زکریا چکاپ

از دست دادن شنوایی

از دست دادن شنوایی مشکلی شایع است که اغلب با افزایش سن ایجاد می شود یا به واسطه قرار گرفتن در معرض صدای بلند به صورت مکرر ایجاد می شود. 

از دست دادن شنوایی میتواند ناگهانی رخ دهد، اما معمولا به صورت تدریجی ایجاد میگردد. علائم عمومی از دست دادن شنوایی می تواند شامل این موارد گردد:

شنیدن حرف های دیگران به سختی و نفهمیدن اینکه چه می گویند

تقاضا کردن از افراد برای تکرار کردن سخنانشان

شنیدن موسیقی یا تماشای تلویزیون با صدای بلندتر از حد معمول

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مشکلات شنوایی دارید یا کودکتان علائمی از سختی شنیداری را نشان می دهد، به پزشک مراجعه نمایید. اگر ناگهان شنوایی تان را -یک یا هر دو گوش- از دست دادید، در اسرع وقت به پزشک بروید. 

پزشک می تواند هر مشکلی را بررسی کند و ممکن است شما را برای آزمایشات بیشتر به متخصص شنوایی سنجی یا جراح گوش و حلق و بینی ارجاع دهد.

پیش گیری 

همیشه پیش گیری از کاهش شنوایی امکان پذیر نیست، مخصوصا اگر مشکل زمینه ای داشته باشید که باعث شود شنوایی تان را از دست بدهید. 

هرچندکه کارهای متعددی وجود دارد که شما میتوانید برای کاهش خطر کاهش شنوایی در اثر تماس طولانی مدت با سروصدای زیاد انجام دهید. این امر میتواند شامل نشنیدن موزیک یا تلویزیون با صدای بلند در خانه و استفاده از محافظ گوش در محیط های پر سر و صدا کاری باشد. همچنین شما اگر نشانه هایی از عفونت گوش دارید مانند نشانه های سرماخوردگی، درد شدید گوش، اختلال یا فقدان شنوایی باید به پزشک مراجعه نمایید. 

درمان از دست دادن شنوایی

روش درمان از دست دادن شنوایی بسته به دلیل و شدت آن دارد.

در موارد از دست دادن شنوایی وابسته به عصب حسی، گزینه های متعددی وجود دارد که ممکن است به بهبود توانایی شنیداری و ارتباط برقرار کردن شخص کمک کند. این موارد شامل:

سمعک دیجیتال 

کار گذاشتن سمعک های استخوانی ـ برای افرادی مناسب است که قادر نیستند از سمعک خارجی استفاده کنند و برای برخی سطوح که شنیداری وابسته به عصب حسی را از دست داده اند

کارگذاشتن گوش میانی ـ برای افرادی مناسب است که قادر به استفاده از سمعک نیستند.

کارگذاشتن صدف یا حلزون گوش ـ برای افرادی که استفاده از سمعک را به اندازه کافی موثر نیافته اند.

لب خوانی و یا زبان بدن ـ مانند زبان اشاره 

گاهی اوقات از دست دادن شنوایی موقت است و میتواند با تجویز دارو یا جراحی کوچک درمان شود. هر چند که ممکن است جراحی های سنگین  برای ثابت کردن پرده گوش یا استخوان شنیداری نیاز باشد. اگر سمعک های متداول کار نکند، دستگاه های قابل کاشت نیز برای این نوع سمعک وجود دارد، مانند سمعک استخوانی (BAHAs).

نشانه های از دست دادن شنوایی

از دست دادن شنوایی گاهی اوقات ناگهانی است، اما اغلب تدریجی است و ممکن است در ابتدا متوجه آن نشوید. آگاه شدن از نشانه های زودهنگام میتواند به تشخیص سریع مشکل کمک کند. شناسایی هرچه سریعتر از دست دادن شنوایی مهم است، زیرا اغلب اگر درمان سریعتر شروع شود، سودمندتر است. 

نشانه های عمومی ازدست دادن شنوایی

نشانه های زودهنگام از دست دادن شنوایی میتواند شامل موارد ذیل باشد:

مشکل شنیداری واضح و نفهمیدن اینکه دیگران چه می گویند، به خصوص در جمع های گروهی

تقاضا برای تکرار سخنان

شنیدن موسیقی یا دیدن تلویزیون با صدای بلندتر از حد معمول

به سختی شنیدن تلفن یا زنگ در 

سختی در یافتن اینکه صدا از کدام جهت است 

احساس خستگی یا پریشانی مکرر، از توجه کردن حین شنیدن

در برخی از موارد، ممکن است متوجه نشانه های ازدست دادن شنیداری در افراد دیگر پیش از آنکه خودشان متوجه شوند، بشوید. پژوهش ها نشان می دهد از زمانی که فرد متوجه از دست دادن شنیداری خود می شود تا آنکه کاری درباره آن انجام دهند، 10 سال به طول می انجامد. همچنین اگر صدای زنگ یا سوت در گوش هایتان می شنوید میتواند نشانه ای از وزوز گوش باشد، که اغلب با ازدست دادن شنوایی مرتبط است. 

نشانه های از دست دادن شنوایی در کودکان

نوزادان به صورت عادی در طول هفته های ابتدایی تولدشان به عنوان بخشی از برنامه غربالگری شنوایی بررسی می شوند و مورد آزمایش قرار می گیرند. هرچندکه نشانه هایی وجود دارد که می توانید به آنها توجه کنید و نشان می دهد که باید به پزشک خود برای فراهم کردن آزمایشات شنیداری دیگر مراجعه کنید. 

علائم در شیرخواران

باید به پزشک مراجعه کنید اگر متوجه شدید که کودک یا نوپا :

با صداهای بلند تکان نمی خورد

کودک زیر چهار ماه درجهت منبع صدا نمی چرخد.

هنگام یک سالگی، کلمه ای حرف نمی زند

هنگامی که شما را می بینند به شما توجه می کنند اما نه زمانی که نام شان را صدا می زنید.

برخی اصوات را میشنوند اما برخی دیگر صداها را نمی شنوند

علائم در کودکان

اگر متوجه علائم ذیل در کودک خود شدید باید به پزشک مراجعه کنید:

روند یادگیری صحبت کردن آرام است، یا هنگام صحبت کردن واضح نیستند.

اغلب از شما می خواهند تا حرف هایتان را تکرار کنید یا به سوالات تان پاسخ های نابجا می دهند.

زمانی که صدایشان می کنید پاسخ نمی دهند.

اغلب بسیار بلند صحبت می کنند

اغلب صدای تلویزیون را خیلی بلند می کنند

دیگران را تماشا می کنند تا کارها را تقلید کنند زیرا دستورات و آموزش ها را نشنیده اند.

زمان مشاوره پزشکی

اگر مشکلاتی با شنوایی تان دارید یا کودکتان نشانه هایی از شنیدن سخت را نشان میدهد زمان ملاقاتی برای مراجعه به پزشک خود بگیرید.

اگر با از دست دادن شنوایی در یک گوش به طور ناگهانی از خواب برخاستید یا شنوایی تان را درطول چند روز از دست دادید، باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید.

دلایل از دست دادن شنوایی

از دست دادن شنوایی نتیجه نرسیدن سیگنال های صدا به مغز است. دو دلیل اصلی برای از دست دادن شنوایی بسته به این که کجا مشکل واقع شده است، وجود دارد.

کاهش شنوایی حسی توسط آسیب به سلول های مویی حساس درون گوش یا آسیب به عصب مربوط به شنوایی ایجاد می شود. این اتفاق به صورت طبیعی با افزایش سن یا به عنوان نتیجه جراحت اتفاق می افتد. 

ازدست دادن انتقالی شنوایی زمانی که صداها قادر به عبور از بیرون گوش به درون گوش نیستند، اغلب به دلیل انسداد مانند جرم گوش یا تخریب استخوانچه ها شنوایی اتفاق می افتد.

این دلایل در زیر توضیح داده شده اند.

سن

سن بیشترین دلیل از دست دادن شنوایی است. از دست دادن شنوایی که در نتیجه افزایش سن ایجاد می شود اغلب به عنوان از دست دادن شنوایی مرتبط با سن یا ضعف شنوایی در اثر پیری (پیرگوشی) شناخته می شود. اکثر افراد مقدار کمی از شنوایی شان را حوالی سن چهل سالگی از دست می دهند. این از دست دادن شنوایی با افزایش سن افزایش می یابد. در سن 80 سالگی اکثر افراد مشکلات شنوایی قابل توجهی دارند. هنگامی که شنوایی تان شروع به زوال می رود، صداهای پربسامد مانند صداهای زنان یا کودکان ممکن است با مشکل شنیده شود. همچنین صداهای هم آهنگ مانند س، ف و ث سخت تر شنیده می شود. این امر میتواند فهم گفتار دیگران را در پس زمینه پر سر و صدا بسیار مشکل سازد.( مثلا شنیدن حرف های یک نفر در محیطی شلوغ)

صداهای بلند 

دلیل شایع دیگر از دست دادن شنوایی آسیب به گوش به علت قرار گرفتن مکرر در معرض صدای بلند است. این وضعیت به عنوان ناشنوایی ناشی از صدا شناخته شده است  و هنگامی که سلول های مویی حساس درون حلزون گوش آسیب ببیند، این اتفاق رخ می دهد. 

شما در معرض خطر ایجاد ناشنوایی ناشی از صدا هستید اگر شما:

در محیط پرسروصدا کار می کنید، مانند مته های فشاری یا چکش های هوای فشرده 

کار در محیط هایی که موسیقی بلند وجود دارد مانند کلوب های موسیقی

شنیدن موسیقی با صدای بلند از طریق هدفون یا گوشی

از دست دادن شنوایی میتواند به صورت ناگهانی بعد از قرار گرفتن در معرض صدای بلند به طور استثنایی مانند یک انفجار اتفاق بیفتد. این وضعیت  به عنوان آسیب صوتی شناخته شده است. 

انواع دیگر از دست دادن شنوایی مربوط به عصب حسی

اگر سلول های مویی حساس درون حلزون گوش آسیب ببینند یا آسیب به عصب شنوایی ایجاد شود از دست دادن شنوایی مربوط به عصب حسی خواهد بود (که صدا را به مغز مخابره می کند). در بیشتر موارد، ممکن است هر دو آسیب بطور همزمان مشاهده شود. از دست دادن شنوایی به واسطه افزایش سن و قرار گرفتن در معرض صداهای بلند هر دو از گروه از دست دادن شنوایی وابسته به عصب حسی است.

از دست دادن شنوایی وابسته به عصب حسی می تواند همچنین توسط این موارد ایجاد گردد:

عفونت های ویروسی در گوش داخلی ـ مانند اوریون یا سرخک

عفونت های ویروسی عصب شنوایی ـ مانند اوریون یا سرخجه

بیماری منییر ـ وقتی که فرد از سرگیجه، حمله های از دست دادن شنوایی، وزوز گوش و احساس انسداد در گوش شکایت دارد

رشد تومور عصب صوتی ـ توموری خوش خیم که بر روی یا کنار عصب صوتی ایجاد می شود.

مننژیت ـ عفونتی در پرده محافظت کننده ای که مغز و نخاع را محاصره می کند.

انسفالیت ـ التهاب مغز

ام اس ـ وضعیت عصبی که بر سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می گذارد (مغز و نخاع)

ضربه مغزی

وضعیت هایی خود ایمن (وابسته به تولید پادتن های مضر)

ناهنجاری گوش

سکته مغزی ـ که خون رسانی به مغز قطع یا کند می شود.

افراد مبتلا به دیابت، بیماری های مزمن کلیوی و بیماری قلبی نیز در معرض افزایش خطر از دست دادن شنوایی هستند.

از دست دادن شنوایی حسی معمولا دایمی است و فرد مبتلا در ادامه عمر احتیاج به تجهیزات کمکی برای شنوایی دارد.

کاهش شنوایی انتقالی(هدایتی) نیز می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

ازدست دادن شنوایی انتقالی معمولا توسط یک انسداد مانند داشتن جرم زیاد گوش، افزایش تدریجی مایع درون گوش (مایع چسبناک گوش) یا عفونت گوش ایجاد می شود.

اتواسکلروز: رشد نا به هنجار استخوان گوش میانی که باعث میشود که استخوان داخلی شنوایی (استخوان رکابی) دارای تحرک کمتر شده و تاثیر کمتری بر انتقال صدا داشته باشد.

آسیب به استخوان شنوایی در اثر جراحت، پاره شدن پرده گوش یا وضعیت هایی مانند کلستئاتوم یا کیست گوش میانی

ناهنجاری یا بدریختی گوش

عدم کارکرد شیپور استاش

جسم خارجی در گوش

کاهش شنوایی هدایتی معمولا موقت است و اغلب با دارو یا جراحی های کوچک درمان می شود.

تشخیص کاهش شنوایی

اگر مشکلاتی با شنوایی خود دارید به پزشک مراجعه نمایید. آنها گوش هایتان را آزمایش خواهند کرد و برخی آزمایشات شنوایی ساده را انجام خواهند داد.

معاینه گوش

معاینه گوش، توسط وسیله ای که چراغی در انتها دارد و اتوسکوپ نامیده می شود، انجام می گیرد. ناهنجاری های قابل مشاهده عبارتند از:

انسداد ایجاد شده به واسطه جرم گوش، مایع یا جسم خارجی

عفونت کانال گوش

تورم پرده گوش ـ در اثر عفونت گوش میانی

تجمع مایع پشت پرده گوش

پرده گوش سوراخ شده

پرده گوش فروپاشیده

تجمع ضایعه پوست در گوش میانی (کلستئاتوم)

پزشک تان سوالاتی درباره هر دردی که در گوشهایتان داشته باشید و زمان اولین باری که متوجه کم شنوایی خود شده اید خواهد کرد.

ارجاع به متخصص

پزشک تان ممکن است شما را به یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) یا یک شنوایی سنج ارجاع دهد. متخصص، آزمایشات شنوایی بیشتری برای کمک به تشخیص علت کم شنوایی شما و ارائه بهترین دوره درمانی را انجام خواهد داد. 

غربالگری شنوایی نوزاد

برای تمام نوزادان تازه متولد شده در چند هفته اول بعد از تولد برنامه غربالگری شنوایی نوزادان ارائه می شود . 

آزمایشات به تشخیص هرچه سریعتر نوزادانی که کم شنوایی دارند، کمک خواهد کرد. بنابراین والدین میتوانند حمایت و مشوررتی که نیاز دارند را دریافت نمایند. 

درمان کم شنوایی

چگونگی درمان کم شنوایی بستگی به دلایل زمینه ای این وضعیت دارد. کم شنوایی هایی که صداها قادر به عبور از درون گوش داخلی نیستند، اغلب قابل درمان و موقت است. به عنوان مثال، افزایش تدریجی جرم گوش می تواند توسط قطره، سرنگ یا مکش از بین برود. کم شنوایی توسط عفونت باکتریایی میتواند توسط آنتی بیوتیک ها درمان شود. جراحی می تواند برای خشک کردن مایع انباشته شده استفاده شود، پرده گوش سوراخ شده را ترمیم می کند یا مشکلات مرتبط با استخوان های شنوایی را اصلاح می کند. 

 کاهش شنوایی ایجاد شده توسط آسیب به گوش داخلی یا عصب هایی که صدا را به مغز مخابره میکنند(کاهش شنوایی وابسته به عصب حسی)، پایدار است.

اگر شنوایی تان مختل شده باشد، درمان می تواند شنوایی و کیفیت زندگی تان را بهبود بخشد. برخی از این درمان ها در زیر توصیف شده است.

سمعک 

اگر مشکلات شنوایی دارید، ممکن است قادر باشید که از سمعک استفاده کنید. سمعک وسیله ای الکتریکی است که از یک میکروفون، تقویت کننده (آمپلی فایر)، بلندگو و یک باتری تشکیل شده است. که میزان صدای ورودی به گوش را افزایش می دهد، بنابراین می توانید صداها را واضح تر بشنوید. 

میکروفون صدا را زیاد می کند، که باعث میشود توسط آمپلی فایر یا تقویت کننده بلندتر شود. سمعک ها طوری طراحی شده اند که می توانند بین صداهای پس زمینه ای مانند ترافیک و صداهای اصلی مانند مکالمات تمایز قائل شوند. سمعک های مدرن بسیار کوچک هستند و می توانند اغلب درون گوش پنهان شوند. سمعک ها شنوایی را بهبود می بخشند اما شنوایی شما را به وضعیت قبل از مشکل برنمی گردانند.. آنها برای اکثر افراد مناسب هستند اما ممکن است برای افرادی که اختلال شنوایی شدیدتری دارند یا شرایط خاص دارند، کمتر موثر باشد. پزشک تان یا شنوایی سنج می تواند درباره اینکه آیا سمعک برای تان مفید است یا نه به شما مشاوره دهد. 

اگر سمعک پیشنهاد شده است، شنوایی سنج می تواند سمعک کاملا متناسب برای شما را  به شما پیشنهاد دهد . سمعک متناسب با سطح اختلال شنوایی تان تنظیم خواهد شد. همچنین نحوه استفاده و نگهداری آن را نیز به شما نشان خواهد داد. بعد از آنکه سمعک هایتان برای شما تنظیم شد ، باید طی 12 هفته قرار ملاقات مجددی داشته باشید. 

اگر مشکلاتی با سمعک هایتان را تجربه می کنید، مانند عفونت های مکرر و پیچش ـ که توسط شنوایی سنج قابل اصلاح نباشند، ممکن است از درمان های دیگری سود ببرید. جراح گوش و حلق و بینی می تواند در مورد آن درمان ها به شما مشاوره دهد.

پیشگیری از کاهش شنوایی

گوش ها ساختارهای ظریفی هستند که توسط صداهای بلند بسته بر اینکه صداهای بلند چگونه هستند و چه مدت در معرض آنها قرار داشتید، آسیب می بینند. متخصصان و کارشناسان موافقند که کسانی که درمعرض صدای بلند بالای 85 دسی بل (مشابه ماشین چمن زنی یا صدای ترافیک) هستند، در طول زمان دچار کاهش شنوایی می شوند. 

هرچندکه با پیگیری توصیه های ذیل، کاهش خطر کم شدن شنوایی ناشی از سروصدا امکان پذیر است (کاهش شنوایی بر اثر صدای بلند).

صدای تلویزیون، رادیو و موسیقی تان را بسیار بلند نکنید. اگر کودک جوان در خانه دارید به خصوص مهم است، زیرا، گوش هایشان بیش تر از بزرگسالان حساس هستند. اگر مکالمه راحتی با شخصی که در دومتری شما قرار دارد، ندارید، باید صدا را کاهش دهید. نباید کاهش شنوایی خفیف یا صدای زنگ در گوش تان بعد از شنیدن موسیقی داشته باشید. به جای افزایش میزان صدا، از هدفون هایی استفاده کنید که بیشتر صداهای خارجی را مسدود می کند. می توانید ضمائم را برای هدفون های موجود خود خریداری کنید که باعث جلوگیری از سروصدای بیشتر میشود.

اگر در محیط هایی مانند رستوران، کلوب شبانه، یک تعمیرگاه یا در یک ساختمان کار می کنید، از ابزار محافظت گوش مانند گوش پوش ها یا گوش گیرها استفاده نمایید. جای گیری گوش گیرها به صورت صحیح برای بهره وری از مزایای پوشش آنها بسیار مهم است.

از ابزار محافظت گوش در کنسرت های پرسروصدا و در دیگر مکان هایی که سطح صدا بسیار بلند است مانند مسابقات موتورسواری استفاده کنید. 

چیزی را درون گوش خود یا کودکانتان وارد نکنید. این شامل انگشتان، گوش پاک کن یا پنبه و دستمال کاغذی می شود.

درباره نشانه ها و علائم علل شایع کاهش شنوایی مانند عفونت های گوش ( التهاب گوش میانی) و بیماری منییر آگاه و مطلع باشید. اگر شما یا کودکتان مشکلات شنوایی را تجربه می کنید به پزشک مراجعه نمایید.