مایع وجود داشته باشد تا جلوی مشکلات تنفسی بیشتر گرفته شود.

دلایل التهاب پرده جنب

التهاب پرده جنب معمولا به دلیل شرایط دیگری مثل عفونت اتفاق می افتد اما گاهی نمی توان دلیل آن را تشخیص داد.

پرده جنب دو لایه بافتی نازک است که ریه ها را از قفسه سینه جدا می کند. یک لایه به قفسه سینه چسبیده و لایه دیگر به ریه ها چسبیده است.

بین این دو لایه یک لایه نازک مایع قرار دارد که پرده ها را از هم جدا نگه می دارد و به کاهش اصطکاک به هنگام دم و بازدم کمک می کند.

زمانی که التهاب ایجاد می شود سطح این دو لایه خشن می شود و مایع چسبناک می شود. این شرایط باعث می شود لایه ها به هم ساییده شوند و درد و ناراحتی ایجاد می کنند.

عفونت

عفونت شایعترین دلیل التهاب پرده جنب به حساب می آید. هر نوع عفونتی قابلیت ایجاد التهاب پرده جنب را دارد اما معمولا عفونتهای ویروسی مسئول آن شناخته می شوند. ویروسهایی که در التهاب پرده جنب نقش دارند شامل ویروسهای زیر می شوند:

ویروس آنفولانزا 

ویروس اپشتین- بار - که باعث ایجاد تب گلاندولار[2] می شود.

سیتومگالوویروس (CMV)- یک ویروس شایع که در بیشتر افراد دیده می شود و معمولا هیچ علائم مشخصی ایجاد نمی کند

پاراآنفولانزا- ویروسی که باعث ایجاد بیماری خروسک دوران کودکی[3]می شود.

در برخی موارد، التهاب پرده جنب با باکتریها ایجاد می شود از جمله:

باکتری استرپتوکوکوس- اغلب با پنومونی، عفونت های گلو و برخی از انواع عفونت های پوستی مثل زرد زخم و سلولیت ارتباط دارد.

باکتری استافیلوکوکوس- اغلب با عفونتهای پوستی، مسمومیت غذایی و در موارد جدی تر با مسمومیت خونی (سپسیس) ارتباط دارد. استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) می تواند باعث التهاب پرده جنب شود مخصوصا در بیمارانی که در بیمارستان بستری شده اند. MRSA باکتری هایی هستند که به تعدادی از آنتی بیوتیکهایی که زیاد مصرف می شوند، مقاوم شده اند.

دلایل دیگر

از دلایل دیگر التهاب پرده جنب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جراحت- اگر دنده ها کبود شوند یا بشکنند، ممکن است پرده جنب ملتهب شود

آمبولی ریوی- تشکیل یک لخته خون در داخل ریه ها

کم خونی داسی شکل- نوعي اختلال خونی

شیمی درمانی یا پرتو درمانی

ویروس HIV یا ایدز

سرطان ریه

مزوتلیوما[4]- نوعی سرطان که با تنفس آزبست ایجاد می شود

بیماریهای خودایمنی مثل آرتروز روماتیسمی و لوپوس از دیگر دلایل احتمالی التهاب پرده جنب هستند. در این بیماری ها گاهی مشکلی در سیستم ایمنی ( سیستم دفاع طبیعی بدن در مقابل عفونتها و بیماریها) ایجاد می شود و به بافتهای سالم حمله می کند.

درمان التهاب پرده جنب

معمولا درمان التهاب پرده جنب شامل استفاده از داروهای ضد درد و درمان دلایل زمينه ای این بیماری می شود. اگر فورا درمان شروع شود اغلب بدون آسیب ماندگار به ریه ها بهبودی حاصل می شود.

تسکین درد

درد قفسه سینه مرتبط با التهاب پرده جنب را می توان با نوعی ضد درد موسوم به داروهای غیر استروییدی ضد التهابی (NSAID) تسکین دارد. اغلب بیشتر از ایبوپروفن استفاده می شود. اگر NSAID ها موثر یا مناسب نبودند ممکن است برای شما ضد دردهای دیگر مثل استامینوفن یا کدئین تجویز شود.

ممکن است عجیب به نظر برسد اما خوابیدن روی طرف سینه ای که درد می کند نیز به کاهش درد کمک می کند.

درمان دلایل زمينه ای

لازم است دلایل زمينه ای التهاب پرده جنب را درمان کنید.

اگر التهاب پرده جنب با عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد، لازم است یک دوره آنتی بیوتیک مصرف کنید. بسته به شدت علائمتان، آنتی بیوتیکهای تجویزی یا به شکل کپسول یا تزریقی هستند. گاهی برای درمان از چند آنتی بیوتیک با هم استفاده می شود.

هرچند اگر التهاب پرده جنب شما با عفونت ویروسی ایجاد شده باشد، لازم نیست درمان بیشتر انجام شود زیرا معمولا عفونت بعد از چند روز به خودی خود رفع می شود.

مخصوصا اگر علائم شما شدید باشد یا قبلا بیمار بوده اید این احتمال وجود دارد که شما را در بیمارستان بستری کنند و تا تثبیت شرایط،عملکرد بدنتان تحت نظر باشد.

آب آوردن ریه[5]

در برخی موارد، التهاب پرده جنب باعث تجمع مایع اضافه در اطراف ریه ها می شود که به آن آب آوردن ریه می گویند. آب آوردن ریه می تواند باعث  تنگی نفس شود که به مرور بدتر می شود. احتمالا بیشتر در مواردی دیده می شود که التهاب پرده جنب در نتیجه آمبولی ریه یا عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد.

اگر آب آوردن ریه با درمان التهاب پرده جنب خوب نشود یا اگر تنگی نفس شدید باشد لازم است یک لوله وارد ریه شود تا مایع جمع شده خارج شود. لوله یا با بیهوشی عمومی (زمانی که خواب هستید) یا با بی حسی موضعی (ناحیه ای که لوله وارد می شود بی حس می شود) وارد می شود. اگر لازم است تا مایعات زیادی خارج شود باید چند روزی در بیمارستان بستری شوید.

[1]pleurisy

[2]glandular fever

[3]childhood condition croup

[4]mesothelioma

[5]Pleural effusion