زکریا چکاپ
بیماری منیر
بیماری منیر
بیماری منیر یک اختلال نادر است که گوش داخلی را درگیر میکند. این بیماری میتواند سرگیجه، وزوز گوش، از دست دادن شنوایی و احساس فشار در عمق گوش داخلی را ایجاد کند.
افرادی که بیماری منیر دارند معمولا در زمان حمله های ناگهانی، بعضی یا همه این علائم را تجربه میکنند، که معمولا 2 تا 3 ساعت طول میکشد، اگرچه ممکن است یک یا دو روز طول بکشد تا علائم بطور کامل ناپدید شود. شدت بیماری منیر از فردی به فرد دیگر به طور وسیعی تغییر می کند. بعضی از افراد ممکن است حمله های فراوانی از سرگیجه و از دست دادن شنوایی را تجربه کنند درحالیکه دیگران ممکن است وزوز شدید گوش با سرگیجه خفیف داشته باشند. علائم دیگر عبارتند از حساسیت به صدا(هایپراکوسیز) و صدای غیر طبیعی.
اگر هر کدام از علائم بیماری منیر را تجربه کردید پزشک عمومی خود را ملاقات کنید تا بتواند تلاش کند مشکل را شناسایی کرده و درصورت لزوم شما را به یک متخصص ارجاع دهد.
بیماری منیر چگونه پیشرفت می کند؟
بیماری منیر اغلب به مراحل مختلفی پیشرفت میکند. در مراحل اولیه، اغلب افراد حمله های ناگهانی و غیرقابل پیش بینی سرگیجه دارند که همراه با تهوع، استفراغ و گیجی است. حملات سرگیجه ادامه می یابد اما ممکن است بیاید و برود و شدت آن کمتر شود. تجربه کردن از دست دادن تعادل و گیجی قبل و بعد از این حملات رایج است. از دست دادن دائم شنوایی و وزوز گوش ادامه می یابد و ممکن است حین حملات سرگیجه، شدیدتر باشد.
در مراحل انتهایی، دوره های سرگیجه کمتر رخ میدهد و گاهی در طول زمان کاملا متوقف میشود. اما وزوز گوش و از دست دادن شنوایی اغلب بدتر میشود و ممکن است با عدم تعادل دائم و مشکلات شنوایی همراه شود.
چه کسانی درگیر می شوند؟
بیماری منیر بطور شایعی افراد 20 تا 60 سال را درگیر میکند و بنظر میرسد اندکی در زنان شایعتر از مردان باشد.
علت ایجاد بیماری منیر چیست؟
علت دقیق بیماری منیر ناشناخته است، اما بنظر میرسد در اثر یک مشکل در فشار قسمت داخلی گوش ایجاد میشود.
عواملی که میتواند خطر ایجاد بیماری منیر را افزایش دهند عبارتند از تاریخچه خانوادگی از این بیماری و عدم تعادل شیمیایی در مایع موجود در گوش داخلی.
بیماری منیر چگونه درمان می شود؟
درمان بیماری منیر میتواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند علائمشان را کنترل کنند. اما درمان های کنونی نمی توانند این بیماری را کاملا بهبود بخشند.
درمان های ممکن عبارتند از:
دارو برای درمان علائم و جلوگیری از حمله ها
تغییر در عادات غذایی مثل رژیم کم نمک
تمرین تعادل(توانبخشی دهلیزی)
تکنیک های آرام سازی(ریلکسیشن)
در موارد شدیدتر(جراحی)
بسته به شدت علائم و درگیری یک یا هر دو گوش، تعدادی عمل جراحی متفاوت ممکن است برای درمان بیماری منیر استفاده شود. اما موثر بودن جراحی واضح نیست و تحقیقات در حال انجام است.
حمایت و توصیه
بعضی از افراد مبتلا به بیماری منیر در می یابند که این بیماری بر سلامت روانی آنها هم تاثیر دارد. طبیعت غیر قابل پیش بینی حملات و محدودیت هایی که این حملات میتواند در فعالیت های شما ایجاد کند میتواند منجر به احساس اضطراب و افسردگی شود. پزشک شما، درصورتیکه مقابله با تحمل تاثیر بیماری منیر بر زندگیتان برای شما دشوار است، میتواند به شما توصیه های حمایتی ارائه دهد.
علائم بیماری منیر
علائم بیماری منیر از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این علائم اغلب با حملات ناگهانی آغاز میشود و برای چند ساعت ادامه می یابد. بعضی از افراد ممکن است حملات متعددی را در هر روز تجربه کنند یا ممکن است این حملات چند هفته، چند ماه یا چند سال فاصله داشته باشد. اگر هر کدام از علائم بیماری منیر را تجربه کردید، پزشک عمومی خود را ملاقات کنید که او بتواند تلاش کند مشکل را شناسایی کرده و شما را در صورت لزوم به یک متخصص ارجاع دهد.
علائم اصلی
علائم اصلی بیماری منیر عبارتند از:
سرگیجه_ حس اینکه شما در حال چرخش هستید یا محیط اطرافتان در حال حرکت یا چرخش است
وزوز گوش_ شنیدن صداهایی از درون بدنتان بدون منبع خارجی
از دست دادن شنوایی همراه با دشواری خاصی در شنیدن صداهای عمیق یا آهسته
حس فشار یا پری در عمق گوش
این علائم معمولا در ابتدا فقط یک گوش را درگیر میکند، اما هر دو گوش اغلب در طول زمان درگیر میشود.
سرگیجه و وز وز گوش با جزئیات بیشتر در زیر توضیح داده میشود.
سرگیجه
سرگیجه یکی از شایعترین و قابل مشاهده ترین علائم بیماری منیر است.
علاوه بر احساس چرخش ممکن است علائم اضافه تری در زمان حمله سرگیجه تجربه کنید مثل گیجی، احساس کسالت و حالت تهوع و مشکلاتی در تعادل. ممکن است در راه رفتن یا ایستادن سختی داشته باشید. گاهی ممکن است "حملات افتادن" پیدا کنید که در آن ناگهان به زمین می افتید.
در زمان حمله شدید، ممکن است تعریق، اسهال و ضربان قلب نامنظم یا تند را تجربه کنید.
وزوز گوش
وزوز گوش معمولا وقتی خسته هستید یا وقتی محیط ساکت است، محسوس تر است چون صدای پس زمینه ای که حواس شما را از صدای درونی پرت میکند کمتر است. مثال هایی از صداهایی که ممکن است بشنوید عبارتند از صدای زنگ، همهمه، سائیدن، خش خش و سوت.
مراحل بیماری منیر
بیماری منیر اغلب به مراحل اولیه، میانی و انتهایی تقسیم میشود.
اما پیشرفت بیماری منیر بین افراد مختلف متفاوت است. ممکن است لزوما همه این مراحل را نداشته باشید و شدت علائم هم ممکن است متفاوت باشد. در کل، افراد در چند سال اول حملات بیشتری تجربه میکنند و سپس همانطور که در طول زمان تعداد حملات کاهش می یابد، از دست دادن شنوایی بطور پیش رونده ای بدتر میشود.
بعضی یا همه علائم زیر ممکن است قبل از حمله تجربه شوند:
از دست دادن تعادل
گیجی و سبکی سر
سردرد و افزایش فشار گوش
افزایش ناشنوایی یا وزوز گوش
حساسیت به صدا
احساس ناراحتی و کسالت
اگر فرد از این علائم هشدار آگاه باشد، میتواند شرایط راحت تر و ایمن تری قبل از حمله برای خود ایجاد کند.
مراحل بیماری منیر در زیر با جزئیات بیشتر بحث توضیح داده می شود.
مرحله ابتدایی
مرحله ابتدایی بیماری منیر متشکل از حملات غیرقابل پیش بینی سرگیجه است. این حملات معمولا همراه با تهوع، استفراغ و گیجی است. ممکن است در زمان حمله مقداری از شنوایی خود را از دست دهید و ممکن است همزمان وزوز گوش را تجربه کنید. گوش شما ممکن است احساس انسداد و ناراحتی همراه با حس پری هم داشته باشد. بعضی از افراد ممکن است حساسیت به صدا را هم تجربه کنند.
حملات سرگیجه در این مرحله میتواند 20 دقیقه تا 24 ساعت ادامه داشته باشد اما معمولا 2 تا 3 ساعت طول میکشد. شنوایی شما و احساس پری در گوش معمولا بین حملات به حالت طبیعی برمیگردد.
مرحله میانی
مرحله میانی بیماری منیر متشکل از حملات ادامه دار سرگیجه همراه با کاهش شدت حملات برای بعضی افراد است. اما وزوز گوش و از دست دادن شنوایی معمولا بدتر میشود. در طول مرحله میانی، ممکن است دوره هایی از بهبودی را تجربه کنید(که در آن علائم از بین میرود)، که میتواند تا ماهها ادامه داشته باشد. بعضی از افراد ممکن است هنوز هم(در زمان بهبودی) علائم وزوز گوش، حساسیت به صدا یا از دست دادن تعادل بین حملات سرگیجه را تجربه کنند.
مرحله انتهایی
در طول مرحله انتهایی بیماری منیر، دوره های سرگیجه بسیار کمتر رخ میدهد. ممکن است ماهها یا حتی سالها بین حملات فاصله بیفتد و ممکن است حملات کلا متوقف شود. با این حال، ممکن است مشکلات تعادل ادامه یابد و ممکن است نتوانید روی پاهایتان ثابت قرار بگیرید(عدم تعادل) خصوصا هنگام تاریکی.
در طول مرحله انتهایی بیماری منیر مشکلات شنوایی و وزوز گوش به طور پیش رونده ای بدتر میشود.
علل بیماری منیر
علت دقیق بیماری منیر واضح نیست اگرچه بنظر میرسد این بیماری در اثر مشکلی در فشار گوش داخلی رخ میدهد.
گوش داخلی تشکیل شده از:
حلزون گوش_ یک لوله پیچ خورده که حاوی دو قسمت پر از مایع است و مسئول شنوایی است.
جسم دهلیزی_ دسته پیچیده ای از لوله ها که به کنترل تعادل مایع موجود در گوش داخلی که اندولنف نامیده میشود، کمک می کند.
اگر فشار مایع اندولنف تغییر کند_ برای مثال بخاطر وجود مقدار زیادی مایع_ میتواند باعث علائمی مثل سرگیجه و وزوز گوش شود.
بنظر میرسد این تغییر فشار مسئول بیماری منیر است، اگرچه این موضوع اثبات نشده است.
خطر افزایش یافته
اگرچه علت دقیق بیماری منیر مشخص نیست، عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:
خودایمنی_ وقتی سیستم ایمنی شما اشتباها به بافتها و اعضای خودتان حمله میکند
عوامل ژنتیکی(ارثی)_ برای مثال اگر تاریخچه خانوادگی از این بیماری را داشته باشید.
عدم تعادل شیمیایی در مایع موجود در گوش داخلی_ در نتیجه سدیم یا پتاسیم خیلی زیاد یا خیلی کم در بدن
مشکل در عروق خونی_ ارتباطی بین بیماری منیر و میگرن وجود دارد، که تصور میشود در اثر تنگ شدن و گشاد شدن عروق خونی باشد
بعضی عفونت های ویروسی_ مثل مننژیت(التهاب پرده های اطراف مغز)
تشخیص بیماری منیر
هیچ آزمایش مشخصی برای بیماری منیر وجود ندارد و افتراق این بیماری از بیماری های دیگر با علائم مشابه میتواند دشوار باشد. برای مثال میگرن و عفونت های گوش هم میتوانند روی شنوایی و تعادل شما اثر بگذارند. یک عفونت ویروسی عصب تعادلی(التهاب عصب دهلیزی) یا گوش داخلی(التهاب لابیرنت) هم میتواند حملات سرگیجه مشابهی ایجاد کند.
مراجعه به پزشک عمومی
اگر هرکدام از علائم بیماری منیر را تجربه کردید پزشک عمومی خود را ملاقات کنید.
او از شما میخواهد علائمتان را شرح دهید تا بتواند اگر الگویی در حال نمایان شدن است که میتواند نشان دهنده بیماری منیر باشد، آن را بیابد
برای تشخیص بیماری منیر، نیاز است علائم مشخص زیر را داشته باشید:
سرگیجه( احساس اینکه محیط اطرافتان در حال چرخش است)_ حداقل دو دوره سرگیجه به مدت 20 دقیقه یا بیشتر در یک حمله منفرد بیماری منیر
از دست دادن شنوایی_ توسط آزمایش هایی باید کاهش شنوایی ناشی از آسیب به سلولهای مویی حساس درون حلزون(لوله پیچ خورده درون گوش داخلی) را اثبات کنند
وزوز گوش(شنیدن سر و صداهایی از درون بدن) یا احساس فشار در گوشتان
پزشک عمومی شما یک معاینه فیزیکی کلی هم انجام میدهد تا علل ممکن دیگر ایجاد کننده این علائم را حذف کند(افتراق دهد). این کار ممکن است شامل گوش دادن به ضربان قلب، بررسی فشار خون و معاینه داخل گوش باشد.
مراجعه به متخصص
در صورت لزوم پزشک عمومی، شما را برای آزمایش های بیشتر به یک متخصص ارجاع میدهد.
در بیشتر موارد، احتمالا به یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع داده می شوید.
همچنین ممکن است به یک متخصص طب شنوایی دهلیزی(تعادلی) برای ارزیابی شنوایی و تعادل ارجاع داده شوید، اگرچه این خدمات ممکن است در هر بیمارستانی در دسترس نباشد.
آزمایش های شنوایی
متخصص میتواند میزان از دست دادن شنوایی تان را با استفاده از آزمایش های شنوایی مثل تست اندازه گیری صدا (اودیومتری) ارزیابی کند.
در طول تست اندازه گیری صدا، شما به صداهایی با حجم ها و بلندی متفاوت گوش می دهید که توسط یک دستگاه تولید میشود و وقتی هرکدام از صداها را شنیدید با بالا بردن دست یا فشردن یک دکمه علامت می دهید.
نیستاگموگرافی ویدئویی
نیستاگموگرافی ویدئویی (VNG) ممکن است برای بررسی نشانه های حرکات غیرارادی چشم(نیستاگموس) استفاده شوند چون این کار میتواند یک مشکل در تعادل را نشان دهد. در طول این تست، عینک های مخصوصی روی چشم شما قرار داده میشود و از شما درخواست میشود به نقاط ثابت و متحرک نگاه کنید. عینک ها به یک دوربین ویدئویی وصل میشوند تا حرکات چشم شما ضبط شود.
تست کالری
تست کالری شامل ریختن آب یا دمیدن هوای گرم و خنک در گوش برای 30 ثانیه است. تغییرات دما قسمت تعادلی گوش را تحریک میکند و به متخصص اجازه میدهد میزان خوب کار کردن آن را بررسی کند. این تست دردناک نیست، اگرچه احساس لرز برای چند دقیقه بعد از آن طبیعی است.
الکتروکوکلئوگرافی
بررسی الکتریکی حلزون گوش آزمایشی است که برای اندازه گیری میزان پاسخ دادن اعصاب شنوایی به صدا استفاده میشود. در طول این تست، یک سری الکترود به سر شما متصل میشود و یک پروب باریک یا سوزن از داخل گوش شما رد میشود تا از گوش رد شود یا با آن تماس داشته باشد. برای بی حس کردن مجرای گوش قبل از این عمل در صورتیکه سوزن بخواهد از مجرای گوش رد شود، از یک بی حس کننده موضعی استفاده میشود. سپس شما به یک سری کلیک های بلند گوش می دهید، درحالیکه عملکرد اعصاب شما توسط الکترودها و پروب یا سوزن ثبت میشود.
اسکن ها
در بعضی از موارد، اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی(MRI) از سر شما ممکن است انجام شود تا هرگونه مشکل در مغز شما بررسی شود_ مثل یک تومور آکوستیک(شنوایی)(یک تومور غیرسرطانی)_ که ممکن است عامل ایجاد علائمتان باشد.
درمان بیماری منیر
درمان معمولا به کنترل علائم بیماری منیر کمک کند، اگرچه در حال حاضر هیچ درمان قطعی وجود ندارد.
متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) و پزشک عمومی تان میتوانند به مدیریت علائمتان کمک کنند. درمان های ممکن عبارتند از:
توصیه رژیم غذایی_ خصوصا رژیم کم نمک
دارو برای درمان و جلوگیری از حملات
درمان وزوز گوش
درمان کاهش شنوایی
درمانی به نام توانبخشی دهلیزی برای مقابله با مشکلات تعادلی
درمان استرس، اضطراب و افسردگی
جراحی
پزشک عمومی و متخصص گوش و حلق و بینی شما ممکن است توصیه مختص نیازهای فردی شما ارائه دهند و باید یک برنامه برای کمک به مدیریت علائمتان برقرار کنند.
درمان در طول حمله
در طول حمله بیماری منیر، ممکن است دارو برای درمان علائم سرگیجه، تهوع و استفراغ به شما داده شود.
این دارو معمولا پروکلرپرازین یا یک آنتی هیستامین است. اگر این دارو مفید باشد، ممکن است مقداری از این دارو به شما داده شود که نگه دارید تا در زمان حمله فورا آن را مصرف کنید.
آنتی هیستامین ها
آنتی هیستامین هایی که امکان دارد برای شما تجویز شوند عبارت است از سیناریزین، سیکلیزین، پرومتازین و تئوکلات. آنتی هیستامین ها میتوانند باعث خواب آلودگی شما شوند.
در زمان حمله چه کنیم
در زمان حمله، در سریعترین زمان ممکن داروی خود را مصرف کنید و از نزدیکترین حامی در دسترس درخواست کمک کنید. در وضعیتی قرار بگیرید که بیشترین احساس ثبات و راحتی را دارید و در بی حرکت ترین حالت ممکن قرار بگیرید. اگر نیاز دارید حرکت کنید، آهسته و با دقت حرکت کنید. چشمان خود را ببندید یا به اشیای روبرویتان زل بزنید و سرتان را سریع نچرخانید. وقتی علائمتان شروع به بهبود کرد، بهتر است به تدریج سعی کنید حرکت کنید چون این کار مغزتان را تشویق میکند تا از بینایی یا حواس دیگر برای جبران مشکلات گوش داخلی، استفاده کند.
حملات شدید
اگر از سرگیجه، گیجی، تهوع و استفراغ در زمان حمله بیماری منیر رنج می برید، ممکن است نیاز به تزریق پروکلرپرازین توسط پزشکتان داشته باشید. اگر از سرگیجه شدید با یا بدون تهوع در زمان حمله رنج می برید، پزشکتان ممکن است قرص بوکاستم برایتان تجویز کند که به سرعت در دهان حل میشود .در موارد خاص شدید، ممکن است برای دریافت مایعات وریدی(از طریق ورید)، نیاز به پذیرش در بیمارستان داشته باشید تا آب بدن شما کافی باشد.
پیشگیری از حملات
پزشک شما میتواند دارویی به نام بتاهیستین را برای شما تجویز کند تا به کاهش تکرار و شدت حملات بیماری منیر کمک شود یا ممکن است توصیه شود رژیم غذاییتان را تغییر دهید.
رژیم های مخصوص
با اینکه ثابت نشده است که این کار همیشه موثر باشد، پیروی از رژیم غذایی بدون نمک اضافی میتواند به بعضی افراد برای کنترل علائم کمک کند. تغییر مایعات موجود در گوش داخلی با این نوع رژیم امکان پذیر است.
خودداری از مصرف کافئین اضافی که در نوشیدنی هایی مثل چای و قهوه وجود دارد هم معمولا پیشنهاد میشود.
بتاهیستین
بنظر میرسد بتاهیستین فشار مایع موجود در گوش داخلی شما را کاهش دهد و علائم بیماری منیر را بهبود بخشد. پزشک شما ممکن است استفاده از آن را پیشنهاد دهد تا ببیند کمک کننده است یا نه. بتاهیستین ها معمولا به شکل قرص موجود هستند که باید روزی سه بار مصرف شوند. پزشک شما درمورد مدت زمانی که نیاز دارید آن را مصرف کنید، که ممکن است چند هفته باشد یا تا یک سال، با شما صحبت میکند.
درمان وزوز گوش
درمان های متعددی میتواند برای درمان وزوز گوش ناشی از بیماری منیر استفاده شود. بعضی درمان های ممکن عبارتند از:
صدا درمانی_ اثرات وزوز گوش اغلب در محیط های ساکت بیشتر به چشم می آید. هدف صدا درمانی پر کردن سکوت با صداهای خنثی و اغلب تکرار شونده است تا حواس شما از صدای وزوز گوش پرت شود.
تکنیک های ریلکسیشن(آرام سازی)_ وزوز گوش میتواند یک مشکل اضطراب آور و ناخوانده باشد. آرام سازی با تمرین یوگا یا روش های تنفس مخصوص ممکن است به پیشگیری از استرس و اضطراب کمک کند.
رفتاردرمانی شناختی (CBT)_ این درمانی بر پایه این دانش است که علائم بیماری منیر میتواند یک تاثیر چشمگیر روانی داشته باشد، که باعث افکار منفی و تغییراتی در رفتار میشود. این امر ممکن علائم شما را تشدید کند و یک چرخه باطل را ایجاد کند. رفتار درمانی شناختی توسط یک فرد متخصص بطور خاص آموزش دیده انجام میشود که هدف او تغییر طرز فکر و رفتار شما برای شکستن چرخه است.
درمان ناشنوایی
اگر بیمای منیر در مراحل میانی یا انتهایی باشد، ممکن است ناشنوایی دائم را تجربه کنید. بیماری منیر تمایل دارد شما را به صداهای بلند حساس تر کند و همچنین تشخیص صداهای زیر(کم) را دشوارتر کند. وسایل کمک شنوایی متعددی وجود دارند. درمانگران شنوایی و کلینیک ها برای مقابله با از دست دادن شنوایی راهکارهای کمک کننده ای به شما خواهند داد.
توانبخشی تعادلی(دهلیزی)
توانبخشی تعادلی (VRT) معمولا توسط یک متخصص شنوایی یا روان درمانگر انجام میشود. پزشک عمومی شما ممکن است بتواند شما را به یک مرکز توانبخشی تعادلی ارجاع دهد، اگرچه این کار به در دسترس بودن این خدمات در منطقه شما بستگی دارد.
جراحی
در موارد شدید، جراحی میتواند برای کنترل حملات سرگیجه انجام شود. اما عمل های جراحی معمولا فقط زمانی استفاده میشوند که درمان های دیگر شکست خورده باشد.
زندگی با بیماری منیر
زندگی با بیماری منیر میتواند دشوار و خسته کننده باشد.تعادل و شنوایی شما ممکن است به طرز چشمگیری در زمان یک حمله، آسیب ببیند به این معنا که فعالیت های خاصی میتواند خطرناک باشد. طبیعت غیرقابل پیش بینی بیماری به این معناست که ممکن است نیاز به تغییر در فعالیت های روزانه تان داشته باشید که خودتان و دیگران را در خطر قرار ندهید. شرایطی که ممکن است نیاز باشد از آن ها خودداری کنید عبارتند از:
شنا کردن
بالا رفتن از نردبان یا داربست
انجام دادن کارهای سنگین ماشینی
رانندگی کردن
ممکن است نیاز باشد اطمینان یابید که فردی در این زمان ها همراه شماست چون ممکن است در زمان حمله نیاز به کمک داشته باشید. این محدودیت ها ممکن است باعث شود احساس استرس، اضطراب یا افسردگی داشته باشید. اگر به این نتیجه رسیدید کنار آمدن با تاثیر بیماری منیر بر زندگیتان دشوار است، با پزشک خود صحبت کنید. او میتواند به شما توصیه و حمایت ارائه دهد.