تغذیه با شیر مادر( مادر و نوزاد تازه به دنیا آمده )
نشانههای دریافت کافی شیر
بعد از روز ۴ یا ۵ از تولد، شیرخوارانی که به خوبی شیر میخورند در طول ۲۴ ساعت دست کم ۶ بار ادرار میکنند و وضعیت اجابت مزاج در چند هفته اول تغییر میکند. از بدو تولد تا روز ۳، مدفوع قیری و سیاه است. به این مدفوع «مکونیوم» می گویند. پس از این مرحله، مدفوع دانه دار و زردرنگ میشود و ۵ تا ۱۰ بار در روز ممکن است اجابت مزاج صورت گیرد. از ۶ روزگی تا ۶ هفتگی اول تولد، ۶ پوشک خیس و ۲ بار دفع مدفوع نشان دهنده دریافت کافی شیر و تغذیه مناسب است.
پس از ۳ هفته، مدفوع زردتر و نرم و سپس، با اضافه کردن غذا به شیر، بعد از ۶ ماهگی قهوهای میشود. اجابت مزاج میتواند پس از هر بار شیر خوردن رخ دهد ولی به طور میانگین ۲ تا ۴ بار در روز رخ میدهد. دریافت ناکافی شیر مادر در شیرخوار بالای ۵ روز، ممکن است به صورت وجود مدفوع مکونیومی، مدفوع بینابینی سبز قهوهای، تعداد دفعات کم دفع مدفوع (کمتر از ۳ بار در روز) یا مدفوع بسیار اندک باشد.
در شبانه روز چند بار باید به شیرخوار شیر داد؟
تعداد دفعات تغذیه از پستان معمولاً در یک ماهگی 12-8 بار در ۲۴ ساعت است اما فراموش نشود که تغذیه همیشه باید بر اساس تقاضای شیر خوار باشد و ممکن است دفعات تغذیه با شیر مادر در روزهای اول بیشتر یا کمتر باشد. باید نوزاد را مکرر در هر زمانی از شب و روز که نیاز دارد شیر داد تا تولید شیر زیاد شود. شیرخواران خواب آلود ممکن است به اندازه کافی شیر نخورند، بنابراین شما باید برای شیر خوردن بیدارشان کنید. مطالب پیش گفته در بخش «آیا شیر خوار به اندازه کافی شیر میخورد؟» را همواره مدنظر داشته باشید.
پس از روز سوم، بیشتر شیرخواران الگوی خود را پیدا میکنند. با گذشت زمان، شیرخواران در هر نوبت شیردهی شیر بیشتری میخورند چرا که معدهشان رشد میکند و به همین ترتیب زمان میان دو وعده افزایش مییابد. زمان خواب شیرخوار در شب کاملاً متغیر است.
ذخیره کردن شیر
مادر میتواند شیرش را بدوشد و برای استفاده بعدی ذخیره کند. بهتر آن است که پس از آنکه شیرخوار، شیر خوردنش تمام شد، شیر را بدوشید. شیر را میتوان به طور دستی با گرفتن پستان میان دو دست یا با پمپ شیردوش دوشید. شستشوی دستها با آب و صابون و ظروف جمع آوری شیر با آب و صابون ضروری است. از به کار بردن پستانک و شیشه شیر که سبب کاهش میل مکیدن پستان توسط شیرخوار، کاهش تولید شیر مادر، انتقال آلودگی، عفونت و بیماری، تغییر فرم دندانها و قالب فک شیرخوار و اختلال در مکیدن پستان میشود پرهیز کنید. در نوزادان نارس و بیمار شیر دوشیده شده باید در ظرفی استریل نگهداری شود. استفاده از ظروف شیشهای یا پلاستیک سخت برای ذخیره بلند مدت شیر دوشیده شده توصیه میشود. برای ذخیره کوتاه مدت کمتر از ۷۲ ساعت استفاده از کیسههای پلاستیکی یک بار مصرف مخصوص شیر مناسب هستند اما برای تغذیه نوزاد نارس مناسب نمیباشد. ظرف شیر را ۱۵ دقیقه در ظرف آب گرم قرار دهید. اگر شیر را در یخچال نگه دارید، تا ۴۸ ساعت قابل استفاده است. اگر شیر یخ بزند، میتوان آن را به ترتیب زیر نگهداری کرد:
• فریزر و درون جایخی یخچال تا 2 هفته
• فریزر و یخچال فریزر به مدت ۳ ماه (با دمای بیشتر از ۲۰- درجه سانتی گراد تا صفر درجه)
• فریزر مستقل صنعتی با انجماد عمیق (۲۰-)درجه سانتی گراد به مدت ۶ ماه
مهم است هنگام گرم کردن شیر آن را نپزید. بنابراین از مایکروفر یا آب جوش برای باز کردن یخ شیر نباید استفاده کرد. باید گذاشت شیر در دمای اتاق ذوب شود یا بطری را زیر آب گرم گرفت. پس از ذوب شدن، به نظر میرسد که شیر بریده است چون آب و چربی به طور جداگانه ذوب میشوند. شیر را به آرامی تکان دهید تا دوباره مخلوط شود.
شیر مادر در دمای اتاق حداکثر تا ۴ ساعت قابل استفاده است و همچنین شیر قبلاً ذوب شده در یخچال تا ۲۴ ساعت قابل مصرف است.