زکریا چکاپ
بیماری کبدی مرتبط با الکل
بیماری کبدی مرتبط با الکل
بیماری کبدی مرتبط با الکل به آسیب کبد ایجاد شده در اثر مصرف بیش از اندازه الکل اشاره دارد، موارد مختلفی برای شدت و طیف علائم مربوطه وجود دارد.
بیماری کبدی مرتبط با الکل معمولا علائمی را تا زمانی که آسیب شدید کبد بوجود نيايد، نخواهد داشت. زمانی که این اتفاق بیفتد علائم شامل موارد زیر می‌شود:
حالت تهوع
کاهش وزن
از دست رفتن اشتها
زرد شدن سفيدی چشم و پوست(زردی)
تورم در مچ پا و شکم
سردرگمی و یا خواب آلودگی
استفراغ خونی و یا وجود خون در مدفوع
اگر شما دائما بیش از اندازه الکل مصرف می‌کنید از پزشکتان بخواهید بررسی کند که کبدتان آسیب دیده است یا خیر.
الکل و کبد
به استثنای مغز، کبد پیچیده‌ترین ارگان در بدن محسوب می‌شود و عملکردهای آن عبارت‌اند از:
تصفيه کردن سموم از خون
کمک به هضم غذا
تنظیم سطوح کلسترول و قند خون
کمک به مبارزه با عفونت ها
کبد قابليت بازسازی بالايی دارد و می‌تواند خود را مجددا بازیابی و احیا کند، هر بار که کبد شما الکل را تصفيه می‌کند برخی از سلول‌های کبد از بین می‌روند.
کبد می‌تواند سلول‌های جدیدی تولید کند اما مصرف بیش از اندازه و طولانی مدت الکل در طی سال‌ها ممکن است توانایی احیای آن را مختل کند و این مساله باعث آسیب‌های دائمی و جدی به کبد می‌شود.
مراحل بیماری کبدی مرتبط با الکل
3 مرحله اصلی برای بیماری کبدی مرتبط با الکل وجود دارد اگر چه اغلب هم‌پوشانی بین مراحل مشاهده می‌شود، این مراحل در قسمت زیر توضیح داده می‌شود.
بیماری کبد چرب الکلی
نوشیدن میزان قابل توجه الکل حتی برای چند روز می‌تواند به افزایش و جمع شدن چربی‌ها در کبد منجر شود و این وضعيت کبد چرب الکلی نام دارد و اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل می‌باشد.
بیماری کبدچرب به ندرت باعث علائمی می‌شود اما نشانه هشدار دهنده آن این است که سطح مضری از نوشیدن الکل در شما وجود دارد.
بیماری کبد چرب قابل درمان است، اگر شما به مدت 2 هفته الکل را کنار بگذارید کبد شما به حالت نرمال باز می‌گردد.
هپاتیت الکلی
هپاتیت الکلی که ارتباطی به هپاتیت عفونی ندارد یک بیماری جدی است که می‌تواند به دلیل سو استفاده و سو مصرف الکل در طی یک مدت طولانی ایجاد شود، زمانی که این مساله رخ دهد ممکن است اولین باری باشد که فرد متوجه شود که به دلیل مصرف الکل در حال آسیب رساندن به کبد خود است.
با احتمال كمتر هپاتیت الکلی در صورتی که میزان قابل توجهی الکل را در مدت زمانی کم مصرف کنید، رخ می‌دهد.
بیماری کبدی مرتبط با هپاتیت الکلی خفیف معمولا در صورتی قابل علاج است که شما به صورت دائمی نوشیدن الکل را کنار بگذارید. با این حال هپاتیت الکلی شدید یک بیماری تهدید کننده زندگی و جدی است.
سیروز
سیروز مرحله‌ای از بیماری کبدی مرتبط با الکل است که در آن کبد به شکل قابل توجهی آسیب دیده است، حتی در این مرحله هم ممکن است علائم مشخصی وجود نداشته باشد.
سيروز معمولا قابل درمان نیست اما توقف بلافاصله مصرف الکل می‌تواند از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرده و به شکل قابل توجهی امید به زندگی شما را افزایش دهد.
فردی که مبتلا به سیروز مربوط به الکل است و نوشیدن الکل را متوقف نمی‌کند کمتر از 50 درصد شانس زندگی حداقل برای 5 سال آينده را دارد.
بیماری کبدی مرتبط با الکل چگونه درمان می‌شود؟
در حال حاضر هیچ درمان پزشکی خاصی برای بیماری کبدی مرتبط با الکل وجود ندارد، درمان اصلی توقف نوشیدن الکل، ترجیحا برای بقیه عمر است زیرا این مساله خطر آسیب بیشتر کبد را کاهش می‌دهد و بهترین فرصت را برای بازیابی و بهبود در اختیار شما قرار می‌دهد.
پیوند کبد ممکن است در موارد شدیدی که در آن عملکرد کبد متوقف می‌شود و با توقف الکل هم متوقف نمی‌شود الزامی باشد.
اگر شما دچار عوارض سیروز شده باشید ممکن است پیوند کبد در شما در نظر گرفته شود حتی علی‌رغم این‌که نوشیدن الکل را متوقف کرده باشید، تمام افراد در صف پيوند كبد ملزم هستند که در طی زمان انتظار الکل ننوشند و این مساله بایستی بعد از پيوند نيز در تمام عمر ادامه داشته باشد.
عوارض
عوارض تهدید کننده زندگی در بیماری کبدی مرتبط با الکل عبارت‌اند از:
خونریزی داخلی
تجمع سموم در مغز(انسفالوپاتی)
تجمع مایعات در شکم(آب آوردن شکم) مرتبط با نارسایی کبد کلیوی
سرطان کبد
پیشگیری از بیماری کبدی مرتبط با الکل
موثر ترین روش برای پیشگیری از بیماری کبدی مرتبط با الکل توقف مصرف الکل است.
علائم بیماری کبدی مربوط به الکل
در بسیاری از موارد افراد مبتلا به بیماری کبدی مرتبط با الکل هیچ گونه علائم قابل تشخیصی تا آسیب شدید کبد ندارند.
علائم اولیه
اگر شما علائم اولیه بیماری کبدی مرتبط با الکل را تجربه می‌کنید آن‌ها اغلب مبهم هستند، از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
درد شکم
کاهش اشتها
خستگی
حالت تهوع
اسهال
احساس ناخوشی کلی
علائم پیشرفته
با شدیدتر شدن آسیب کبد علائم جدی و مشخص ایجاد می‌گردند، از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
زرد شدن پوست و سفیدی چشم(زردی)
تورم در پا و مچ پا به دلیل ازدیاد و تجمع مایعات (ادم)
تورم در شکم به دلیل افزایش مایع که با عنوان آب آوردن شکم( آسيت ) شناخته می‌شود.
افزایش دما(تب) و حملات لرز
خارش پوست
ریزش مو
زخم نوک انگشتان و همچنین ناخن‌هایی که به شکل غیر معمول پیچ خورده هستند(انگشتان به هم پیوسته).
کف دست قرمز و لکه‌دار
کاهش وزن شدید
ضعف و تحلیل عضلاني
سردرگمی ،گیجی و مشکلات حافظه، اختلال در خواب(بی‌خوابی) و تغییرات در شخصیت به دلیل ازیاد سموم در مغز
استفراغ خونی و مدفوع قیر مانند سیاه رنگ به دلیل خونریزی داخلی
خونریزی و کبود شدن سریع و آسان از جمله خون دماغ شدن و لثه‌های خونريزی دهنده
افزایش حساسیت نسب به مصرف دارو و الکل(زیرا کبد دیگر نمی‌تواند آن‌ها را متابوليزه و تصفيه کند).
چه زمانی بایستی مشاوره پزشکی دریافت کرد؟
بیماری کبدی مرتبط با الکل اغلب علائم را تا رسیدن به مرحله پیشرفته بروز نمی‌دهد، اگر شما سومصرف الکل دارید کبدتان آسیب می‌بیند حتی با وجود این‌که هیچ یک از این علائم را نداشته باشید.
در صورتی که سابقه سو مصرف منظم الکل دارید با پزشکتان برای مشاوره تماس بگیرید.
یک روش خوب برای ارزیابی سابقه و الگوی نوشیدن الکل استفاده از تست کوتاهی با عنوان تست CAGE است که از 4 پرسش تشکیل شده است:
آیا هرگز به کم کردن مصرف الکل خود فکر کرده‌اید؟
آیا افراد درباره نوشیدن الكل از شما انتقاد کرده‌اند؟
آیا هرگز درباره نوشیدن الکل احساس گناه داشته‌اید؟
آیا هرگز از الکل به عنوان بیدار کننده و باز کننده چشم استفاده کرده‌اید که به این معناست که شما اولین چیزی که در صبح نوشیده‌اید الکل است تا از خماری شب گذشته نجات پیدا کنید و اعصاب خود را آرام سازید؟
اگر پاسخ به یک و یا چند پرسش بالا مثبت است شما مشکل مصرف الکل دارید و توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید.
در اسرع وقت در صورت وجود علائم پیشرفته بیماری کبدی مرتبط با الکل به پزشک خود مراجعه کنید.
دلایل مربوط به بیماری کبدی مرتبط با الکل
بیماری کبدی مربوط به الکل به دلیل مصرف بیش از اندازه الکل ایجاد می‌شود، هر چقدر که شما بیشتر الکل بنوشید خطر ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می‌کند.
2 نوع سومصرف الکل وجود دارد(مصرف بیش از اندازه) که می‌تواند باعث ایجاد بیماری کبدی مرتبط با الکل شود، آن‌ها عبارت‌اند از:
مصرف میزان قابل توجهی از الکل در میزان کوتاهی زمان که می‌تواند باعث ایجاد بیماری کبد چرب و شیوع کمتر هپاتیت الکلی شود.
نوشیدن بیش از محدوده توصیه شده الکل در طول سال‌ها می‌تواند باعث ایجاد هپاتیت و سیروز شود که انواع جدی‌تر بیماری کبدی مرتبط با الکل هستند.
شواهد نشان می‌دهند که افرادی که به صورت منظم بیش از میزان حداکثری توصیه شده الکل می‌نوشند در خطر بیماری کبدی مرتبط با الکل قرار دارند:
به مردان و زنان توصیه می‌شود که بیشتر از 14 واحد در هفته الکل مصرف نکنند، اگر شما در حدود 14 واحد در هفته الکل مصرف می‌کنید بهتر است که این میزان را در طی 3 روز و یا بیشتر توزیع کنید.
عوامل ديگر
علاوه بر نوشیدن مقدار قابل توجهی از الکل عوامل دیگر نیز احتمال بیماری کبدی مرتبط با الکل را افزایش می‌دهند که عبارت‌اند از:
چاقی و یا اضافه وزن
زن بودن: به نظر می‌رسد که زنان نسبت به مردان درباره اثرات مضر الکل حساس‌تر هستند.
داشتن یک بیماری کبدی قبلی مانند هپاتیت
ژنتیک: اعتیاد به الکل و مشکلات مربوط به متابوليسم الکل ممکن است به صورت خانوادگی به ارث برسد.
تشخیص بیماری کبدی مربوط به الکل
بیماری کبدی مربوط به الکل اغلب زمانی در نظر گرفته می‌شود که آزمايشات برای تشخيص بیماری‌های دیگر آسیب کبدی را به نمایش بگذارند، این اتفاق به اين خاطر است که این بیماری باعث علائم کمی در مراحل اولیه می‌شود.
اگر پزشک بیماری کبدی مربوط به الکل را محتمل بداند آن‌ها معمولا یک تست خون را تجویز می‌کنند تا بررسی شود که عملکرد کبد شما چگونه است، آن‌ها همچنین ممکن است از شما درباره مصرف الکل‌تان سوالاتی را مطرح کنند.
صادق بودن کامل درباره این که تا چه میزان و هر چند وقت یک‌بار الکل مصرف می‌کنید از اهمیت زیادی برخوردار است تا از تست‌های غیرضروری دیگر اجتناب شوند، این مساله می‌تواند به تاخیر درمانی منجر شود که شما به آن درمان نیاز دارید.
آزمايشات خون
آزمايشات خون مورد استفاده برای ارزیابی کبد با عنوان تست‌های عملکرد کبد شناخته می‌شوند، با این حال تست‌های عملکرد کبد ممکن است در بسیاری از مراحل بیماری کبدی نرمال باشند.
آزمايشات بیشتر
اگر علائم و یا تست عملکرد کبد شما فرم پیشرفته بیماری کبدی مربوط به الکل و یا هپاتیت الکلی و یا سیروز را نشان دهد شما ممکن است به تست‌های بیشتری نیاز داشته باشید که در زیر توصیف شده‌اند:
تست‌های تصویربرداری: اسکن‌ها ممکن است برای ارائه تصاویر دقیق از کبد الزامی باشند که شامل موارد زیر می‌باشند:
اسکن سونوگرافی
CT اسکن
اسکن MRI
بیوپسی کبد
آندوسکوپی
درمان بیماری کبدی مربوط به الکل
درمان موفق بیماری کبدی مربوط به الكل اغلب به این موضوع بستگی دارد که فرد آیا واقعا می‌خواهد که الکل را کنار بگذارد و یا تغییراتی در سبک زندگی‌اش بدهد یا خیر.
توقف مصرف الکل
درمان اصلی برای بیماری کبدی مربوط به الكل شامل توقف نوشیدن الکل می‌باشد.
علائم مربوط به ترک
اگر شما الکل را کنار بگذارید ممکن است علائم ترک در شما مشاهده شود كه در بدترین حالت به مدت 48 ساعت ادامه پیدا می‌کند اما با تنظیم و انطباق بدن به حالت بدون الکل همه چیز بهبود پیدا می‌کند و این مساله می‌تواند 3 تا 7 روز از زمان آخرین نوشیدنی الکلی طول بکشد.
بسیاری از افراد در ابتدا اختلال در خواب را بعد از ترک الکل تجربه می‌کنند اما در بیشتر موارد الگوی خواب آن‌ها ظرف 1 ماه به حالت نرمال و طبیعی خود باز می‌گردد.
در برخی از موارد ممکن است به شما توصیه شود که مصرف الکل خود را به شیوه‌ای برنامه‌ریزی شده و تدریجی کاهش دهید تا مشکلات مربوط به ترک ایجاد نشود، همچنین ممکن است داروهای خاص ترك الكل و همچنین درمان روان‌شناسی به شما ارائه گردد که با عنوان درمان رفتاری شناختی (CBT) شناخته می‌شود تا به این ترتیب فرایند ترک الکل برای شما ساده‌تر گردد.
برخی از افراد بایستی بستری شوند و یا این‌که در یک کلینیک بازپروری تخصصی در طی مراحل اولیه ترک زمانی را سپری کنند تا پیشرفت آن‌ها به دقت تحت نظر قرار بگیرد.
اگر در خانه می‌مانید بایستی به صورت منظم یک پزشک و یا پرستار شما را ویزیت کنند، شما ممکن است آن‌ها را در خانه، مطب پزشک و یا مرکز خدمات ویژه ملاقات کنید.
پیشگیری از بازگشت
زمانی که شما نوشیدن الکل را متوقف کردید ممکن است به درمان‌های بیشتری نیاز داشته باشید تا اطمینان حاصل شود که مجددا نوشیدن الکل را آغاز نمی‌کنید.
اولین درمان ارائه شده معمولا درمان روان‌شناسی است که شامل مراجعه به درمانگر برای صحبت درباره تفکرات و احساسات شما است و بعد بررسی می‌شود که این موضوع چه تاثیری بر روی رفتار و سلامت شما دارد.
اگر درمان روان‌شناختی به تنهایی موثر نباشد ممکن است به دارو نیاز داشته باشید تا به شما کمک شود تا الکل را کنار بگذارید، از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
آکامپروسات
نالترکسون
دی سولفیرام
گروه‌های خودياری
بسیاری از افراد با اعتیاد الکل شرکت در گروه‌های خودیاری را برای توقف مصرف الکل مفید می‌دانند.
رژیم غذایی و تغذیه
سوتغذیه در افراد مبتلا به بیماری کبدی مربوط به الكل رایج است و در نتیجه داشتن یک رژیم غذایی متوزان برای رسیدن به تمام مواد مغذی مورد نیازتان از اهمیت زیادی برخوردار است.
کنار گذاشتن غذاهای شور و اضافه نکردن نمک به غذاها می‌تواند خطر تورم در پاها و شکم در اثر افزایش تجمع مایعات را کاهش دهد.
در نتیجه شما به انرژی و پروتئین بیشتری در رژیم غذایی خود نیاز دارید.
میان وعده‌های سالم بین وعده‌های غذایی می‌تواند کالری و پروتئین شما را بالا ببرد و همچنین خوردن 3 تا 4 وعده غذایی کوچک در طول روز به جای 1 یا 2 وعده غذایی بزرگ مفیدتر خواهد بود.
پزشک شما ممکن است یک رژیم غذایی مناسب را به شما پیشنهاد دهد یا در برخی از موارد شما را به متخصص تغذیه ارجاع دهد.
پیوند کبد
در شدیدترین موارد بیماری کبدی مربوط به الكل، کبد توانایی عملکردی خود را از دست می‌دهد که به نارسایی کبدی منجر می‌شود، پیوند کبد در حال حاضر تنها روش درمان و علاج نارسایی غیرقابل درمان کبد است.
عوارض مربوط به بیماری کبدی مرتبط با الکل
تعدادی از عوارض جدی ممکن است در صورتی ایجاد شود که شما بیماری کبدی مرتبط با الکل داشته باشید، برخی از عوارض مهم مربوط به این بیماری در زير توصیف می‌گردند.
فشار بالای دریچه‌ای و واریس
آب آوردن شکم
آنسفالوپاتی كبدی
سرطان کبد