زکریا چکاپ
رشد و تکامل کودکان
رشد و تکامل
کودکان معمولاً از الگوی خاصی در طول تکامل فعالیتهای بدنی (مهارت‌های حرکتی)، زبان و تفکر عبور می‌کنند که «جاده تکامل» خوانده می‌شود. کودکانی که به درستی در جاده تکامل طی مسیر نمی‌کنند ممکن است بیماری خاصی داشته یا دچار تأخیر تکاملی باشند. جدولی که در این بخش آورده شده تنها راهنمایی در مورد سیر طبیعی حرکت در جاده تکامل است و برای اطلاع والدین گنجانده شده است. این جدول برای تشخیص تأخیر تکامل است. اگر شما در مورد رشد و تکامل فرزندتان نگرانی دارید باید در نوبت بعدی ملاقات با پزشکتان با او در میان بگذارید. بهترین وضعیت رشد و تکامل کودک زمانی رخ می‌دهد که کودک تعامل زیادی با والدین و خواهر و برادرانش داشته باشد؛ شما باید مرتب با کودک خود حرف بزنید؛ با کودک خود با زبان معمول صحبت کنید. هیچ گاه، کتاب خواندن برای کودک زود نیست. سرعت تکامل کودک به حجم زیاد تعاملات او وابسته است (تلویزیون، رادیو و دیگر منابع صدا جایگزین تماس و تحریک توأم با محبت انسانی نمی‌شود).
جاده تکامل
| زمان | حرکت درشت | حرکت ظریف | ارتباط | تفکر |
| اولین ماه | •در حالی که دراز کشیده، دست‌ها و پاهای خود را خم میکند، سر را می‌چرخاند | - | •می‌تواند به صورت خیره شود صورت انسان را ترجیح می‌دهد | |
| یک ماهگی | •می‌تواند برای مدت کوتاهی سر خود را هم راستا با بدن نگه دارد •پا و دست خود را بیشتر صاف نگه می‌دارد .
| - | • شروع به دنبال کردن اشیا میکند (مثل صورتها و صداها) •در هنگام شیر خوردن به مادر نگاه میکند | |
| تا 8 هفتگي | •سر خود را در وضعیت نشسته نگه می‌دارد | - | • به صورت و صدا می‌خندد • با افراد آشنا ارتباط صوتی برقرار میکند | • به نقطه‌ای که چیزی ناپدید شده خیره می‌شود |
| تا 4 ماهگی | • هنگامی از حالت خوابیده بلندش می‌کنید سرش را نگه می‌دارد و به عقب خم نمی‌شود • دستان خود را با هم به خط وسط می‌آورد | • جغجغه را می‌گیرد • دست خود را برای گرفتن دراز میکند • اشیا را دست به دست میکند | • به موسیقی گوش میکند • آها و هنا می‌گوید،می‌خندد | • غذا به هیجان می‌آوردش • بارفتن والدین گریه میکند • به دست خود خیره می‌شود |
| تا 6 ماهگی | • بدون کمک می‌نشیند و غلت میزند | •واژه‌های تک بخشی را تکرار میکند | ||
| تا 8 ماهگی | • وزن خود را روی پا تحمل میکند • دوست دارد بالا و پایین بپرد | • از شست و انگشتان برای گرفتن استفاده میکند | • نه می‌گوید • با حالت‌های صورت ارتباط برقرار میکند | • پارچه را از روی اشیا می‌کشد •مکعب‌های بازی را به هم می‌کوبد
|
| تا 10 ماهگی | • از میان اثاثیه حرکت میکند | • ارتباط را با گفتن: «ماما» و «بابا» شروع میکند •بای بای میکند | • به نام خود واکنش نشان می‌دهد • دالی موشه بازی میکند | |
| 1 سالگی | •راه میرود | صفحه های کتاب را ورق میزند | • اولین واژه‌ها را ادا میکند | • می‌تواند ادا در آورد |
رشد
شیرخوران با سرعتی قابل پیش بینی رشد می‌کنند. هرچند قد و وزن کودکان بسیار متنوع و متفاوت است ولی رشدشان در منحنی طبیعی مرتبط با صدک آن‌ها به پیش میرود. مثلاً کودکی که در صدک ۶۰ از نظر قد و وزن قرار دارد، از ۵۹ درصد کودکان هم سن خود بلندتر و سنگین‌تر و از ۳۹ درصد کودکان هم سن خود کوتاه‌تر و سبک‌تر است و در همان صدک با تفاوت ۱۰ درصد تا ۱۵ درصد به رشد خود ادامه می‌دهد.