مراقبت های لازم جهت پيشگيری و ترك مصرف دخانيات
همه بزرگسالان باید از نظر مصرف سیگار مورد غربالگری قرار بگیرند .
افرادی كه از ترک کردن دخانيات بیشتر سود میبرند :
1- زنان باردار
توصيه : پیشنهاد قطع مصرف سیگار با مشخص كردن اهداف ترك سيگار و پیشنهاد رجوع به برنامه های ترک سيگار.
2- والدین نوزادان و کودکان
توصيه : پیشنهاد قطع مصرف سیگار ، تا زمان ترك سيگار و ساير دخانيات توسط پدر یا مادر توصیه به عدم مصرف دخانيات در حضور و مجاورت كودك و در فضاهای بسته در حضور کودکان (مثلاً در خانه يا خودرو شخصی )
3- افراد دارای مشکلات سلامت روان
توصيه : پیشنهاد قطع مصرف سیگار و استفاده دقیق از دارودرمانی زير نظر پزشك متخصص و مشاوره زير نظر روانپزشك يا روانشناس در افراد مبتلا به افسردگی یا با سابقه افسردگی
4- افرادی دارای وابستگی به مواد مخدر و داروهای غير مجاز
توصيه : پیشنهاد قطع مصرف سیگار و استفاده دقیق از دارودرمانی زير نظر پزشك متخصص با توجه به اثر قابل ملاحظه نیکوتین بر متابولیسم مواد مخدر و داروهای غيرمجاز و مشاوره زير نظر روانپزشك يا روانشناس در افراد مبتلا به افسردگی یا با سابقه افسردگی
5- افرادی که بیمارهایی مربوط به استعمال دخانیات دارند
توصيه : توصیه به ترک سيگار و ساير محصولات دخانی با توجه به مزایای ترک در بهبودی بیماری مربوطه با ارجاع فرد به برنامه های ترک سيگار تحت نظر تيم های ترك سيگار
6- افراد مبتلا به دیابت یا سایر عوامل خطر بيماری های قلبی و عروقی
توصيه : توصیه به ترک سيگار و ساير محصولات دخانی با توجه به مزایای ترک در بهبودی بیماری مربوطه با ارجاع فرد به برنامه های ترک سيگار تحت نظر تيم های ترك سيگار
7- افراد طبقه اقتصادی اجتماعی پایین
توصيه : توصیه به ترک سيگار و ساير محصولات دخانی با توجه به اثرات اقتصادی مخرب مصرف دخانيات بر سبد خانوار و كاهش قدرت خريد اقلام مفيد در كوتاه مدت و مخارج سنگين بيماری های ناشی از مصرف سيگار در ميان مدت و بلند مدت
8- نوجوانان و جوانان
توصيه : توصیه به ترک يا عدم آغاز مصرف سيگار و ساير محصولات دخانی با توجه به مشكل بودن ترك مصرف دخانيات در صورت طولانی شدن زمانی كه فرد مصرف دخانيات را آغاز نموده است و از طرفی بهبود سريع و كامل مشكلات مرتبط با مصرف دخانيات در صورت ترك مصرف دخانيات در دوران نوجوانی و جوانی
نكته : قوی ترین عوامل مرتبط با آغاز مصرف دخانیات در کودکان و نوجوانان سیگاری بودن والدین و وابستگی به نیکوتین در والدین می باشد.
ارزيابي سريع وابستگی به مصرف سيگار:
- مقدار زمان لازم تا كشيدن اولین سیگار پس از بیدار شدن
- تعداد مصرف سیگار در هر روز
- علائم و نشانه های تمایل شدید برای مصرف مجدد یا علایم ترک در تجربه های ترک های قبلی
مصرف سیگار ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن، مصرف بیشتر از ۱۰ سیگار در روز و علایم ترک ونشانه های بازگشت مجدد در ترک های اخیر همگی علائم یک فرد وابسته به نیکوتین می باشد.
بخاطر داشته باشيد كه مشاوره گرفتن از سوی پزشک و تیم درمانی تحت نظر پزشک حتی به صورت یک جلسه مشاوره عادی ميتواند بسیار مفید باشد مخصوصا برای افرادی که انگیزه ترک دارند و همچنین اگر اقدامات پیگیری و ويزيت مجدد برایشان در نظر گرفته شود، بهترین کارکرد را خواهد داشت.
دارو درمانی ممکن است به تمام افرادی که روزانه بیش از 10 نخ سیگار مصرف می کنند ، توصیه گردد.در غیاب موارد منع مصرف، دارو درمانی باید به تمام سیگاریها با انگیزه برای ترک که به نیکوتین وابستگی دارند، توصیه گردد.
در معرض دود سيگار ديگران قرار گرفتن :
شواهد قوی از مضرات در معرض دود سیگار قرار گرفتن ما را متقاعد می کند که با غیرسیگاری ها در این مورد مشاوره کنیم. مخصوصا والدین شیرخواران و کودکان کم سن و زنان حامله تا تماس خود با افراد مصرف كننده دخانيات را کاهش دهند.
دارو هایی که توسط سازمان FDA برای درمان وابستگی به نیکوتین در بزرگسالان تاییده شده اند، شامل NRT( تركيبات جانشين نيكوتين استنشاقی)، بوپروپیون و وارنیکلین هستند. NRT شامل چسب های ترنس درمال نیکوتین (پوستی)، قرص، آدامس و محصولات استنشاقی یا اسپری بینی می باشد.
در صورت تمایل فرد ترکیبی از دارو درمانی و مداخلات رفتاری تحت نظر پزشك معمولا بهترين گزينه درمانی مي باشد.
پیگیری
پیگیری باید در هفته اول و ماه اول بعد از اولين جلسه مشاوره جهت ترك دخانيات صورت پذيرد.پیگیری های بعد از ماه اول با توافق بین بیمار و پزشک صورت می پذیرد.
با توجه به اين كه بیشتر بازگشت ها از ترك در هفته های اول ترک دخانيات اتفاق می افتد بايد بدانيد که اگر در هر زمان از شروع پروسه ترك دخانيات مجددا دخانيات مصرف كرديد، هرگز تسلیم نشويد. برای ترک موفق معمولا نیازمند به چندین بار تلاش برای ترک می باشد.بازگشت به مصرف با شدت علائم ترک و تعدادی از عوامل همراه است مانند استرس و افزایش وزن ،استراتژی های مقابله با موارد فوق و همچنين عادات و احساسات منفی كه توسط بسته های توانمندسازی يا مشاوره با پزشكان مجرب در امر ترك دخانيات به كمك شما ميايد باعث می گردد تا به مدت طولانی در ترک بمانید.
به ياد داشته باشيد كه برخی حوادث، فعاليتها يا حالتهای درونی هستند كه باعث افزايش خطر روی آوردن به سيگار یا عود مصرف می شوند. اين شرايط شامل: همنشینی با سيگاری ها ، تحت فشار قرار گرفتن، جروبحث كردن، تجربه مصرف سيگار در زمانهای حساس يا حالتهای روحی منفی، خوردن الكل يا قهوه می باشد. شما بايد راجع به اين عوامل خطر آموزش ببيند و مهارتهای سازش با این شرایط را بیاموزید.
اين مهارتها شامل موارد زیر می باشد:
- پيش بينی شرايط خطر واجتناب از آنها
- راهكارهايی كه شرايط روحی منفی را كاهش می دهد
- تغييراتی در سبك زندگی كه با كاهش استرس و افزايش لذت و سطح كيفيت زندگی همراه است (مثل : فعاليت بدنی منظم )
- فعاليتهای رفتاری و شناختی كه توجه را از ميل سيگار كشيدن منحرف می كند. (مثل: پياده روی بجای خوردن قهوه در زمانهای استراحت )