سینوزیت 

سینوزیت حالتی شايع است که در آن پوشش سینوس دچار التهاب می شود. این حالت معمولا بر اثر عفونت ویروسی ایجاد می شود و ظرف دو یا سه هفته بهبود می یابد. سینوس ها حفره های کوچک پر از هوایی هستند که پشت استخوان گونه و پیشانی قرار دارند. مخاط تولید شده توسط سینوس ها معمولا از طریق کانال های کوچکی به داخل بینی کشیده می شود. در سینوزیت، این کانال ها مسدود می شوند چرا که پوشش سینوس دچار التهاب و تورم شده است. 

علائم و نشانه ها 

سینوزیت معمولا پس از عفونت دستگاه تنفس فوقانی مانند یک سرماخوردگی ایجاد می شود. اگر شما دچار سرماخوردگی مزمن شده و علائم زیر را دارا هستید، احتمالا دچار سینوزیت هستید.

علائم سینوزیت شامل موارد زیر است : 

ترشحات سبز یا زرد از بینی 

درد و التهاب در اطراف گونه ها، چشم ها و یا پیشانی 

سردرد متناوب

حرارت بالای بدن ( تب ) 38 درجه 

دندان درد 

کاهش حس بویایی 

بوی بد دهان 

کودکان مبتلا به سینوزیت ممکن است دچار بدخلقی، تنفس از طریق دهان و دشواری در غذا خوردن شوند. همچنین ممکن است تودماغی صحبت کنند ( و گرفتگی بینی داشته باشند ). 

علائم سینوزیت اغلب ظرف چند هفته از بین می رود ( سینوزیت حاد ) اما ممکن است تا سه ماه یا بیشتر نیز ادامه پیدا کند ( سینوزیت مزمن ). 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ 

اگر علائم شما ملایم بوده و بهتر شود، نیازی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و می توانید در منزل از خود مراقبت کنید.  در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید : 

علائم تشدید شده یا بدتر شود 

علائم شما پس از گذشت 7 تا 10 روز بهبود نیافته باشد 

به صورت متناوب دچار سینوزیت شوید 

پزشک شما معمولا قادر به تشخیص سینوزیت با توجه به علائم و بررسی قسمت داخلی بینی خواهد بود. 

اگر دچار سینوزیت حاد یا عودکننده هستید، پزشک احتمالا شما را به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) برای بررسی های بیشتر ارجاع خواهد داد. 

سینوزیت چگونه درمان می شود؟ 

اغلب افراد مبتلا به سینوزیت ظرف دو یا سه هفته بهتر می شوند و می توانند در منزل از خود مراقبت کنند. 

شما می توانید با توجه به موارد زیر علائم خود را تسکین دهید : 

استفاده از مسکن های قابل دریافت بدون نسخه مانند استامينوفن یا ایبوپروفن 

استفاده از داروی ضد گرفتگی بینی[1] - این داروها نباید برای بیش از یک هفته مصرف شوند چرا که ممکن است شرایط را بدتر کنند. 

گذاشتن کیسه آب گرم در اطراف صورت 

تمیز کردن مکرر درون بینی با محلول آب نمک – شما می توانید این کار را در منزل انجام دهید و یا از ساشه های ترکیبی که در داروخانه ها وجود دارد، استفاده کنید. 

اگر علائم شما بهبود نیافت و شدیدتر شد، ممکن است پزشک برای شما اسپری یا قطره آنتی بیوتیک یا کورتیکواستروئید را تجویز نماید. 

اگر علائم شما پس از امتحان کردن این درمان ها بهبود نیافت، ممکن است به متخصص گوش حلق و بینی ارجاع داده شوید تا با جراحی ترشحات سینوس بهبود یابد. 

چه عواملی سبب سینوزیت می شوند؟ 

سینوزیت معمولا نتیجه سرماخوردگی یا ویروس آنفلوانزا است که از مسیرهای هوایی اطراف به سینوس انتقال می یابند. تنها در موارد معدودی علت ایجاد آن باکتری هایی بوده است که منجر به عفونت سینوس شده است. 

عفونت دندان یا عفونت های قارچی نیز می تواند منجر به التهاب سینوس شود. 

دقیقا مشخص نیست که چه عاملی سبب سینوزیت مزمن ( طولانی ) می شود اما احتمالا مرتبط با عوامل زیر است : 

آلرژی ها و دیگر حالت های مرتبط با آن مانند رینیت آلرژیک[2]، آسم و تب یونجه[3]

پولیپ بینی ( با رشد داخل بینی ) 

سیگار کشیدن 

ضعف در سیستم ایمنی 

اطمینان از کنترل مناسب شرایطی مانند آلرژی ها و آسم می تواند علائم سینوزیت مزمن را بهبود بخشد. 

درمان سینوزیت

اغلب افراد مبتلا به سینوزیت نیازی به مراجعه به پزشک خود ندارند. این حالت در شرایط نرمال در نتیجه عفونت ویروسی ایجاد می شود و به خودی خود بهبود می یابد. 

علائم شما عمدتا ظرف دو تا سه هفته بهبود خواهد یافت ( سینوزیت حاد ) و می توانید در منزل از خود مراقبت کنید. 

اگر شرایط شما جدی بوده، تشدید شده و یا بهبود نیابد ( سینوزیت مزمن )، نیاز به درمان های بیشتر از جانب پزشک عمومی و یا یک متخصص وجود خواهد داشت.  ممکن است درمان این حالت دشوار باشد و چندین ماه تا بهبودی زمان لازم باشد. 

مراقبت از خود در منزل 

اگر علائم شما متوسط بوده و کمتر از یک هفته به طول بینجامد، می توانید بدون مراجعه به پزشک در منزل از خود مراقبت کنید. 

توصیه های زیر به بهتر شدن شما تا زمان بهبودی کمک خواهند کرد : 

استفاده از مسکن های بدون نیاز به نسخه مانند استامينوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درجه حرارت بالای بدن و درد – ابتدا بروشور دارو را برای اطمینان از مناسب بودن آن چک کنید و هرگز به کودکان زیر 16 سال آسپرین ندهید. 

از اسپری ها یا قطره های ضد گرفتگی بینی که بدون نسخه قابل دریافت هستند برای کمک به باز بودن بینی و تنفس راحت تر استفاده کنید – این مواد نباید برای بیش از یک هفته استفاده شوند. 

از کیسه های آب گرم بر روی صورت استفاده کنید تا درد کاهش یابد و به باز شدن ماهیچه های سینوس کمک کند. 

همواره درون بینی را با استفاده از آب نمک تمیز کنید تا بینی باز بماند و ترشحات آن کاهش بیابد. 

تمیز کردن درون بینی 

می توانید داخل بینی خود را با استفاده از محلول آب نمک خانگی یا محلول های حاوی شاسه های آب نمک تهیه شده از داروخانه تمیز کنید. 

برای درست کردن آب نمک در خانه، یک قاشق چای خوری نمک و یک قاشق چای خوری نمک بی کربنات را با یک پیمانه آب جوش که خنک شده است، ترکیب کنید و بینی خود را بشویید.

دستان خود را شسته و خشک کنید.  کنار سینک بایستید، کف دست خود مشت کنید و مقدار کمی از محلول را در آن بریزید. آب را به داخل سوراخ بینی بکشید. 

این مراحل را تکرار کنید تا در بینی خود احساس راحتی کنید ( ممکن است نیاز به استفاده از تمام محلول نداشته باشید ). شما باید هر روز محلول جدیدی درست کنید. از محلول روز قبل مجدد استفاده نکنید. 

وسایل ویژه ای که به جای دست قابل استفاده هستند، در داروخانه ها در دسترس هستند. اگر شما تصمیم به استفاده از آن ها داشتید، اطمینان یابید که از دستورالعمل های کارخانه سازنده در خصوص استفاده و تمیز کردن آن پیروی کرده اید. 

درمان های پزشکی 

اگر علائم شما جدی بودند و ظرف 7 تا 10 روز شروع به بهبود نکردند و یا تشدید شدند، به پزشک خود مراجعه کنید. آن ها درمان های بیشتری را در قالب قطره، اسپری یا آنتی بیوتیک ها و کورتیکو استروئید تجویز خواهند کرد. 

اگر این درمان ها کارساز نبود، پزشک عمومی شما را به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع خواهد داد تا ارزیابی های بیشتر صورت گیرد و در خصوص مناسب بودن جراحی به عنوان گزینه ای مطلوب تصمیم گیری شود. 

قطره ها و اسپری های کورتیکواستروئید 

کورتیکواستروئیدها گروهی از داروها هستند که به کاهش التهاب کمک می کنند. 

اگر شما علائم سینوزیت مزمن را دارید، پزشک شما قطره یا اسپری بینی استروئید را برای کمک به کاهش التهاب سینوس ها تجویز خواهد کرد. ممکن است نیاز باشد تا این داروها چندین ماه استفاده شوند. 

آنتی بیوتیک ها 

اگر پزشک شما گمان کند که سینوس ها به واسطه باکتری دچار عفونت شده اند، دوره ای از داروهای آنتی بیوتیک و یا کپسول آن را برای درمان عفونت تجویز خواهد کرد. شما معمولا نیاز به دریافت این دارو به صورت دوره یک هفته ای دارید اما گاهی دوره های طولانی تر نیز تجویز می شود. 

جراحی 

اگر علائم شما علی رغم امتحان کردن درمان های مذکور بهبود نیافت، نوعی جراحی با عنوان جراحی اندوسکوپی عملکردی سینوس[4] می تواند مفید باشد. این جراحی روشی برای بهبود تخلیه خلط از بینی می باشد. 

عوارض سینوزیت

عوارض در کودکان 

عوارض سینوزیت در کودکان متداول تر از بزرگسالان است. اگر کودک شما دچار سینوزیت است و ورمی در اطراف استخوان گونه یا پلک دارد، ممکن است عفونت باکتریایی پوست و نرمی بافت و یا عفونت بافت های اطراف چشم علت آن باشد. اگر متوجه این علائم شدید، کودک را به پزشک ببريد که او نیز ممکن است کودک را به متخصص گوش حلق و بینی (ENT) ارجاع دهد. 

عفونت استخوان

زمانیکه بیماری شدیدتر باشد، آنتی بیوتیک ها قادر به کنترل سرعت سرایت عفونت به استخوان کناری خواهند بود. اما در موارد نادر ( یک در 10 هزار )، عفونت می تواند به ناحیه اطراف چشم، استخوان ها ، خون و یا مغز نیز سرایت کند. 

تشخیص سینوزیت

پزشک معمولا با توجه به علائم قادر به تشخیص سینوزیت خواهد بود. 

سینوزیت تقریبا همواره متاثر از عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوانزا ایجاد می شود و بر اساس وجود حالت های زیر تشخیص داده می شود : 

مسدود شدن بینی یا آبریزش بینی با درد صورت و یا کاهش یا از بین رفتن حس بویایی 

از بین رفتن حس بویایی در سينوزيت مزمن شايع تر است و بر عكس درد صورت در سینوزیت مزمن کمتر دیده می شود. 

مراجعه به متخصص 

اگر سینوزیت شما شدید است و یا عودکننده می باشد، ممکن است پزشک عمومی شما را به متخصص گوش حلق و بینی ارجاع دهد تا آزمایشاتی را برای تعیین علت اصلی انجام دهد. 

ممکن است عکس برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن برای یافتن علت سینوزیت انجام شود ( مجموعه ای از عکس برداری با اشعه ایکس در سی تی اسکن استفاده می شود تا تصویر دقیق تری از سینوس ها بدست بیاید ). 

[1] nasal decongestant 

[2] allergic rhinitis 

[3] Hay fever 

[4] functional endoscopic sinus surgery