هپاتیت B

هپاتیت B عفونت کبد ناشی از ویروسی است که از طریق خون و مایعات بدن گسترش‌ یافته است.

اغلب هیچ نشانه آشکاری در بزرگسالان ایجاد نمی‌کند و به‌طورمعمول در چند ماه بدون درمان از بین می­رود اما در کودکان اغلب سال‌ها ادامه دارد و درنهایت ممکن است باعث آسیب جدی کبد شود.

گروه‌های خاصی در معرض خطر بیش‌تری هستند که شامل افرادی است که ساکن کشورهای پرخطر هستند یا بوده اند، افرادی که تزریق مواد مخدر دارند و افرادی که رابطه جنسی حفاظت نشده با چندین شریک جنسی دارند. واکسن هپاتیت B برای افراد با خطر بالای بیماری در دسترس است.

علائم هپاتیت B

بیش‌تر افراد مبتلا به هپاتیت B هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند و ممکن است بدون آن که بفهمند با ویروس مبارزه کنند. اگر علائم گسترش یابند، 2 تا 3 ماه پس‌ازآنکه در معرض ویروس هپاتیت B قرار می‌گیرند علایم را مشاهده خواهید کرد. علائم هپاتیت B شامل:

علائم مشابه آنفولانزا، شامل خستگی، تب و درد عمومی

از دست دادن اشتها

احساس مریض بودن

اسهال

درد شکمی

زرد شدن پوست و چشم‌ها (زردی)[2]

این علائم معمولاً بین 1 تا 3 ماه رخ می‌دهند (هپاتیت B حاد)

اگرچه گاهی اوقات عفونت ممکن است 6 ماه یا بیش‌تر طول بکشد (هپاتیت B مزمن)

چه زمانی توصیه‌های پزشکی دریافت کنیم

هپاتیت B می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین باید در موارد زیر توصیه‌های پزشکی دریافت کنید:

اگر فکر می کنید که ممکن است در معرض ویروس هپاتیت B بوده‌اید- اگر در چند روز اول پس از قرار گرفتن در معرض بیماری باشید، درمان فوری به پیشگیری از عفونت کمک می‌کند

اگر علائم مرتبط با هپاتیت B دارید

اگر در خطر بالایی از ابتلا به هپاتیت B هستید- گروه‌های پرخطر شامل افراد متولدشده در کشورهایی که عفونت در آن‌ها شایع است، کودکان متولدشده از مادران مبتلا به هپاتیت B و افرادی که داروهای غیرمجاز تزریقی استفاده کرده‌اند

شما ممکن است برای کمک و توصیه به مطب پزشک ، داروخانه، یا کلینیک مراقبت جنسی بروید. یک آزمایش خون برای اینکه بررسی کنید هپاتیت B دارید یا قبلاً داشته‌اید انجام می‌شود. واکسن هپاتیت B هم ممکن است برای کاهش خطر عفونتتان توصیه شود.

درمان هپاتیت B

درمان هپاتیت B وابسته به این است که چه مدت ‌زمانی عفونت داشته‌اید:

اگر در چند روز گذشته در معرض ویروس بوده‌اید درمان فوری می‌تواند به توقف عفونی شدنتان کمک کند

اگر برای فقط چند هفته یا ماه عفونت داشته‌اید (هپاتیت B حاد) فقط ممکن است برای خلاصی از علائم نیاز به درمان داشته باشید درحالی‌که بدنتان با عفونت مبارزه می‌کند

اگر بیش از 6 ماه عفونت دارید (هپاتیت B مزمن) ممکن است درمان با دارویی که می‌تواند ویروس را تحت کنترل درآورد و خطر نابودی کبد را کاهش دهد را به شما پیشنهاد دهند.

هپاتیت B مزمن اغلب نیاز به درمان طولانی‌مدت یا در طول زندگی و بررسی منظم برای چک کردن مشکلات بعدی کبد دارد

چگونه هپاتیت B گسترش می‌یابد

ویروس هپاتیت B درخون و مایعات بدن نظیر منی و مایع واژینال شخص عفونی یافت می‌شود و می‌تواند توسط موارد زیر منتقل شود:

از مادر به نوزاد تازه متولدشده‌اش، مخصوصاً در کشورهایی که عفونت شایع است و عفونت در خانواده‌ها (کودک به کودک) منتقل می شود

تزریق مواد مخدر و به اشتراک گذاشتن سوزن و دیگر تجهیزات مصرف دارو نظیر قاشق‌ها و فیلترها

رابطه جنسی با یک شخص آلوده بدون استفاده از کاندوم

داشتن خال‌کوبی، سوراخ کردن بدن یا درمان پزشکی یا دندانپزشکی در یک محیط غیربهداشتی با اجزا غیر استریل

به اشتراک گذاشتن مسواک یا تیغ آلوده به خون عفونی

هپاتیت B توسط بوسیدن، دست دادن[3]، بغل کردن، سرفه، عطسه یا به اشتراک گذاشتن وسایل و ظروف منتقل نمی‌شود.

پیشگیری از هپاتیت B

 واکسن برای محافظت در برابر هپاتیت B برای همه کودکان در دسترس است، همچنین برای تمام افراد درخطر بالای عفونت یا عوارض آن در دسترس است. این شامل:

نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به هپاتیت B

 بستگان نزدیک و شرکای جنسی هر فرد مبتلا به هپاتیت B

افرادی که به بخش‌هایی از جهان که هپاتیت B در آنجا شایع است نظیر مناطق جنوبی صحرای آفریقا، شرق و جنوب شرق آسیا و جزایر اقیانوس آرام سفر می‌کنند

افرادی که مواد مخدر تزریقی استفاده می‌کنند یا شریک جنسی دارند که مواد مخدر تزریق می‌کند

افرادی که مرتباً شرکای جنسی خود را تغییر می‌دهند

افرادی که در مکان‌هایی هستند که آن‌ها را درخطر تماس با خون و مایعات بدن قرار می‌دهد نظیر پرستاران، کارکنان زندان، پزشکان، دندان‌پزشکان و کارکنان آزمایشگاه

افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی مزمن

افراد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن

زندانیان

افرادی که به‌طور منظم خون یا فرآورده‌های خونی دریافت می‌کنند یا از افراد مزبور مراقبت می کنند

واکسن هپاتیت B به‌عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون معمول کودک به نوزادان و به آن‌هایی که درخطر بالای ابتلای به عفونت هستند، تزریق می‌شود. 

چشم‌انداز و پیش آگهی هپاتیت B

اکثریت فراوان افرادی که در بزرگسالی به هپاتیت B مبتلا می‌شوند قادر به مبارزه با ویروس و بهبودی کامل طی 1 تا 3 ماه هستند. بعد از این دوره بیش‌تر این افراد در برابر عفونت در ادامه زندگی ایمن می‌شوند. نوزادان و کودکان مبتلا به هپاتیت B با احتمال بیش‌تری به عفونت مزمن[4] مبتلا می‌شوند. هپاتیت B مزمن روی موارد زیر اثر می‌گذارد:

90% نوزادان مبتلا به هپاتیت B

20% کودکان بزرگتر مبتلا به هپاتیت B

5% بالغین مبتلا به هپاتیت B

اگرچه درمان می‌تواند کمک کند تا این خطر که افراد با هپاتیت B مزمن درنهایت دچار مشکلات تهدیدکننده زندگی نظیر زخم کبد (سیروز) یا سرطان کبد شوند، کاهش یابد.

علائم هپاتیت B

فقط برخی از افراد مبتلا به هپاتیت B علائم را تجربه می‌کنند که معمولاً 2 تا 3 ماه پس ‌از آن که در معرض ویروس هپاتیت B قرار گرفتند، ایجاد می‌شوند. بیش‌تر افراد آلوده در بزرگسالی هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند و بدون آن‌که خودشان بفهمند با بیماری مبارزه می‌کنند. با این ‌وجود، آن‌ها آلوده‌اند و هنوز قادر به انتقال ویروس به دیگران هستند.

علائم اصلی هپاتیت B

علائم هپاتیت B شامل:

خستگی

درد عمومی

دمای بالا (تب[5]) 38 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر

احساس عمومی ناخوشی

از دست دادن اشتها

حالت تهوع

اسهال

درد شکمی

زرد شدن پوست و چشم‌ها (زردی)

ادرار سیاه و رنگ‌پریده، مدفوع خاکستری‌رنگ

بیش‌تر این علائم ممکن است با بیماری‌های شایع‌تر نظیر آنفولانزا و گاستروانتریت اشتباه گرفته شوند.

چه مدت علائم هپاتیت B طول می‌کشد؟

هپاتیت B در بزرگسالان معمولاً 1 تا 3 ماه طول می‌کشد، که به‌عنوان هپاتیت B حاد شناخته‌شده و به‌ندرت موجب مشکلات جدی می‌شود. گاهی اوقات عفونت  برای 6 ماه یا بیش‌تر طول می‌کشد.که به‌عنوان هپاتیت B مزمن شناخته می‌شود. هپاتیت B مزمن به‌طور عمده روی نوزادان و کودکان کم سن که هپاتیت B دارند، اثر دارد. این نوع کم‌تر در افرادی که در اواخر کودکی یا بزرگسالی مبتلا می‌شوند متداول است. علائم هپاتیت B مزمن با آن‌هایی که در بالا ذکر شد یکسان‌اند اما  خفیف‌اند و ممکن است بیایند و بروند. برخی افراد ممکن است هیچ علامت قابل‌توجهی نداشته باشند. با این ‌وجود بدون درمان، افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن می‌توانند مشکلاتی نظیر زخم کبد[6] (سیروز) بگیرند.

علل هپاتیت B

هپاتیت B عفونت ایجادشده توسط ویروس هپاتیت B است. ویروس در خون و مایعات بدن افراد آلوده وجود دارد. بیش‌تر افراد مبتلا به هپاتیت B علائم کمی دارند و ممکن است ندانند که آلوده شده‌اند.

چگونه هپاتیت B پخش می‌شود

هپاتیت B می‌تواند توسط موارد زیر پخش شود:

از مادر به نوزاد تازه متولدشده‌اش، مخصوصاً در کشورهایی که عفونت شایع است. همه زنان باردار برای هپاتیت B بررسی می‌شوند. 

تزریق مواد مخدر و به اشتراک گذاشتن سوزن‌ها و سایر تجهیزات نظیر قاشق‌ها و فیلترها

داشتن رابطه جنسی با فرد آلوده بدون استفاده از کاندوم

خال‌کوبی، سوراخ کردن بدن، یا درمان پزشکی و دندانپزشکی در محیط غیربهداشتی با تجهیزات غیر استریل

داشتن تزریق خون در کشوری که خون را برای هپاتیت B آزمایش نمی‌کنند.

به اشتراک گذاشتن مسواک و تیغ آلوده به خون عفونی

سوراخ شدن ناگهانی پوست با یک سوزن آلوده (آسیب نیدل استیک)- این وضعیت عموماً خطری برای کارکنان بخش سلامت است

خون شخص مبتلا به هپاتیت B وارد یک زخم باز، بریدگی، یا خراش شخص سالم ‌شود- در موارد نادر، گازگرفتگی توسط یک شخص مبتلا به هپاتیت B می‌تواند همچنین عفونت را گسترش دهد

هپاتیت B توسط بوسیدن، دست دادن، بغل کردن، سرفه، عطسه، یا به اشتراک گذاشتن وسایل و ظروف منتقل نمی‌شود.

چه کسانی بیش‌تر درخطر هپاتیت B هستند؟

افرادی که در بالاترین خطر ابتلا به هپاتیت B هستند شامل:

افراد متولدشده یا بزرگ‌شده در کشوری که عفونت شایع است

نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به هپاتیت B

افرادی که تزریق مواد مخدر دارند

هرکس که رابطه جنسی محافظت نشده[7] دارد، شامل سکس مقعدی یا دهانی- مخصوصاً افرادی که چندین شریک جنسی دارند، افرادی که رابطه جنسی با شخصی در یا از یک منطقه جغرافیایی پرخطر دارند، مردانی که با مرد رابطه جنسی دارند و کارگران جنسی تجاری

تماس نزدیک نظیر، اعضای خانواده، با شخصی که عفونت هپاتیت B طولانی‌مدت (مزمن) دارد

خطر ابتلا به هپاتیت B برای مسافرانی که به مکان‌هایی که عفونت در آن‌ها شایع است اگر از فعالیت‌های ذکرشده در بالا اجتناب کنند، عموماً کم در نظر گرفته می‌شود. پزشک می‌تواند یک آزمایش خون برای بررسی هپاتیت B درخواست کند و اگر درخطر بالایی هستید واکسن هپاتیت B دریافت کنید

نواحی پرخطر

هپاتیت B در سراسر جهان یافت می‌شود اما مخصوصاً در مکان‌های زیر شایع است:

جنوب صحرای آفریقا

شرق و جنوب شرق آسیا

جزایر اقیانوس آرام

بخش‌هایی از آمریکای جنوبی

بخش‌های جنوبی اروپای شرقی و مرکزی

خاورمیانه

شبه‌قاره هند

درمان هپاتیت B

درمان هپاتیت B بسته به این است که عفونت چه مدت طول می‌کشد:

هپاتیت B کوتاه‌مدت (حاد) معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد، اما ممکن است نیاز به درمان برای خلاصی از علائم باشد

هپاتیت B طولانی‌مدت (مزمن) اغلب با دارو برای تحت کنترل درآوردن ویروس درمان می‌شود.

درمان فوری تا حد ممکن سریع پس از در معرض ویروس هپاتیت B بودن، می تواند گسترش عفونت را متوقف کند.

درمان فوری هپاتیت B

اگر فکر می‌کنید در معرض ویروس هپاتیت B قرارگرفته‌اید در اسرع وقت پزشک خود را ببینید. برای کمک به توقف عفونت او می‌تواند کارهای زیر را انجام دهد:

تزریق یک دوز از واکسن هپاتیت B – شما همچنین نیاز به دو دوز بعدی در طی ماه‌های بعد دارید تا به شما حفاظت طولانی‌مدت بدهد.

ایمونوگلوبولین هپاتیت B – تهیه آنتی بادی که علیه ویروس هپاتیت B کار می‌کند و می‌تواند فوری پیشنهاد شود اما محافظت کوتاه‌مدت دارد تا زمانی که واکسن شروع به اثرگذاری کند

اگر در طی 48 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض هپاتیت B از این‌ درمان ها استفاده کنید موثرتر­ند اما می‌توانید تا یک هفته پس از در معرض قرار گرفتن هم استفاده کنید.

درمان هپاتیت B حاد

اگر تشخیص داده شد که هپاتیت B دارید، پزشک معمولاً شما را به یک متخصص نظیر یک هپاتولوژیست (متخصص کبد) ارجاع می‌دهد. بسیاری افراد هیچ مشکلی با علائم ندارند، اما اگر شما احساس ناخوشی دارید، موارد زیر می‌توانند به شما کمک کنند:

خیلی زیاد استراحت کنید

مسکن‌های بدون نسخه نظیر استامینوفن یا ایبوپروفن برای دردهای شکمی بخورید

حفظ خنکی و تهویه مناسب محیط، پوشیدن لباس گشاد و اگر خارش مشکل شماست از حمام و دوش گرم اجتناب کنید

داروهایی نظیر متوکلوپرامید برای کاهش احساس بیماری و کلورفنامین برای کاهش خارش مصرف کنید- اگر ضروری است پزشکتان می‌تواند این‌ داروها را برایتان تجویز کند. بیش‌تر افراد در طی دو ماه به‌طور کامل بهبود می‌یابند، اما توصیه می‌شود که برای بررسی اینکه از ویروس رها شده‌اید و هپاتیت B مزمن ندارید به‌طور منظم آزمایش خون بدهید.

درمان هپاتیت B مزمن

اگر پس از 6 ماه آزمایش خون هنوز نشان دهد که هپاتیت B دارید، پزشکتان ممکن است دارو برای کاهش عوارض هپاتیت B و تست منظم برای بررسی سلامت کبدتان توصیه کند. درمان معمولاً برای موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

سیستم ایمنی شما خودش قادر به کنترل هپاتیت B نیست

شواهدی برای پیشرفت تخریب کبد وجود دارد

داروی هپاتیت B می‌تواند به تحت کنترل درآوردن ویروس کمک کند و نابودی کبدتان را متوقف کند. برخی افراد نیاز به درمان در کل زندگی دارند.

داروهای اصلی هپاتیت B مزمن در زیر بیان‌شده‌اند.

اینترفرون آلفا-2a

اگر کبدتان خوب کار نمی‌کند، نخستین درمان پیشنهاد شده معمولاً دارویی است که اینترفرون آلفا 2a نامیده می‌شود.

داروهای ضدویروسی

اگر کبدتان خوب کار نمی‌کند، یا اینترفرون آلفا 2a مناسب نیست یا برای شما عمل نمی‌کند پزشکتان ممکن است به‌جای آن امتحان داروی ضدویروسی را توصیه کند. این دارو معمولاً تنوفوویر یا انتکاویر است که هر دو به‌ صورت قرص مصرف می‌شوند.

زندگی با هپاتیت B

اگر هپاتیت B دارید، باید:

از داشتن رابطه جنسی حفاظت نشده شامل سکس دهانی و مقعدی به‌جز وقتی‌که مطمئن شوید شریکتان علیه هپاتیت B واکسینه شده اجتناب کنید

از به اشتراک گذاشتن سوزن استفاده ‌شده برای تزریق مواد مخدر با افراد دیگر اجتناب کنید

احتیاط کنید تا از گسترش عفونت اجتناب کنید- نظیر به اشتراک گذاشتن مسواک یا تیغ با افراد دیگر، تماس‌های نزدیک نظیر اعضای خانواده ممکن است نیاز به واکسینه شدن داشته باشند.

یک رژیم غذایی عمومی سالم و متعادل بخورید- تغذیه خاصی برای افراد مبتلا به هپاتیت B وجود ندارد

از نوشیدن الکل اجتناب کنید- الکل می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی کبد را افزایش دهد

اگر در فکر داشتن بچه هستید با پزشکتان صحبت کنید. افراد مبتلا به هپاتیت B می‌توانند معمولاً یک بارداری سالم داشته باشند، اما ایده خوبی است که طرحتان را ابتدا با پزشکتان مطرح کنید زیرا ممکن است به مراقبت بیش‌تر نیاز داشته باشید و داروهایتان ممکن است نیاز به تغییر داشته باشند. این خطر برای زنان باردار مبتلا به هپاتیت B وجود دارد که در زمان تولد عفونت را به نوزادشان منتقل کنند اما این خطر می‌تواند با اطمینان از واکسینه کردن نوزاد سریعاً پس از تولد کاهش یابد.

عوارض هپاتیت B

افراد مبتلا به هپاتیت B گاهی ممکن است به مشکلات جدی کبد مبتلا شوند. این‌ها بیش‌تر افرادی هستند که تحت تأثیر یک عفونت طولانی‌مدت درمان‌نشده (مزمن) قرارگرفته‌اند. برخی از مشکلات اصلی مرتبط با هپاتیت B در زیر بیان‌شده‌اند.

سیروز[8]

زخم کبد (سیروز) روی یک نفر از هر 5 نفر مبتلا به هپاتیت B مزمن اثر دارد و اغلب بعد از گذشت سالیان دراز پس از ابتلای اولیه آن‌ها به عفونت ایجاد می شود. سیروز معمولاً هیچ علامت قابل ‌توجهی ایجاد نمی‌کند تا  زمانی که تخریب شدید کبد رخ دهد، در این زمان سیروز می‌تواند موجب موارد زیر گردد:

خستگی و ضعف

از دست دادن اشتها

از دست دادن وزن

احساس مریضی

خارش شدید پوست

درد یا تورم در شکم

تورم قوزک پا

در حال حاضر درمانی برای سیروز موجود نیست، هرچند می‌توان علائم را مدیریت کرد و پیشرفت را کند کرد. اگر کبد شدیداً نابود شود، پیوند کبد نیاز است.

سرطان کبد[9]

در افراد مبتلا به سیروز کبدی ایجادشده توسط هپاتیت B حدود 1 نفر از هر 20 نفر هرساله شانس ابتلا به سرطان کبد را دارند. علائم سرطان کبد شامل:

از دست دادن وزن غیرقابل توضیح

از دست دادن اشتها

حتی اگر وعده غذایی کوچک باشد احساس سیری زیاد پس از غذا خوردن دارند

احساس مریضی

زردی پوست و سفیدی چشم‌ها (زردی)

درمان سرطان کبد ممکن است شامل جراحی برای برداشتن بخش‌های تحت تأثیر کبد جهت نابودی سلول‌های سرطانی یا پیوند کبد باشد.

هپاتیت B برق‌آسا

در کم‌تر از یک مورد  از هر 100 مورد- هپاتیت B کوتاه‌مدت (حاد) می‌تواند منجر به مشکل جدی کبد که هپاتیت B برق‌آسا نامیده می‌شود، شود. در این بیماری سیستم ایمنی به کبد حمله می‌کند و باعث نابودی شدید آن می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به علائمی ‌شود که شامل موارد زیر می باشد:

گیجی[10]

غش کردن

تورم شکم ناشی از جمع شدن مایع

زردی شدید

هپاتیت B برق‌آسا می‌تواند موجب شود کبد به درستی کار نکند و اگر سریع درمان نشود اغلب کشنده است.

[1] hepatitis B

[2]jaundice

[3] holding hands,

[4] Chronic

[5] fever

[6] liver

[7] unprotected sex,

[8] Cirrhosis

[9] Liver cancer

[10] confusion