سرگیجه (سبکی سر)

سرگیجه علامت شایعی است که معمولاً نشانه ­ی بیماری جدی نیست ولی باید توسط پزشک بررسی شود.

اصطلاح سرگیجه در افراد مختلف معنای متفاوتی دارد- برخی از آن برای توصیف احساس سبکی­ سر یا عدم تعادل استفاده می ­کنند و برخی دیگر آن را برای توصیف احساس چرخش محیط اطراف بکار می­ برند.

از آنجا که این علامت کاملاً مبهم است و توسط طیف وسیعی از موارد ایجاد می ­شود، تشخیص علت اصلی آسان نیست.

در این بخش توضیح داده شده که اگر بدون دلیل مشخص دچار سرگیجه شدید باید چه کنید و شایع­ترین دلایل آن ذکر شده است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم 

اگر احساس سبکی سر یا عدم تعادل دارید و از این بابت نگران هستید و همچین اگر علائم دیگری مانند از هوش رفتن یا سردرد نیز به همراه این علائم دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

پزشک ابتدا از شما می­ خواهد که منظورتان را از سرگیجه بیان کنید تا مطمئن شود که منظور شما چرخش سر نمی باشد- که یک نوع سرگیجه شدید است و فرد احساس می­کند که محیط اطراف در حال چرخش یا حرکت است.

همچنین پزشک قصد دارد بداند که:

آیا سرگیجه بدون دلیل مشخصی شروع شده یا به دنبال بیماری است.

آیا این سرگیجه مکرراً اتفاق می ­افتد و اگر چنین است چه زما­ن­ هایی آن را تجربه کرده ­اید.

این سرگیجه چه مدت طول می­ کشد.

سرگیجه گاهی ناشی از بیماری­های گوش است. روشی ساده برای افتراق بین سرگیجه مربوط به گوش و سرگیجه به دلایل دیگر این است که آیا این اتفاق در حالت درازکش رخ می­ دهد یا در حالت ایستاده.

سرگیجه ­ای که موقع ایستادن رخ می­ دهد احتمالاً مربوط به گوش نیست.

سرگیجه ­ای که هنگام خوابیدن رخ می­ دهد معمولاً ناشی از عفونت ویروسی گوش است که با آنتی بیوتیک درمان نمی­ شود.

بهتر است زمان سرگیجه خود را در دفترچه ­ای ثبت کنید، اینکه چه زمانی و در کجا رخ داده و آن را به پزشک خود گزارش کنید. بایستی توجه کنید که:

در حال انجام چه کاری بودید که سرگیجه رخ داد و چقدر طول کشید و شدت آنرا ذکر کنید.

آیا علائم همراه دیگری نیز داشت، مانند غش کردن، استفراغ، حالت تهوع، تاری­ دید، سردرد، از دست دادن شنوایی یا وزوز گوش.

اگر دارویی مصرف می ­کنید باید پزشک را مطلع کنید زیرا ممکن است این سرگیجه از عوارض جانبی آن دارو باشد که در صورت لزوم باید با داروی دیگری جایگزین شود. 

برای انجام آزمایش و بررسی های بیشتر باید به متخصص مراجعه کنید.

دلایل شایع سرگیجه

 در زیر شایع ­ترین دلایل سرگیجه بیان شده است:

لابیرینت- عفونت گوش داخلی که بر شنوایی و تعادل تأثیر می­ گذارد و می ­تواند منجر به یک نوع سرگیجه شدید به نام ورتیگو شود. 

میگرن- سرگیجه ­ای که قبل یا پس از سردرد یا حتی بدون سردرد رخ دهد.

استرس- بخصوص در شرایط هایپرونتیلاسیون (دم و بازدم­ های سریع و متوالی و غیرنرمال در حالت استراحت)

قند خون پایین (هایپوگلیسمی)- که معمولاً در افراد دیابتی دیده می­ شود.

افت فشارخون وضعیتی- افت ناگهانی فشارخون هنگام نشستن یا ایستادن ناگهانی که پس از دراز کشیدن از بین می­ رود. این مورد بیشتر در افراد مسن دیده می شود.

کمبود آب بدن یا گرمازدگی- کمبود آب بدن می­ تواند به دلیل عدم نوشیدن آب کافی در حین ورزش یا بیماری باشد که باعث استفراغ، اسهال یا تب می ­شود.

اختلال جریان خون ورتبرو بازیلار- کاهش جریان خون در پشت مغز که ممکن است ناشی از انسداد رگ­ های خونی مسیر بین قلب تا مغز -که تصلب شرائین نامیده می ­شود- باشد.

علل کمتر شایع سرگیجه

عللی که کمتر در سرگیجه شایع هستند عبارتند از:

وجود یک بیماری یا وضعیت شدید که کل بدن را تحت تأثیر قرار می ­دهد.

استفاده از مواد مخدر یا مصرف مقدار زیاد الکل (زیاده ­روی در نوشیدن یا استفاده طولانی ­مدت از الکل)

برخی داروها مانند: ضد افسردگی­ ها یا داروهای فشارخون

داشتن آریتمی قلبی (ضربان نامنظم قلب)- مانند فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان سریع و نامنظم)، مسمومیت با مونوکسیدکربن