زکریا چکاپ
رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی از عوارض دیابت است که به علت افزایش قند خون در شبکیه ایجاد می شود. در صورت عدم تشخیص و درمان نابینایی ایجاد می شود. اما، معمولاً چند سال طول می کشد تا رتینوپاتی دیابتی به مرحله ای برسد که بینایی تان را تهدید کند.
برای کاهش دادن خطر بیماری ، افراد مبتلا به دیابت باید:
اطمینان از کنترل قند خون ، فشار خون و کلسترول داشته باشند
بطور مرتب ويزيت های غربالگری چشم دیابتی داشته باشند
چگونه دیابت روی چشم تأثیر می گذارد
شبکیه یک لایه حساس به نور در پشت چشم است که سبب تبدیل نور به سیگنال های الکتریکی می شود. سیگنال ها به مغز ارسال می شوند و مغز آن ها را به تصویرهایی که می بینید، تبدیل می کند.
شبکیه نیاز به تأمین دائمی خون دارد که آن را از طریق شبکه ای از رگ های خونی کوچک دریافت می کند. با گذشت زمان ، افزایش سطح قند خون به طور مزمن می تواند به عروق خونی به ترتيب زير آسیب برساند:
برآمدگی های کوچکی در عروق خونی ایجاد می شود که ممکن است کمی خونریزی داشته باشند اما عموما بر روی بینایی شما تأثیر ندارند – این وضعيت به عنوان رتینوپاتی زمينه ای مطرح می شود.
تغییرات گسترده تر و شدیدتر، بر روی عروق خونی تأثیرگذار است، از جمله خونریزی قابل توجه در داخل چشم – این وضعيت به عنوان ضایعات پره پرولیفراتیو رتینوپاتی شناخته می شود
بافت اسکار و عروق خونی جدید که ضعیف هستند و به راحتی خونریزی می کنند ، روی شبکیه توسعه پیدا می کنند، كه به عنوان رتینوپاتی پروتیفراتیو مطرح می شود و می تواند منجر به از دست رفتن بینایی شود.
آیا من در معرض خطر رتینوپاتی دیابتی هستم؟
هر کس با دیابت نوع یک یا دو به شکل بالقوه در معرض خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی است.
شما در معرض خطر بیشتری قرار دارید اگر:
مدت زمان طولانی است که به دیابت مبتلا هستید
به طور مزمن قند خون (گلوکز خون) بالا دارید
فشار خون بالا دارید
کلسترول بالا دارید
باردار هستید
با کنترل قند خون ، فشار خون و سطح کلسترول، می توانید احتمال ایجاد رتینوپاتی دیابتی را کاهش دهید.
علائم رتینوپاتی دیابتی
عموما در مراحل ابتدایی به رتینوپاتی دیابتی توجه نمی کنید، زیرا تا پیشرفت به درجات بیشتر علائم آن وجود ندارد. اما می توان با غربالگری رتینوپاتی دیابتی ، علائم ابتدایی این عارضه را تشخیص دهیم.
اگر تجربه های زیر را دارید با پزشک یا تیم مراقبت دیابت خود تماس بگیرید:
بدتر شدن تدریجی بینایی
از دست دادن ناگهانی بینایی
مشکل در میدان دید شما (فلوترها) – مشاهده ذرات شناور يا مگس پران
تاری دید یا دید تکه تکه شده
درد یا قرمزی چشم
این علائم الزاما به این معنا نیست که شما رتینوپاتی دیابتی دارید ، اما بررسی شان اهمیت دارد. منتظر دوره بعدی غربالگری خود نباشید.
غربالگری رتینوپاتی دیابتی
هر فرد دیابتی که 12 سال یا بیشتر دارد ، بايد سالی یک بار برای غربالگری چشم مراجعه می کند.
غربالگری انجام می شود زیرا: رتینوپاتی دیابتی در مراحل ابتدایی علائمی ندارد.در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع و مناسب ، این بیماری می تواند سبب نابینایی دائمی گردد .با غربالگری به موقع و مناسب می توان مشکلات چشم را تشخیص داد، قبل از اینکه در بینایی تأثیری بگذارد. اگر مشکلات به موقع درمان شوند ، درمان می تواند از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند یا کاهش بینایی را کمتر بکند .
تست غربالگری شامل معاینه قسمت پشتی چشم و عکس برداری است. بر اساس نتیجه، امکان دارد به شما توصیه گردد که سال بعد برای غربالگری بعدی برگردید، در غربالگری های منظم بیشتری مراجعه کنید یا گزینه های درمانی را با یک متخصص مطرح کنید.
کاهش خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی
شما می توانید خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را کاهش داده یا از بدتر شدن آن جلوگیری کنید، با:
کنترل قند خون ، فشار خون و سطح کلسترول
استفاده از درمان دیابت طبق دستورات پزشک
حضور در تمام جلسات غربالگری
دریافت سریع مشاوره پزشکی در صورت مشاهده هرگونه تغییر در کیفیت بینایی
رعایت وزن سالم ، تغذیه سالم و متعادل، ورزش منظم و قطع مصرف سیگار
درمان های رتینوپاتی دیابتی
درمان رتینوپاتی دیابتی در صورتی که غربالگری مشکل مهمی را شناسایی کند ، از نظر خطر ابتلا به مشکل بینایی بسیار ضروری است.
اگر شرایط به این مرحله نرسیده است، توصیه های فوق در مورد رعایت دیابت توصیه می گردد.
درمان های اصلی برای رتینوپاتی دیابتی پیشرفته تر:
درمان با لیزر
تزریق دارو داخل چشم
جراحی جهت برداشتن بافت ها و یا اسکار از شبکیه
ماکولوپاتی دیابتی
گاها، عروق خونی در قسمتی از چشم به نام ماکولا (ناحیه مرکزی شبکیه) نیز ممکن است نشت کنند یا مسدود شوند. این عارضه به عنوان ماکولوپاتی دیابتی شناخته می شود.
اگر این مورد دیده شود:
خطر بالایی وجود دارد که بینایی تان نهایتا تحت تأثیر قرار بگیرد
توصیه می شود که آزمایشات تخصصی را برای کنترل وضعيت چشمتان انجام دهید
امکان دارد به متخصص مراجعه کنید و درمان هایی را دریافت کنید که به جلوگیری از بدتر شدن مشکل کمک کند
درمان رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی عموما فقط هنگامی نیاز به درمان مشخص دارد که به مرحله پیشرفته برسد و بینایی شما در خطر باشد.
اگر در غربالگری رتینوپاتی دیابتی ، مرحله رتینوپاتی 3 یا مرحله پرولیفراتیو تشخیص داده شود یا علائمی ناشی از ماکولوپاتی دیابتی داشته باشید ، به درمان احتیاج است.
در تمامی مراحل، مدیریت دیابت بسیار ضروری است.
مدیریت دیابت
مهمترین بخش درمان این است که دیابت را تحت کنترل دربیاورید. در مراحل ابتدایی رتینوپاتی دیابتی، کنترل دیابت می تواند از پیشرفت عوارض بینایی جلوگیری کند.
در مراحل پیشرفته تر، هنگامی که بینایی تحت تأثیر قرار می گیرد یا در معرض خطر است، کنترل دیابت می تواند به جلوگیری از بدتر شدن وضعیت تان کمک بکند.
درمان های رتینوپاتی دیابتی پیشرفته
برای رتینوپاتی دیابتی که بینایی را تهدید می کند یا آن را تحت تاثیر قرار داده است ، درمان های اصلی شامل:
درمان لیزر- درمان رشد عروق خونی در پشت چشم (شبکیه) در موارد رتینوپاتی پرولیفراتیو دیابتی و پایدارکردن برخی موارد از ماکولوپاتی
تزریق داخل چشم - برای درمان ماکولوپاتی که بینایی شما را تهدید می کند.
جراحی چشم - برای از بین بردن بافت اسکار یا لخته خون از چشم در صورتی که لیزر درمانی امکان پذیر نباشد و رتینوپاتی بسیار پیشرفته است
پيشگیری از رتینوپاتی دیابتی
با کنترل کردن قند خون ، فشار خون و کلسترول می توانید خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را کاهش داده و یا جلوی بدتر شدن آن را بگیرید.
این کار را اکثرا می توانیم با انتخاب شیوه زندگی سالم انجام دهیم، گرچه بعضی از افراد نیاز به مصرف دارو دارند.
سبک زندگی سالم
انجام چند تغییر در سبک زندگی می تواند وضعیت سلامت شما را بهبود بخشد و خطر ابتلا به رتینوپاتی را کاهش دهد. این ها شامل:
مصرف رژیم غذایی متعادل و سالم - خصوصا سعی کنید در صورت اضافه وزن نمک ، چربی و قند را کاهش دهید .
کاهش وزن- اگر شما اضافه وزن دارید هدف شما باید نمایه توده بدنی(BMI) 18/5-24/9 باشد
ورزش منظم- انجام حداقل 150 دقیقه ورزش با فشار متوسط ، مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری در یک هفته؛ انجام 10000 قدم در روز راه خوبی برای رسیدن به این هدف است
عدم مصرف سیگار
عدم مصرف الكل يا محدود كردن مصرف الكل - به مردان و زنان توصیه می گردد بیش از هفته ای 14 واحد الکل مصرف نکنند
ممکن است داروهايی برايی کمک به کنترل سطح قند خون (مانند انسولین یا متفورمین) ، فشار خون (مانند مهار کننده های ACE ) و یا سطح کلسترول (مانند استاتین ها) تجویز شود.
قند خون ، فشار خون و سطح کلسترول خود را بدانید
اگر سطح قند خون ، فشار خون و کلسترول را بدانید و مرتب مانیتور و کنترل کنید، کنترل کردن آن نیز آسان تر می شود.
هرچه بتوانید سطح آن ها را پایین تر نگه دارید، احتمال ابتلا به رتینوپاتی کمتر می شود. تیم مراقبت از دیابت می تواند به شما بگوید که سطح هدف شما چند بايد باشد.
قند خون
اگر سطح قند خون خود را در خانه اندازه بگیرید، باید 72 تا 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد. این مقدار می تواند در طی روز متفاوت گردد ، بنابراین سعی کنید آن را در زمان های مختلف اندازه گیری کنید.
مهمترین معیار کنترل دیابت فاكتوری است كه نشاندهنده متوسط اندازه گیری میانگین قند خون شما در چند هفته گذشته است. شما باید این عدد را بدانید ، زیرا بهترين شاخص برای كنترل ديابت است .
این عامل HbA1c نامیده می شود و برای بیشتر افراد دیابتی باید حدود 6.5% باشد.
فشار خون
می توانید در ويزيت های خود اندازه گیری فشار خون خود را بخواهید ، یا هم چنین می توانید یک دستگاه فشار خون در خانه داشته باشید. فشار خون بر حسب میلی متر جیوه اندازه گیری می شود و به صورت دو عدد خوانده می شود.
اگر دیابت دارید ، معمولا به شما توصیه می گردد که فشار خون بیشتر از 140/80 میلی متر جیوه نباشد یا اگر مشکلات چشمی دارید کمتر از 130/80 میلی متر جیوه باشد.
کلسترول
سطح کلسترول شما را می توان به سادگی با یک آزمایش خون اندازه گیری کرد
اگر مبتلا به دیابت هستید ، معمولا به شما توصیه می گردد که میزان کلسترول خون توتال کمتر از 70 میلی گرم در دسی ليتر را هدف قرار دهید.
غربالگری منظم
حتی اگر تصور می کنید دیابت شما به خوبی کنترل است ، هنوز هم اهمیت دارد که غربالگری سالانه چشم دیابتی خود را انجام دهید، چون این كار می تواند علامت های یک مشکل را قبل از اینکه بروز كنند، تشخیص دهد.
هرچه زودتر رتینوپاتی تشخیص داده شود ، احتمال درمان های موثر و جلوگیری از بدتر شدن آن بیشتر است.
به علاوه در صورت بروز هر گونه مشکل در چشم یا بینایی بلافاصله باید با پزشک یا تیم مراقبت دیابت خود تماس بگیرید، مواردی از جمله:
بدتر شدن تدریجی بینایی
از دست دادن ناگهانی بینایی
اشکال متحرک در میدان دید شما (فلوتر)
تاری دید
درد چشم یا قرمزی
این علائم لزوماً به معنای ابتلا به رتینوپاتی دیابتی نیستند ، اما مهم است که سریعا بررسی شوند.