زکریا چکاپ

رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک دراقع التهابی داخل بینی است که به دلیل یک آلرژن مانند گرده، گرد و خاک، کپک یا فلس و پوسته های مربوط به حیواناتی خاص ایجاد می شود.

علائم و نشانه ها

رینیت آلرژیک معمولا موجب علائمی شبیه سرماخوردگی مانند: عطسه، خارش، گرفتگی یا آبریزش بینی میشود. این علائم معمولا خیلی زود پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن آغاز میشوند.

بعضی افراد فقط چند ماه یک بار به رینیت آلرژیک مبتلا میشوند چرا که به آلرژن های فصلی مانند گرده درخت یا علف حساس هستند. سایر افراد در تمام طول سال به رینیت آلرژیک مبتلا میشوند.

بیشتر افراد مبتلا به رینیت آلرژیک علائم خفیفی دارند که به راحتی و به طور موثر میتواند درمان شود. ولی بعضی از علائم میتوانند شدید و مداوم باشند و موجب مشکلات خواب و تداخل در زندگی روزمره شوند.

علائم رینیت آلرژیک گاها با گذر زمان بهبود میابد، ولی این امر میتواند چند سال به طول بیانجامد و بعید است که این بیماری به طور کامل از بین برود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید

اگر علائم رینیت آلرژیک خواب شما را مختل کرده است، مانع انجام فعالیت های روزمره شما شده یا بر عملکرد شما در کار یا مدرسه به صورت منفی تاثیر گذار است، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص رینیت آلرژیک معمولا بر اساس علائم شما و هر محرک احتمالی که شما به آن اشاره کرده اید، می باشد. اگر علت بیماری شما مشخص نباشد، ممکن است برای انجام آزمایشات آلرژی ارجاع داده شوید.

چه چیزی موجب رینیت آلرژیک میشود؟

رینیت آلرژیک به دلیل واکنش نشان دادن سیستم ایمنی به یک آلرژن رخ می دهد. آلرژن های معمولی که موجب رینیت آلرژیک میشوند، شامل گرده- این نوع از رینیت آلرژیک به عنوان تب یونجه[1] شناخته میشود-  همینطور اسپورهای قارچ ها و کپک ها، مایت هایی که در گرد و غبار خانه ها هستند، فلس های پوستی یا قطرات ادرار یا بزاق مربوط به حیواناتی خاص می باشد.

درمان و پیشگیری از رینیت آلرژیک

اجتناب کامل از ماده آلرژن احتمالی دشوار است، ولی شما میتوانید قرار گرفتن در معرض یک آلرژن مشخص که شما آن را میشناسید یا آلرژنی که به آن مشکوک هستید که محرک رنیت آلرژیک در شماست، را کاهش دهید. این اقدام به بهبودی علائم در شما کمک خواهد کرد.

اگر بیماری شما خفیف است، شما همچنین میتوانید با استفاده از داروهایی که نیاز به نسخه  پزشک ندارند[2]، مانند آنتی هیستامین هایی بدون اثر آرام بخشی[3]، به کاهش علائم کمک کنید و به وسیله شست و شوی مرتب مجاری بینی با محلول آب نمک بینی خود را از محرک ها حفظ نمایید.

اگر این موارد را انجام دادید و آنها کمکی به شما نکردند به ملاقات یک پزشک بروید. آنها ممکن است یک داروی قوی تر، مانند اسپری بینی حاوی کورتیکواستروئیدها[4] را برای شما تجویز کنند. 

مشکلات دیگر

رینیت آلرژیک در بعضی موارد میتواند منجر به عوارضی شود، من جمله:

پولیپ های بینی- کیسه هایی حاوی مایع که غیرعادی هستند ولی سرطانی نیستند ( خوش خیم) و داخل مجاری بینی و سینوس ها رشد میکنند.

سینوزیت- عفونتی که به واسطه التهاب بینی و تورمی که مانع خارج شدن موکوز از سینوس ها شده ایجاد میشود.

عفونت گوش میانی- عفونت قسمتی از گوش که مستقیما پشت پرده  گوش قرار گرفته است.

این مشکلات اغلب با دارو درمان میشوند، اگرچه در موارد شدید و طولانی مدت جراحی مورد نیاز است.

علل رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک به واسطه  واکنش آلرژیک نسبت به یک آلرژن مانند گرده، گرد و خاک و حیواناتی خاص ایجاد میشود.

آلرژن های معمول

رینیت آلرژیک به واسطه  تنفس ذرات کوچک آلرژن ها شروع میشود. معمول ترین آلرژن هایی که بوسیله  هوا انتقال می یابند و موجب رینیت آلرژیک میشوند در پایین توصیف شده اند:

مایت های خانگی که در گرد و غبار زندگی می کنند

مایت های خانگی که در گرد و خاک زندگی میکنند، حشرات کوچکی هستند که از قسمت های مرده  پوست انسان تغذیه میکنند. آن ها را میتوان در تشک ها، فرش ها، مبل های راحتی، بالش ها و تخت ها یافت.

رینیت به واسطه خود مایت ها ایجاد نمیشود، بلکه به دلیل مواد شیمیایی ای که در فضولات آنها یافت میشود، ایجاد میشود. مایت ها در تمام طول سال وجود دارند، اگرچه که تعداد آنها در زمستان به اوج میرسد.

گرده ها و اسپورها 

ذرات کوچک گرده ای که توسط درختان و سبزه ها تولید میشود، گاهی میتواند منجر به رینیت آلرژیک شود. بیشتر درختان از اوایل تا اواسط بهار گرده افشانی میکنند، درحالی که سبزه ها در اواخر بهار و شروع تابستان گرده افشانی میکنند. رینیت همچنین میتواند به واسطه اسپور های تولیده شده توسط کپک ها و قارچ ها نیز ایجاد شود.

حیوانات

بسیاری از افراد به حیواناتی مانند گربه ها و سگ ها حساسیت دارند . واکنش آلرژیک به دلیل خز و موی حیوانات ایجاد نمیشود بلکه به دلیل پوسته هایی مرده از پوست حیوانات  و ادرار و بزاقشان ایجاد میشود.

سگ ها و گربه ها متداول ترین عوامل هستند، اگرچه بعضی افراد تحت تاثیر اسب ها، گاو، خرگوش و جوندگانی مانند خوکچه هندی و همستر قرار میگیرند. اگرچه بودن در کنار سگ ها از سنین پایین میتواند به محافظت در برابر آلرژی کمک کند و برخی شواهد نشان میدهند که این موضوع ممکن است درباره گربه ها نیز وجود داشته باشد.

آلرژن های مرتبط با کار

بعضی از افراد تحت تاثیر آلرژن هایی که در محیط کاری شان یافت میشود، مانند گرد و غبار چوب و آرد یا لاتکس قرار میگیرند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

کاملا مشخص نیست که چرا بعضی افراد نسبت به آلرژن ها بیش از حد حساسیت نشان میدهند، اگرچه که درصورتی که تاریخچه آلرژی و حساسیت در خانواده شما وجود دارد، احتمال بیشتری دارد که شما نیز به آلرژی مبتلا شوید.

عوامل محیطی نیز ممکن است نقشی داشته باشند. مطالعات نشان داده اند که عوامل مشخصی مانند: بزرگ شدن در خانه ای که افراد ان در آنجا سیگار میکشند و قرار گرفتن در معرض مایت ها در سن کم ممکن است احتمال ابتلای کودک به آلرژی را افزایش دهند.

تشخیص رینیت آلرژیک 

یک پزشک معمولا میتواند به وسیله علائم شما و تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی تان رینیت آلرژیک را تشخیص دهد.

آن ها از شما خواهند پرسید که آیا شما متوجه محرک هایی شده اید که به نظرتان برسد موجب واکنش شده اند، یا این که آیا این واکنش ها در مکان یا زمان خاصی رخ میدهد.

تشخیص رینیت آلرژیک معمولاً با شروع درمان پزشکی تأیید می شود. اگر به آنتی هیستامین ها به خوبی پاسخ دهید، تقریباً مسلم است که علائم شما ناشی از آلرژی است.

آزمایش آلرژی

اگر علت دقیق آلرژی مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است شما را به یک کلینیک آلرژی برای انجام آزمایش های آلرژی ارجاع دهد.

درمان رینیت آلرژیک

درمان رینیت آلرژیک بستگی به میزان شدت علائم شما و این موضوع که چقدر بر فعالیت های روزمره شما تاثیر گذار هستند، دارد.

در بیشتر موارد، هدف از درمان این است که علائمی مانند عطسه و گرفتگی یا آبریزش بینی را تسکین دهد.

اگر شما رینیت آلرژیک خفیف دارید، اغلب شما میتوانید خودتان علائم را درمان کنید.

اگر علائم شما شدیدتر هستند و کیفیت زندگی تان را تحت تاثیر قرار می دهند، یا اگر اقدامات خودیاری[5] موثر نبود، شما باید یک پزشک را ملاقات کنید.

خودیاری

درمان رینیت آلرژیک خفیف با استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه، مانند آنتی هیستامین های طولانی اثر، بدون اثرات آرامبخشی ممکن است.

اگر ممکن است، سعی کنید قرار گرفتن در معرض آلرژنی که موجب ایجاد بیماری میشود را کاهش دهید.

شست و شوی مجاری بینی 

شست و شوی مرتب مجاری تان بینی با محلول آب نمک- میتواند به حفظ بینی تان از محرک ها کمک کننده باشد.شما میتوانید این کار را با استفاده از محلول ساخته شده در خانه نیز انجام دهید.

سرنگ های کوچک یا پیاله های کوچکی که معمولا شبیه شیپوری کوچک یا قوری هستند نیز جهت کمک به شست و شوی نواحی داخلی بینی تان، در دسترس هستند.

برای درست کردن محلول در خانه، نصف قاشق چایی خوری نمک و نصف قاشق چایی خوری بیکربنات ( جوش شیرین) را در یک پیمانه (570 میلی لیتر) آب جوشیده ای که سرد شده و دمایی حدود دمای بدن دارد مخلوط کنید- سعی نکنید بینی خود را هنگامی که آب هنوز داغ است، بشورید. 

برای شست و شوی بینی خود:

پشت سینک بایستید و کف یک دست خود را مانند فنجان بگیرید و مقدار کمی از محلول را در آن بریزید و آب را با یک سوراخ بینی بالا بکشید.

این کار را تکرار کنید تا بینی تان احساس راحتی کند – ممکن است نیاز نباشد از تمام محلول استفاده کنید.

درحالی که این کار را انجام میدهید، ممکن است مقداری از محلول به واسطه قسمت پشتی بینی تان به گلو وارد شود. محلول در صورت بلعیدن بی ضرر است اما سعی کنید تا آنجا که ممکن است آن را به بیرون تف کنید.

شست وشوی بینی می تواند هر چند وقت یک بار، وقتی که لازم است، انجام شود، اما هر بار باید یک محلول تازه تهیه شود.

دارودرمانی

دارودرمانی آلرژی شما را درمان نمیکند، اما از آن میتوان برای درمان علائم شایع استفاده کرد.

اگر علائم شما به واسطه آلرژن های فصلی مانند گرده ایجاد شده اند، شما باید بتوانید پس از از بین رفتن خطر قرار گرفتن در معرض آلرژن، مصرف دارو را متوقف کنید.

اگر علائم تان به دارودرمانی پس از گذشت دو هفته پاسخ نداد، به پزشک مراجعه کنید.

آنتی هیستامین ها

شما میتوانید قرص های آنتی هیستامین را بدون نیاز به نسخه از داروخانه بخرید.

آنتی هیستامین ها گاهی میتوانند موجب خواب آلودگی شوند. اگر برای اولین بار است که آن ها را مصرف میکنید، قبل از رانندگی یا انجام کارهای دقیق با ماشین آلات ببینید چگونه به آن ها واکنش نشان می دهید.

کورتیکواستروئیدها

اگر علائم مکرر یا مداوم و گرفتگی بینی یا پولیپ بینی دارید، باید به یک متخصص مراجعه کنید.

کورتیکواستروئیدها به کاهش التهاب و تورم کمک میکنند. آنها مدت زمان بیشتری نسبت به آنتی هیستامین ها برای ایجاد عملکرد نیاز دارند ولی اثرات آنها طولانی مدت تر است. عوارض جانبی کورتیکواستروئید های استنشاقی نادر است ولی میتواند شامل: خشکی بینی، تحریک و خون دماغ شود.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی همچنین به عنوان hyposensitisation[6] یا [7]desensitization شناخته میشود، که یک راه دیگر درمانی است که برای بعضی از آلرژی ها استفاده میشود. این روش فقط برای افرادی با انواع مشخصی از آلرژی، مانند تب یونجه، مناسب است و معمولا فقط هنگامی که علائم شما شدید هستند به عنوان درمان در نظر گرفته می شوند.

عوارض رینیت آلرژیک

اگر شما مبتلا به رینیت آلرژیک هستید، خطر بروز مشکلات دیگری نیز برای شما وجود دارد.

انسداد یا آبریزش بینی میتواند منجر به مشکل در خوابیدن، خواب آلودگی در طول روز، تحریک پذیری و مشکلاتی در تمرکز کردن شود. رینیت آلرژیک همچنین میتواند علائم آسم را بدتر کند.

التهاب همراه با رینیت آلرژیک نیز گاهی میتواند منجر به شرایط دیگری شود من جمله پولیپ های بینی، سینوزیت و عفونت های گوش میانی. این موارد در زیر توضیح داده شده اند:

پولیپ های بینی

پولیپ های نازال توده هایی هستند که داخل بینی یا سینوس های شما -حفره هایی در بالا و پشت بینی- رشد میکنند. این توده ها بواسطه  التهاب غشای بینی بوجود می آیند و گاهی اوقات به دنبال رینیت ایجاد میشوند.

اگر پولیپ های بینی به اندازه کافی بزرگ شوند یا به صورت خوشه ای رشد کنند، میتوانند در تنفس شما اختلال ایجاد کنند، حس بویایی تان را کاهش دهند و سینوس هایتان را مسدود کنند که میتواند منجر به سینوزیت شود.

پولیپ های بینی کوچک با استفاده از اسپری های بینی استروئیدی میتوانند کوچک تر شوند و به سمت بهبودی بروند تا موجب انسداد در بینی تان نشوند. پولیپ های بزرگ ممکن است برای حذف نیاز به جراحی داشته باشند.

سینوزیت

سینوزیت یکی از عوارض شایع رینیت است و هنگامی رخ میدهد که سینوس ها ملتهب یا عفونی شوند.

سینوس ها به طور طبیعی موکوس تولید میکنند که معمولا به وسیله کانال های کوچکی به بینی شما تخلیه میشود. اگرچه اگر کانال های تخلیه ای ملتهب یا مسدود شوند- برای مثال به دلیل رینیت یا پولیپ های بینی- موکوس نمیتواند از این کانال ها خارج شود و عفونی میشود.

علائم شایع سینوزیت شامل:

گرفتگی بینی که تنفس با بینی را مشکل می کند.

آبریزش بینی

مخاطی که از پشت بینی تان به سمت پایین و گلوی تان ترشح می شود. (ترشح در پشت بینی )       

کاهش در حس بویای یا چشایی

احساس پری، فشار یا درد در صورت

خروپف کردن

آپنه ی انسدادی در هنگام خواب[8] که در آن در حین خواب مجاری تنفسی تان به طور موقت مسدود میشود که میتواند موجب اختلال در خواب شما شود.

مسکن های بدون نیاز به نسخه پزشک مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا آسپرین میتوانند برای کمک به کاهش هر گونه درد و ناراحتی ایجاد شده در صورت تان مورد استفاده قرار گیرند.

اگرچه این دارو ها برای همه افراد مناسب نیستند، بنابراین قبل از مصرف آنها دستورالعملی که همراهشان است، را بررسی کنید.

برای مثال کودکان کوچک تر از 16 سال نباید آسپرین مصرف کنند و ایبوپروفن برای افراد مبتلا به آسم یا دارای تاریخچه  زخم معده توصیه نمیشود. اگر مطمئن نیستید با پزشک خود یا داروساز صحبت کنید.

آنتی بیوتیک ها نیز ممکن است اگر سینوس های شما توسط باکتری ها عفونی شده باشند، توصیه شوند. اگر شما برای مدت طولانی است که سینوزیت دارید، ممکن است جهت بهبود درناژ[9] ( تخلیه ) از سینوس هایتان به جراحی نیاز باشد.

عفونت گوش میانی

عفونت های گوش میانی (اوتیت مدیا[10]) نیز میتواند به عنوان عوارض مشکلات بینی من جمله رینیت آلرژیک، ایجاد شود .همچنین احتمال دارد عفونت قسمت پشتی بینی بواسطه  شیپور استاش به گوش گسترش پیدا کند.

علائم اصلی عفونت گوش میانی شامل:

گوش درد

دمای بالای بدن (تب)

کمبود انرژی

از دست رفتن اندک شنوایی 

پیشگیری از رینیت آلرژیک

بهترین راه برای پیشگیری از رینیت آلرژیک دوری کردن از آلرژنی است که موجب آن میشود. ولی این کار همیشه آسان نیست. آلرژن ها مانند: مایت ها، همیشه به راحتی قابل تشخیص نیستند و حتی در تمیز ترین خانه نیز میتوانند تولید مثل کنند. همچنین اجتناب از تماس با حیوانات خانگی نیز میتواند دشوار باشد، مخصوصا اگر آنها به دوستان یا خانواده تعلق داشته باشند. تعدادی توصیه در زیر آمده است که به شما کمک می کند از شایع ترین آلرژن ها دوری کنید.

مایت های خانگی

مایت های خانگی یکی از بزرگترین عوامل ایجاد آلرژی ها هستند. آنها حشراتی میکروسکوپی هستند که در گرد و غبار خانگی پرورش میابند و تولید مثل میکنند. برای کمک به محدود کردن تعداد مایت ها در خانه خود شما باید:

خرید تشک ها و ملحفه هایی که نسبت به هوا نفوذ پذیرند را در نظر بگیرید- این نوع ملاحفه ها و تشک ها به عنوان سدی در برابر مایت ها و فضولاتشان عمل می کنند.

برای پوشش زمین چوب یا ونیل های متراکم و سخت را به جای فرش انتخاب کنید.

پرده غلتکی ای که به راحتی پاک و تمیز میشود، نصب کنید.

به طور مرتب کوسن ها، اسباب بازی های پارچه ای و نرم، پرده ها و اثاثیه یا مبلمان را بوسیله شستن یا کشیدن جارو برقی تمیز کنید.

به جای پتو های پشمی یا تشک های پر شده از پر از لحاف های آکریلیک و بالش های سنتتیک استفاده کنید.

 برای جارو برقی از فیلتر ذرات هوایی با کارایی بالا[11] استفاده کنید- با این کار میتواند گرد و خاک بیشتری را نسبت به جاروبرقی های معمولی پاک کند.

از یک پارچه مرطوب و تمیز برای پاک کردن سطوح استفاده کنید- گرد و غبار خشک میتواند آلرژن را بیشتر منتشر کند.

تلاش خود را بر روی کنترل گرد و غبار در مناطقی از خانه‌ی خود که بیشتر وقت خود را در آنجا می گذرانید،  مانند اتاق خواب و اتاق نشیمن متمرکز کنید. 

حیوانات خانگی

این خز و موی بدن حیوانات خانگی نیست که منجر به ایجاد واکنش آلرژی میشود، بلکه قرار گرفتن در معرض پوسته ها و قسمت های مرده پوست آنها، بزاق و ادرار خشک شده شان است که میتواند منجر به این واکنش شود.اگر نمی توانید حیوان خانگی را به طور دائم از خانه خارج کنید، ممکن است نکات زیر برایتان مفید باشد:

حیوانات خانگی را تا آنجا که ممکن است در بیرون نگه دارید یا نگهداری از آنها را به یک اتاق، ترجیحا یک اتاق بدون موکت و فرش محدود کنید.

به حیوانات خانگی اجازه ندهید وارد اتاق خواب شوند.

حداقل هر دو هفته یکبار حیوانات خانگی را بشویید.

سگ ها را در بیرون از خانه تیمار کنید.

ملحفه و لوازم پارچه ای و نرمی که حیوان خانگی تان روی آن بوده است را مرتبا بشویید.

اگر دارید به ملاقات دوست یا آشنایی که حیوان خانگی دارد میروید، از آنها بخواهید در روزی که شما به ملاقاتشان می روید گردگیری نکنند یا جاروبرقی استفاده نکنند چرا که موجب پخش شدن آلرژن ها در هوا میشود.

مصرف یک داروی آنتی هیستامین یک ساعت قبل از ورودتان به خانه ای که در آن حیوان خانگی وجود دارد، میتواند به کاهش علائم تان کمک کند.

گرده

گیاهان مختلف و درختان در زمان های متفاوتی از سال گرده افشانی میکنند، بنابراین زمان ایجاد رینیت آلرژیک درشما به این که به چه گونه ای از گرده(ها) حساسیت دارید، بستگی خواهد داشت. 

بیشتر مردم در ماه های بهار و تابستان تحت تأثیر قرار می گیرند زیرا این زمانی است که بیشتر درختان و گیاهان گرده افشانی می کنند.

جهت اجتناب از قرارگیری در معرض گرده راهکار های زیر ممکن است برای شما مفید باشد:

اخبار هواشناسی را برای آگاهی از تعداد گرده بررسی کنید و هنگامی که تعداد آن بالاست در خانه بمانید.

از آویزان کردن لباس ها و ملحفه ها جهت خشک شدن زمانی که تعداد گرده ها در هوا بالاست، خودداری کنید.

از عینک های آفتابی بزرگ برای محافظت از چشمانتان در برابر گرده استفاده کنید.

در اواسط صبح و اوایل بعد از ظهر زمانی که بیشترین گرده در هوا وجود دارد، درها و پنجره ها را بسته نگه دارید.

بعد از بازگشت از بیرون دوش بگیرید، موهایتان را بشویید و لباس هایتان را عوض کنید.

در صورت امکان از محل هایی که در آنها چمن وجود دارد، مانند پارک ها و زمین های چمن دوری کنید.

اگر زمین چمن دارید، از شخص دیگری بخواهید چمن ها را برایتان کوتاه کند.

اسپور های[12] کپک و قارچ

کپک ها میتوانند بر روی هر ماده  فسادپذیری چه در داخل و چه در خارج خانه رشد کنند. کپک ها خودشان آلرژن نیستند، ولی اسپور هایی که آزاد میکنند، آلرژن است.

اسپورها زمانی که یک افزایش ناگهانی در دما در یک محیط مرطوب رخ دهد، آزاد شوند، مانند وقتی که سیستم گرمایشی مرکزی در یک خانه مرطوب روشن میشود یا لباس خیسی که نزدیک شومینه خشک می شود.

برای اجتناب از اسپور های کپک ها شما باید: 

خانه خود را خشک و با تهویه مناسب نگه دارید.

هنگام دوش گرفتن یا آشپزی، پنجره ها را باز کنید ولی درهای داخلی را بسته نگه دارید تا از پخش شدن هوای مرطوب در خانه جلوگیری شود و از فن های استخراج کننده استفاده کنید.

از خشک کردن لباس ها در خانه، نگه داشتن لباس ها در کمدهای مرطوب و قرار دادن لباس ها به صورت فشرده در کمدها اجتناب کنید. 

با وجود هرگونه نم و تراکم در خانه خود مقابله کنید.

[1] Hay fever

[2] over-the- counter medications(OTC) : داروهایی که بدون نیاز به نسخه  پزشک در داروخانه ها به فروش میرسند.

[3] non-sedating anti histamines

[4] دارویی از دسته  ضد التهاب ها که قدرت بالاتری نسبت با آنتی هیستامین ها دارد.

[5] self-help

[6] کاهش حساسیت

[7] حساسیت زدایی

[8] obstructive sleep apnoea (OSA)

[9]  تخلیه

[10] otitis media

[11] high efficiency particulate air (HEPA) filter

[12] ساختاری تولیدمثلی است که برای پراکنش نسل قارچ ها مورد استفاده قرار میگیرد (مانند گرده در گیاهان).