زکریا چکاپ

پرولاپس لگن[1]

پرولاپس لگن، برآمدگی یک یا چند بافت لگن، به داخل واژن است. 

این بافت ها، شامل رحم، واژن، روده[2] و هم چنین مثانه می باشند.

علائم این پرولاپس، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

یک حس ریزش و یا پایین آمدن و یا بیرون آمدن از واژن، که برخی اوقات، باید به عقب رانده شود.

ناراحتی در طی رابطه جنسی 

مشکلاتی که در زمان عبور ادرار اتفاق می افتد – مانند ضعیف شدن جریان ادرار، احساس کامل خالی نشدن مثانه، احساس به دفع ادرار به دفعات بیشتر و بیرون ریختن قطرات ادرار همزمان با سرفه، عطسه و یا ورزش کردن (بی اختیاری ادرار ناشی از استرس[3])

برخی از زنان مبتلا به پرولاپس بافت لگن، هیچ علامتی ندارند ولی در برخی ديگر می تواند کیفیت زندگی آنها تحت تاثیر قرار گيرد.

اگر هر کدام از علائم پرولاپس بافت لگن را داشتید  و یا متوجه یک برآمدگی در داخل و یا اطراف واژن خود شدید، به پزشک خود مراجعه کنید.

بررسی داخلی لگن

پزشک شما، باید یک بررسی از داخل بافت لگن انجام دهد. او از شما می خواهد تا لباس خود را از کمر به پایین دربیاورید و بر روی تخت، دراز بکشید، تا بتواند هر برآمدگی را در داخل لگن شما معاینه کند. برخی از زنان، چون خجالت می کشند و یا نگرانند که دکتر در داخل لگن آنها برآمدگی پیدا کند از مراجعه به پزشک خودداری می کنند. با این وجود، معاینه بسیار مهم بوده و تنها چند دقیقه طول می کشد و می توان گفت، شبیه به تست اسمیر می باشد. 

آزمایشات بیشتر

اگر شما علائم مثانه را داريد، مثلا وقتی که عطسه می کنید، حتما باید سریع به توالت بروید و یا ادرار به بیرون چکه می کند. باید تست های بیشتری را در بیمارستان انجام دهید.  به عنوان مثال، یک لوله کوچک (سوند[4])، وارد مثانه شما شده و عملکرد آن را بررسی خواهد کرد و هر گونه مشکل چکه کردن ادرار را پیدا می کند. این تست به عنوان ارورودینامیک (Urodynamics) شناخته می شود. 

پزشک شما، قبل از درمان پرولاپس لگن، تصميم می گیرد که آیا نیاز به تست اضافه ای هست یا خیر

انواع پرولاپس لگن 

اگر پرولاپس لگن، تایید شده باشد، برای تایید شدت آن مرحله بندی می شود. 

معمولا از یک سیستم عددی 1 تا 4 برای مرحله بندی استفاده شده و عدد 4، نشان دهنده شدت بالای این بیماری می باشد. 

پرولاپس بافت لگن، می تواند بخش جلو، بالا و یا عقب لگن را درگیر کند. انواع اصلی این پرولاپس عبارتند از:

پرولاپس قدامی (Cystocele) – که در آن، مثانه، به داخل دیواره جلویی واژن فرو می ریزد

پرولاپس رحم و دهانه رحم یا قسمت بالایی واژن – که می تواند ناشی از درمان قبلی برای برداشتن رحم (هیسترکتومی) باشد.

پرولاپس دیواره خلفی (Rectocele یا Enterocele) – زمانی می باشد که روده، به سمت دیواره عقبی واژن حرکت می کند. 

امکان این وجود دارد، که در زمان، چند مورد از این انواع پرولاپس ها در فرد به وجود بیاید. 

چرا پرولاپس لگن اتفاق می افتد؟

پرولاپس ، به دنبال ضعیف شدن بافت هایی اتفاق می افتد که بافت لگن را حمایت می کنند. هر چند که معمولا یک دلیل اصلی  برای پرولاپس وجود دارد، ولی خطر پرولاپس لگن می تواند در پی اتفاقات زیر افزایش یابد:

سن – با افزایش سن فرد، احتمال پرولاپس لگن، بیشتر می شود. 

تولد نوزاد، به خصوص اگر فرد، یک حاملگی طولانی و سخت داشته باشد و یا چندقلو به دنیا آورده باشد و یا نوزادی با وزن بالا به دنیا آورده باشد. - نیمی از زنانی که بچه به دنیا آورده اند، درجاتی از پرولاپس لگن را داشته اند. 

تغییراتی که به دلیل یائسگی اتفاق می افتند – مانند ضعیف شدن بافت و سطح پایین هورمون استروژن 

اضافه وزن داشتن، چاق بودن و یا مبتلا به فیبرویدز با درجات بالا بودن (تومورهای غیر سرطانی داخل و یا اطراف رحم) و یا ابتلا یه کیست های لگنی – که فشار زیادی به منطقه لگنی وارد می کنند. 

جراحی قبلی لگن – مانند هیسترکتومی و یا ترمیم مثانه 

بلند کردن[5] اجسام سنگین به طور مکرر و کارهای یدی 

سرفه و یا عطسه مزمن – به عنوان مثال، اگر شما سیگار می کشید، داشتن مشکل ریوی و یا حساسیتی 

زور زدن زیادی[6]، هنگام رفتن به توالت، به دلیل ابتلا به یبوست 

مشکلات خاص در بدن که موجب تضعیف بافت ها می شوند و احتمال پرولاپس را بیشتر می کنند. مانند :

سندرم بیش حرکتی مفاصل – که در آن، مفاصل شما خیلی شل می شوند 

سندرم مارفان – یک مشکل وراثتی، که رگ های خونی، چشم ها و اسکلت شما را درگیر می کند 

سندرم Ehlers – Danlos – یک گروه از مشکلات وراثتی، که بر روی پروتئین های کلاژن تاثیر می گذارند 

آیا پرولاپس لگن قابل پیشگیری است؟

چندین کار، می توانید برای کاهش دادن خطر پرولاپس لگن انجام دهید

انجام ورزش های کف لگن به صورت مرتب 

حفظ وزن ایده آل و یا کم کردن وزن در صورت اضافه وزن داشتن 

مصرف یک رژیم غذایی با فیبر بالا همراه با میوه جات تازه، سبزی جات و نان سبوس دار و غلات برای پیشگیری از یبوست و زور زدن زیاد هنگام توالت رفتن 

اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین 

ریزش لگن چگونه درمان می شود؟

خیلی از زنان مبتلا به پرولاپس لگن، نیازی به درمان ندارند، چون پرولاپس در حدی نیست، که بر روی فعالیت های آنها تاثیر منفی گذاشته باشد. 

در موراد خفیف این بیماری، تغییرات سبک زندگی، مانند کم کردن وزن بدن و هم چنین انجام ورزش های کف لگن، توصیه می شود. اگر نیازی به درمان علائم این بیماری باشد، می توان با وارد کردن یک جسم خارجی به داخل لگن، که با نام پساری واژن[7]، شناخته می شود، این کار را انجام داد. این کار باعث می شود تا بافت ریخته شده، جا انداخته شود. برای برخی از زنان، جراحی هم ممکن است یکی از گزینه های درمان باشد. با جراحی، در واقع، یک نوع حمایت از بافت ریخته شده، انجام می شود. در برخی از موارد، برداشتن کامل بافت رحم (هیسترکتومی)، باید انجام شود، به ویژه اگر رحم بیرون آمده باشد. اکثر زنان، بعد از جراحی،  کیفیت زندگی بالاتری را تجربه می کنند. ولی احتمال دارد برخی از مشکلات بعد از جراحی هم باقی مانده و یا حتی بدتر شوند. 

درمان پرولاپس لگن 

بر حسب شرایط فرد، گزینه های متفاوتی برای درمان پرولاپس لگن وجود دارند. 

درمان بر حسب شرایط زیر می تواند برای شما مفید باشد

شدت علائم فرد مبتلا 

شدت پرولاپس 

سن و وضعیت سلامتی فرد 

اینکه فرد مبتلا قصد بارداری در آینده دارد یا خیر

اگر پرولاپس لگن، به صورت خفیف و یا متوسط باشد و یا هیچ گونه درد و ناراحتی نداشته باشد، ممکن است هیچ نیازی به درمان نداشته باشید. 

درمان های در دسترس برای پرولاپس لگن در زیر به صورت لیست وار ارائه شده اند 

توصیه های خود مراقبتی [8]

اگر پرولاپس لگن، خفیف می باشد، چندین مرحله وجود دارد که می توانید انجام دهید تا ریزش بهتر شده و یا حداقل بدتر نشود. این مراحل به صورت زیر می باشند:

انجام مرتب ورزش های کف لگن (مطالب زیر را بخوانید) 

کم کردن وزن، در صورتی که اضافه وزن دارید. اگر هم وزن نرمال دارید، باید در همان وضعیت حفظ کنید. شما می توانید با استفاه از چارت نمایه توده بدنی، BMI مطلوب خود را به دست بیاورید. 

خوردن غذاهای دارای فیبر زیاد و هم چنین میوه جات تازه، سبزی جات و نان سبوس دار و غلات[9]، برای اجتناب از یبوست و زور زدن زیاد در هنگام توالت رفتن.

اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و ایستادن سرپا به مدت زیاد 

اگر سیگاری هستید، ترک آن  به شما کمک خواهد کرد.  چون سرفه کردن، خود می تواند پرولاپس لگن را بدتر کند.

ورزش های کف لگن 

عضلات کف لگن، گروهی از عضلات بوده که در اطراف قسمت زیرین مثانه و راست روده قرار دارند. ضعیف بودن این نوع عضلات، می تواند احتمال پرولاپس در بافت لگن را افرایش دهد.. شواهد اخیر نشان می دهند که ورزش های کف لگن، می تواند موارد خفیف پرولاپس را بهبود بخشیده و یا حداقل، از بدتر شدن آنها جلوگیری کند. 

ورزش های کف لگن، هم چنین برای درمان بی اختیاری ادرار (هنگامی که ادرار، چکه می کند)، به کار گرفته می شوند. بنابراین، اگر بی اختیاری ادرار یکی از علائم بیماری باشد، این نوع ورزش می تواند بسیار مفید باشد. 

برای قوی تر کردن عضلات کف لگن خود، راحت بر روی صندلی نشسته و مچ پاها را با فاصله از هم باز کنید. این عضلات را هشت بار پشت سر هم فشار دهید و این کار را سه بار در روز تکرار کنید. نفس خود را حبس نکنید، هم چنین عضلات شکم، باسن و ران خود را سفت نکنید. 

زمانی که شما این کار را انجام می دهید، هر بار که عضلات را فشار می دهید باید، چند ثانیه طول بشکد (تا 10 ثانیه). هر هفته، شما می توانید تعداد این فشار دادنهای عضلات را بیشتر کنید. ولی حواستان باشد که این کار را بیش از حد انجام ندهید و همیشه بین فشار دادن عضلات، استراحت کنید. 

پزشک شما، احتمالا شما را به یک فیزیوتراپ  ارجاع خواهد داد، کسی که می تواند عضلات کف لگن شما را بررسی کرده و به شما یاد بدهد که چگونه ورزش های مربوط به کف لگن را انجام دهید. حداقل سه ماه طول می کشد تا بتوانید یک بهبودی در عضلات مشاهده کنید. 

درمان جایگزینی هورمون ها (HRT)

هرچند که شواهد کمی وجود دارند که نشان دهند درمان جایگزینی هورمون می تواند مستقیما پرولاپس لگن را درمان کند، ولی این روش می تواند برخی از علائم همراه این بیماری، مانند خشکی واژن و هم چنین ناراحتی هنگام رابطه جنسی را تسکین بخشد. 

درمان جایگزنی با هورمون، می تواند، سطح استروژن را در زنانی که در دروه یائسگی هستند، افزایش دهد. 

درمان جایگزینی با هورمون، به شکل های زیر در دسترس می باشند:

به شکل کرم که آن را بر روی واژن خود بمالید 

به شکل قرص که آن را وارد واژن خود کنید 

به شکل چسب که روی پوست خود بچسبانید 

به شکل یک ایمپلنت که زیر پوست وارد می شود 

HRT برای درمان پرولاپس لگن در زنان یائسه ای که علائم بالا را دارند، به کار گرفته می شود. کرم ها، قرص ها یا پساری ها، ممکن است برای بهبود این علائم در کوتاه مدت، به کار گرفته شوند. 

پساری های واژن

پساری حلقه ای واژن، وسیله ای است که وارد واژن می شود تا پرولاپس اتفاق افتاده را به عقب براند. این وسیله، با نگه داشتن دیواره های واژن، سر جای خود، کارش را انجام می دهد. پساری های حلقه ای، معمولا از جنس لاتکس (لاستیکی) و یا سیلیکون بوده و شکل ها و اندازه های مختلفی دارند. 

پساری های حلقه ای، در مواردی که پرولاپس لگن خیلی شدید می باشد و شما نمی خواهید جراحی انجام دهید، می توانند به عنوان یک روش درمانی مطرح باشند. یک ژنیکولوژیست (متخصص بیماری های دستگاه تناسلی زنان) و یا یک پرستار متخصص، می تواند پساری را جایگذاری کند. 

پساری ها  نیاز به تعویض هر چهار تا شش ماه یکبار دارند. 

جراحی 

جراحی  در مواردی که احساس شود مزایای آن بیشتر از معایب آن می باشد، می تواند به عنوان یکی از گزینه های درمان پرولاپس لگن، مطرح باشد.

جراحی برای درمان پرولاپس لگن، نسبتا رایج می باشد. تخمین زده می شود که تقریبا از هر 10 زن، 1 نفر در سن 80 سالگی، برای درمان پرولاپس لگن، جراحی خواهد داشت. 

ریکاوری بعد از جراحی 

در بیشتر عمل های جراحی پرولاپس لگن، لازم است فرد عمل شده، یک شب در بیمارستان بستری باشد. در بیشتر عمل های بزرگتر، مانند هیسترکتومی، شاید لازم باشد چند شب، فرد در بیمارستان باقی بماند. اگر شما نیاز دارید که در بیمارستان بمانید، احتمالا برای دادن مایعات به شما، یک آنژیوکت بر روی ساعد شما زده شود و هم چنین، برای تخلیه ادرار از مثانه، نیز یک لوله پلاستیکی به نام سوند به شما وصل شود. هم چنین، یک گاز در درون واژن گذاشته می شود تا به عنوان بانداژ در 24 ساعت اول عمل کند. این کار، ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. بخیه ها نیز، معمولا در طی چند هفته اول، خود به خود جذب می شوند. برای همان چند روز یا چند هفته اول پس از عمل، ممکن است، خونریزی هایی از واژن[10]، شبیه به خونریزی عادات ماهیانه، مشاهده کنید. هم چنین ممکن است مقداری ترشحات واژن داشته باشید. این ترشحات ممکن است، سه تا چهار هفته نیز طول بکشند. در طی این مدت، بهتر است که به جای استفاده از تامپون، از حوله های بهداشتی استفاده کنید. 

[1] Pelvic organ prolapse

[2] Bowel 

[3] Stress incontinence 

[4] Catheter 

[5] Lifting 

[6] Straining

[7] Vaginal pessary 

[8] Self care advice 

[9] Whole grain breads and cereal 

[10] Vaginal bleeding