زکریا چکاپ

سرطان پوست غیر ملانومی[1]

سرطان پوست یکی از شايع ترین سرطان ها در سطح جهان است. سرطان پوست غیر ملانومی به گروهی از سرطان ها اطلاق می شود که به آرامی در لایه های بيرونی پوست گسترش می یابند. 

اصطلاح غیر ملانومی متمایز کننده این انواع شایع سرطان پوست از سرطان های کمتر شايع با عنوان ملانومی می باشد که سریعتر در بدن گسترش می یابند. 

نخستین علامت سرطان پوست غیر ملانومی بروز برآمدگی یا پچ های پوستی است که پس از چند هفته بهبود نمی یابند. 

در اغلب موارد برآمدگی های سرطانی قرمز و سفت هستند اما پچ های سرطانی پهن و پوسته پوسته هستند. 

اگر شما هر نوع حالت غیر نرمال را در پوست خود می بینید که پس از چند هفته بهبود نیافته، به پزشک مراجعه کنید. اگرچه احتمال وجود سرطان پوست پایین است، اما بهتر است اطمینان بیابید. 

انواع سرطان پوست غیر ملانومی 

این نوع سرطان ها معمولا در بیرونی ترین لایه پوست ( اپیدرم ) گسترش می یابند و پس از گسترش در سلول پوستی که از آنجا ایجاد شده اند، نامگذاری می شوند. 

دو نوع شایع سرطان پوست غیر ملانومی عبارت است از : 

سرطان سلول پایه(بازال) – در  سلول هایی که قسمت پایین اپیدرم را پوشش می دهند، آغاز می شود و 75 درصد از سرطان های پوست را شامل می شود. 

کارسینوم سلول سنگفرشی – در سلول هایی که قسمت بالای اپیدرمی را پوشش می دهند، آغاز می شود و 20 درصد از سرطان های پوست را شامل می شود. 

چرا این حالت ایجاد می شود؟ 

سرطان های پوست غیر ملانومی عمدتا بر اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورابنفش (UV) ایجاد می شوند. اشعه ماورا بنفش از خورشید و سولاریوم و لامپ آفتابی ایجاد می شود. علاوه بر قرار گرفتن در معرض اشعه ماورابنفش، عوامل ديگري نیز می تواند احتمال توسعه سرطان های پوست غیر ملانومی را افزایش دهد از جمله : 

سابقه خانوادگی 

پوست رنگ پریده که به راحتی می سوزد 

تعداد زیاد خال و لک صورت 

چه کسانی درگیر می شوند؟ 

سرطان پوست غیر ملانومی یکی از شایع ترین انواع سرطان در جهان می باشد. سرطان پوست غیر ملانومی مردان را کمی بیش از زنان درگیر می کند. 

تشخیص 

پزشک عمومی می تواند پوست شما را از نظر علائم سرطان پوست ارزیابی کند. وی ممکن است در صورتیکه مشکوک به سرطان پوست باشد، شما را به متخصص پوست ( درماتولوژیست ) یا متخصص جراحی پلاستیک ارجاع دهد .  پزشک عمومی ممکن است ظرف دو هفته از  آغاز درمان به صورت فوری برای بررسی سرطان سلول های سنگفرشی پوست، شما را به متخصص پوست ارجاع دهد. سرطان سلول های پایه معمولا نیازی به ارجاع سریع ندارد اما باید ظرف 18 هفته به یک متخصص پوست مراجعه کنید. 

نمونه برداری عملی است که در آن بخشی از پوست آسیب دیده برداشته می شود تا در زیر میکروسکوپ دقیق تر بررسی شود. 

درمان سرطان پوست غیر ملانومی 

جراحی درمان اصلی سرطان پوست غیر ملانومی است. این کار مستلزم برداشتن تومور سرطانی و بخشی از پوست اطراف آن می باشد. 

دیگر درمان های سرطان پوست غیر ملانومی شامل سرمادرمانی[2]، کرم ها، رادیوتراپی، شیمی درمانی و درمان دیگری است که با عنوان درمان فوتودینامیکی (PDT) [3] شناخته می شود. 

درمان سرطان پوست غیر ملانومی عموما موفقیت آمیز است و برخلاف دیگر سرطان ها خطر بسیار پایین تری از احتمال سرایت سرطان به دیگر بخش های بدن وجود دارد. 

گفته می شود که سرطان سلول پایه ای در کمتر از 0/5 درصد از موارد به دیگر بخش های بدن منتقل می شود. این خطر در خصوص سرطان سلول سنگفرشی کمی بالاتر است و در حدود 5-2 درصد از موارد سرطان به دیگر بخش های بدن نیز منتقل می شود. 

درمان سرطان پوست غیر ملانومی در حدود 90 درصد از موارد موفقیت آمیز است. 

عوارض 

اگر شما درگذشته دچار سرطان پوست غیر ملانومی بوده اید، این احتمال وجود دارد که بیماری مجدد بازگردد. احتمال بازگشت سرطان پوست غیر ملانومی در صورت گسترده و شدید بودن سرطان قبلی، بالاتر است. 

اگر تیم درمان شما گمان کنند که خطر بالای بازگشت سرطان پوست غیر ملانومی وجود دارد، احتمالا نیاز به بررسی هایی برای نظارت بر سلامت شما وجود خواهد داشت. همچنین به شما آموزش داده می شود که تومورهای پوستی خود را بررسی کنید. 

پیشگیری 

سرطان پوست غیر ملانومی همواره قابل پیشگیری نمی باشد، اما می توان احتمال گسترش آن را با اجتناب از قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورابنفش خورشید کاهش داد. 

شما می توانید با استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشش مناسب در مقابل نور خورشید و محدود کردن زمان قرار گرفتن در معرض خورشید در ساعت گرم روز، مانع از ایجاد آفتاب سوختگی شوید. همچنین باید از سولاریوم و لامپ های مهتابی خودداری کنید. 

بررسی مکرر پوست از نظر علائم سرطان پوست می تواند به تشخیص زودهنگام و افزایش احتمال درمان موفقیت آمیز کمک کند. 

علائم سرطان پوست غیر ملانومی 

علائم اصلی سرطان پوست غیر ملانومی، وجود توده یا پچ های بی رنگ پوستی بر روی پوست است که بهبود نمی یابد.  توده یا پچ پوستی نشانه سرطان است و گاهی نشانگر وجود تومور می باشد. 

سرطان پوست غیر ملانومی در اغلب موارد در بخش هایی از پوست ظاهر می شود که به صورت متناوب در معرض نور خورشید هستند مانند صورت، گوش ها، دست ها و شانه ها. 

سرطان سلول پایه ای (بازال)

سرطان سلول پایه ای (BCC) عمدتا در قالب یک توده قرمز یا صورتی ظاهر می شود اما ممکن است کاملا سفید یا مومی شکل نیز باشد. همچنین ممکن است مانند یک پچ پوستی قرمز و فلسی مانند نیز ظاهر شود. 

این توده به آرامی رشد می کند و سفت می شود و خونریزی می کند و یا به یک زخم بدون درد تبدیل می شود. 

سرطان سلول سنگفرشی 

سرطان سلول سنگفرشی (SCC) در قالب یک توده سفت صورتی ظاهر می شود و می تواند سطحی صاف، پوسته پوسته و کبره بسته داشته باشد.  این توده در مقابل لمس حساس است، به سادگی خونریزی می کند و می تواند به یک زخم تبدیل شود. 

بیماری بوون[4]

بیماری بوون شکل اولیه سرطان پوست است که گاهی با عنوان کارسینوم درجا[5] نامیده می شود. این بیماری به آرامی رشد می کند و به سادگی نیز درمان می شود. 

علامت اصلی یک پچ پوستی قرمز و پوسته پوسته بر روی پوست است که ممکن است خارش داشته باشد. این بیماری عمدتا زنان مسن را درگیر می کند و بر روی ساق پا دیده می شود. اما ممکن است در هر یک از بخش های بدن نیز مشاهده شود. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد 

اگر شما توده، ضایعه یا تغییر رنگی را در پوست مشاهده می کنید که پس از 4 هفته بهبود نیافته، باید به پزشک خود مراجعه کنید. احتمال وجود سرطان پایین است اما باید اطمینان ایجاد شود. 

علل سرطان پوست غیر ملانومی 

اغلب سرطان های پوستی متاثر از آسیب اشعه ماورابنفش (UV) به DNA سلول های پوستی هستند. منبع اصلی نور UV نور خورشید می باشد. 

نور خورشید دارای 3 نوع نور UV می باشد : 

اشعه ماورا بنفش A(UVA) 

اشعه ماورا بنفش B(UVB) 

اشعه ماورا بنفش C(UVC) 

UVC به واسطه جو زمین بازگردانده می شود اما UVA و UVB در طول زمان به پوست آسیب می زنند و احتمال پیشرفت سرطان پوست را افزایش می دهند. UVB علت اصلی سرطان پوست غیر ملانومی می باشد. 

منابع مصنوعی نور مانند لامپ های مهتابی و تخت برنزه کردن پوست نیز خطر پیشرفت سرطان های پوست را افزایش می دهد. 

آفتاب سوختگی مکرر به واسطه نور خورشید یا منابع مصنوعی نور، پوست را در برابر سرطان های پوستی غیر ملانومی آسیب پذیر خواهد کرد. 

سابقه خانوادگی 

تحقیقات نشان می دهد که اگر 2 یا چند نفر از افراد نزدیک خانواده شما دچار سرطان پوست غیر ملانومی باشند، در این صورت احتمال پیشرفت این حالت در شما بیشتر خواهد بود. 

عوامل خطر بالا 

عوامل معینی می توانند احتمال گسترش تمام انواع سرطان پوست را افزایش دهند که شامل موارد زیر است: 

پوست رنگ پریده ای که به سادگی برنزه نمی شود. 

موی قرمز یا بلوند 

چشم آبی 

سن بالا 

داشتن خال زیاد 

ناحیه پوستی که قبلا به واسطه سوختن یا درمان رادیوتراپی آسیب دیده است 

وجود حالت تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند HIV

دارو هایی که منجر به ضعف سیستم ایمنی می شوند ( سرکوب کننده های سیستم ایمنی ) که عمدتا پس از پیوند عضو استفاده می شوند 

قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند کرئوزوت یا آرسنیک 

تشخیص قبلی سرطان پوست 

تشخیص سرطان پوست غیر ملانومی 

تشخیص این نوع سرطان معمولا با ویزیت پزشک عمومی آغاز می شود، او پوست شما را بررسی میکند و در مورد نیاز به ارزیابی های بیشتر توسط پزشک متخصص تصمیم می گیرد.

 برخی پزشکان عمومی تصاویری دیجیتال را از تومورهای مشکوک می گیرند و آن را برای ارزیابی بیشتر به متخصص ارسال می کنند. 

نمونه برداری 

اگر مشکوک به سرطان پوست باشید، باید به پزشک متخصص پوست ( درماتولوژیست ) یا متخصص جراحی پلاستیک مراجعه کنید. متخصص قادر به تایید حالت شما پس از معاینه خواهد بود. 

گاهی ممکن است سرطان پوست ضمن تشخیص داده شدن درمان نیز بشود. به عبارت دیگر، تومور را می توان برداشت و آزمایش کرد و در صورت نبود احتمال پیشرفت سرطان، نیازی به درمان بیشتر وجود نداشته باشد. 

ممکن است چند هفته تا زمان دریافت نتیجه نمونه برداری زمان نیاز باشد. 

آزمایشات بیشتر 

اگر شما مبتلا به سرطان سلول بازال باشید (BCC) در این صورت نیازی به آزمایشات بیشتر وجود ندارد چرا که احتمال پیشرفت بیماری بسیار پایین است. اما در صورت وجود سرطان سلول سنگفرشی، آزمایشات بیشتری برای اطمینان یافتن از عدم گسترش سرطان به دیگر بخش های بدن وجود دارد. 

این آزمایشات می تواند شامل معاینه فيزيكی گره های لنفی ( غده هایی که در سراسر بدن وجود دارند ) باشد. اگر سرطان پیشرفت کرده باشد، منجر به متورم شدن غده های لنفاوی شما خواهد شد. 

اگر متخصص پوست یا جراح پلاستیک بیان کنند که خطر بالای پیشرفت سرطان وجود دارد، انجام نمونه برداری از گره لنفی ضروری خواهد بود. این کار آسپیراسیون با سوزن ظریف [6](FNA) نامیده می شود. 

در طول FNA ، سلول ها با استفاده از یک سوزن و سرنگ برداشته می شوند تا آزمایش شوند. یافتن سلول های سرطانی در گره های لنفی نزدیک نشانگر این است که سرطان سلول های سنگفرشی شروع به پیشرفت به دیگر بخش های بدن کرده است. 

درمان سرطان پوست غیر ملانومی 

جراحی درمان اصلی این نوع سرطان است اما بستگی به شرایط فردی شما نیز دارد. 

در حالت کلی درمان در بیش از 90 درصد از افراد مبتلا به سرطان پوست غیر ملانومی موفقیت آمیز است. 

افراد مبتلا به این نوع سرطان باید تحت درمان تیم متخصصینی باشند که اغلب شامل یک متخصص پوست، جراح پلاستیک، انکولوژیست ( متخصص رادیوتراپی یا شیمی درمانی ) ، پاتولوژیست و یک پرستار متخصص می باشد. اگر شما مبتلا به سرطان پوست غیر ملانومی هستید، ممکن است نیاز باشد چندین یا همه این متخصصین را به عنوان بخشی از درمان خود ملاقات کنید. به هنگام تصمیم گیری در خصوص بهترین درمان، پزشکان موارد زیر را در نظر خواهند گرفت : 

نوع سرطان 

مرحله سرطان ( بزرگی و میزان پیشرفت ) 

سلامت عمومی شما

تیم متخصص شما بهترین گزینه درمانی را به شما پیشنهاد می کنند اما تصمیم نهایی با شماست. 

قبل از مراجعه به بیمارستان در مورد انتخاب از گزینه های درمانی، نوشتن لیستی از سوالاتی که می خواهید از پزشکان بپرسید، مفید خواهد بود. برای مثال، ممکن است بخواهید در مورد مزایا و معایب هر روش مطلع شوید. 

جراحی خارج کردن توده و ضايعه

جراحی خارج کردن ضايعه عملی است که در آن توده سرطانی و بافت سالم اطراف آن بریده می شود تا اطمینان حاصل شود که توده سرطانی به کل برداشته شده است. 

کورتاژ و الکتروکوتریزاسیون[7]

کورتاژ و الکتروکوتریزاسیون تاکتیکی مشابه برای جراحی خارج کردن ضايعه هستند اما تنها در مواردی مناسب هستند که سرطان کاملا کوچک باشد. 

سرما درمانی

سرما درمانی از سرما برای تخریب سرطان استفاده می کند. این درمان گاهی برای سرطان پوست غیر ملانومی در مراحل اولیه استفاده می شود. نیتروژن مایع برای فریز کردن سرطان استفاده می شود که منجر به ایجاد زخم در آن ناحیه می شود. 

شیمی درمانی 

شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهایی برای کشتن سلول های سرطانی است. در سرطان پوست غیر ملانومی، شیمی درمانی تنها زمانی توصیه می شود که تومور در لایه های بالایی پوست وجود داشته باشد. 

درمان فوتودینامیک (PDT)  

این نوع درمان برای درمان سرطان سلول بازال پوست ، بیماری بوون و کراتوز آکتینیک[8] استفاده می شود. و از کرمی استفاده می شود که پوست را در برابر نور بسیار حساس می کند. 

کرم ایمی کیمود[9]

کرم ایمی کیمود درمانی برای سرطان سلول پایه ای پوست با قطری کمتر از 2 سانتی متر می باشد. همچنین برای درمان کراتوز آکتینیک نیز استفاده می شود. ایمی کیمود سیستم ایمنی را تشویق به حمله به سرطان پوست می کند. 

رادیوتراپی 

رادیوتراپی شامل استفاده از مقادیر کم تشعشع برای تخریب سرطان است. سطح این تشعشع کاملا ایمن می باشد. اما ممکن است آثار زخم تا چند هفته پس از رادیوتراپی در پوست وجود داشته باشد. 

الکتروکموتراپی

این روش درمانی احتمالی برای سرطان پوست غیر ملانومی می باشد. 

[1] non-melanoma skin cancer 

[2] cryotherapy

[3] photodynamic therapy 

[4] Bowen's disease 

[5] Squamous cell carcinoma in situ 

[6] fine needle aspiration 

[7] Electrocautery 

[8] actinic keratoses

[9] Imiquimod