زکریا چکاپ

آپاندیسیت [1]

به تورم دردناک آپاندیس، آپاندیسیت گفته می­شود. آپاندیس یک کیسه کوچک و نازک به طول ۵ تا ۱۰ سانتی­متر است. آپاندیس به روده بزرگ که در آن مدفوع[2] شکل می­گیرد، متصل می‌گردد. هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند که چرا  ما آپاندیس داریم، اما برداشتن آن مضر نیست. آپاندیسیت معمولاً با درد در وسط شکم[3] شروع می‌شود و این درد ممکن است پس از بروز، از بین برود. در عرض چند ساعت درد به سمت پایین سمت راست که معمولاً آپاندیس در آن جا قرار دارد رفته، پایدار و شدید می‌شود. فشار آوردن به این ناحیه، سرفه کردن و یا راه رفتن ممکن است باعث بدتر شدن درد شود. ممکن است بی ­اشتهایی، تهوع و اسهال[4] نیز وجود داشته باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟​ ​

اگر درد شکمی دارید که به تدریج بدتر می‌شود، سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه نمایید. ​اگر درد ناگهانی دارید که بدتر شده و در سرتاسر شکم پخش می‌شود، باید برای آمبولانس با 115 تماس بگیرید. ​این­ها نشانه‌های احتمالی پارگی آپاندیس هستند که می‌تواند منجر به عوارض تهدید کننده حیات شود. ​

درمان آپاندیسیت 

در بیشتر موارد آپاندیسیت، آپاندیس باید هر چه سریع‌تر با عمل جراحی برداشته شود. ​برداشتن آپاندیس یکی از شایع‌ترین اعمال جراحی است که میزان موفقیت آن بسیار بالا است. ​عمل جراحی اغلب به صورت جراحی لاپاروسکوپی[5] ‏ انجام می‌شود که شامل ایجاد برش‌های کوچک متعدد در شکم است که از طریق آن ابزارهای جراحی ویژه‌ای وارد شکم می‌شوند. ​جراحی باز، که در آن تنها یک برش بزرگ‌ در شکم ایجاد می‌شود، معمولاً در صورتی انجام می­گیرد که آپاندیس ترکیده باشد و یا دسترسی به آن مشکل باشد. اغلب افراد در عرض چند هفته از عمل جراحی آپاندکتومی (برداشتن آپاندیس)[6] بهبود کامل می‌یابند، اگر چه ممکن است، لازم باشد تا ۶ هفته بعد از عمل جراحی باز، از فعالیت‌های شدید اجتناب کنند. ​

چه عاملی باعث آپاندیسیت می­ شود؟ ​

علل دقیق آپاندیسیت مشخص نیست. تصور بر این است که اغلب موارد زمانی رخ می‌دهند که چیزی ورودی آپاندیس را مسدود می­کند. ​این انسداد باعث التهاب و تورم می‌شود. فشار ناشی از تورم می‌تواند منجر به ترکیدن آپاندیس شود. از آنجا که علل آن کاملاً مشخص نیست، هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از آپاندیسیت وجود ندارد. ​

آپاندیسیت چقدر شایع است؟ 

آپاندیسیت یک بیماری شایع است. ​احتمالاً از هر ۱۳ نفر، حدود ۱ نفر آن را در زندگی خود تجربه می­کند. این بیماری می‌تواند در هر سنی ایجاد شود اما در افراد جوان بین ۱۰ تا ۲۰ سال شایع‌تر است. ​

علائم آپاندیسیت

آپاندیسیت معمولاً با درد در وسط شکم شروع می‌شود که این درد می­تواند متناوباً بروز نماید و از بین برود. در عرض چند ساعت، درد به قسمت پایین سمت راست شکم، محل معمول قرارگیری آپاندیس رفته، پایدار و شدید می‌شود. ​فشار دادن این ناحیه، سرفه کردن و یا راه رفتن ممکن است باعث بدتر شدن درد شود. اگر آپاندیسیت داشته باشید ممکن است علائم دیگری نیز بروز دهید از جمله:

تهوع[7]

از دست دادن اشتها

اسهال 

دمای بالا (تب[8]) 

 صورت برافروخته

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر درد شکمی دارید که به تدریج بدتر می‌شود، سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. ​آپاندیسیت به راحتی با وضعیت های دیگری اشتباه گرفته می­ شود، مانند:

​عفونت­ های گوارشی

سندرم روده تحریک‌پذیر[9] شدید (‏IBS)

یبوست

عفونت‌های ادراری یا عفونت مثانه

بیماری کرون [10]

عفونت­ های لگنی

در زنان جوان، این علائم گاهی اوقات می‌تواند به علت بیماری‌های مربوط به زنان باشد؛ مانند حاملگی خارج رحمی[11] و یا درد قاعدگی. با این حال، هر عاملی که باعث درد مداوم شکم شود، نیاز به مداخله پزشکی سریع دارد. ​اگر دردی داشتید که ناگهان بدتر شده و در تمام شکم پخش شد، برای گرفتن آمبولانس با 115 تماس بگیرید. این­ ها نشانه­ های احتمالی ترکیدن آپاندیس هستند. اگر آپاندیس بترکد، می‌تواند منجر به پریتونیت شود که یک عفونت بالقوه جدی در لایه داخلی شکم است. ​

تشخیص آپاندیسیت

تشخیص این بیماری ممکن است مشکل باشد، مگر این که علائم شایعی داشته باشید که تنها در نیمی از موارد وجود دارند. ​همچنین ممکن است آپاندیس برخی افراد در بخش دیگری از بدن آن‌ها قرار داشته باشد مانند:

لگن[12]

پشت روده بزرگ

اطراف روده کوچک

نزدیک بخش پایین و راست کبد

برخی افراد درد مشابه آپاندیسیت را تجربه می­کنند اما این درد عامل دیگری دارد مانند:

عفونت گوارشی

سندرم روده تحریک‌پذیر شدید (‏IBS)

یبوست

عفونت ادراری یا عفونت مثانه

پزشک درباره علائم شما سوال خواهد کرد، شکم شما را معاینه کرده و بررسی می­کند که آیا وقتی فشار به ناحیه آپاندیس (‏قسمت پایین و ‌راست شکم )‏ وارد می‌شود، درد بدتر می‌شود یا خیر. اگر علائم شما، علائم شایع آپاندیسیت باشد، معمولاً برای رسیدن به تشخیص قطعی کافی است. در این صورت فوراً به بیمارستان جهت درمان فرستاده می‌شوید. ​

آزمایش­ های بیشتر

اگر علائم شما معمول نباشد، آزمایشات بیشتری ممکن است در بیمارستان برای تأیید تشخیص و رد سایر بیماری­ها لازم باشد. ​ آزمایشات بیشتر ممکن است شامل:

 تست خون برای بررسی عفونت

تست حاملگی از خانم­ ها

تست ادرار جهت رد کردن بیماری­ های دیگر مثل عفونت مثانه

سونوگرافی[13] برای بررسی تورم آپاندیس

توموگرافی کامپیوتری[14] (سی تی اسکن[15])

گاهی اوقات آماده شدن نتایج آزمایشات زمان می‌برد. در صورت عدم تشخیص قطعی، جراح شما ممکن است، توصیه کند تا برای بررسی آپاندیس و ارگان‌های لگنی، لاپاراسکوپی انجام شود. معمولاً توصیه می شود که آپاندیس را خارج کنند، چرا که خطر ترکیدن آن وجود دارد که به این معنی است که آپاندیس برخی افراد خارج خواهد شد، حتی اگر در نهایت نرمال تشخیص داده شود. ​در برخی موارد که تشخیص قطعی نیست، پزشک توصیه می‌کند که ۲۴ ساعت صبر کنید تا ببینید که علائم بهتر شده، بدتر شده یا بدون تغییر می ­مانند. ​اگر پزشک به پارگی آپاندیس شک کند، فوراً شما را  برای درمان به بیمارستان ارجاع می ­دهد. ​

درمان آپاندیسیت

اگر آپاندیسیت دارید معمولاً باید هر چه سریع‌تر آپاندیس­ تان خارج شود. این عمل جراحی به عنوان آپاندکتومی و یا آپاندیسکتومی[16] شناخته می‌شود. ​هنگامی که احتمال آپاندیسیت وجود دارد اما امکان تشخیص قطعی آن وجود ندارد، معمولاً جراحی توصیه می‌شود. ​چرا که برداشتن آپاندیس نسبت به خطر پاره شدن آن ایمن‌تر به نظر می‌رسد. در انسان‌ها، آپاندیس هیچ نقش مهمی ندارد و برداشتن آن هیچ مشکلی در طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کند. 

جراحی

جراحی آپاندکتومی تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از تکنیک لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام می‌شود. ​

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در حالی که در فاز بهبودی هستید، باید مراقب علائم هر گونه مشکلی باشید. اگر متوجه موارد زیر شدید با بیمارستانی که در آن جراحی شده اید یا پزشک عمومی خود تماس بگیرید:

افزایش درد و تورم 

استفراغ مکرر [17]

تب بالا

ترشحات زخم[18]

داغ شدن زخم

این موارد می­توانند نشانه عفونت باشند.

عوارض آپاندیسیت

اگر آپاندیسیت درمان نشود، ممکن است آپاندیس بترکد و منجر به عفونت‌های بالقوه تهدیدکننده حیات شود. ​در صورتی که درد شکمی ناگهان بدتر می‌شود و در سرتاسر شکم پخش می‌شود، با  115 تماس گرفته و درخواست آمبولانس نمائید. این­ ها نشانه ­های احتمالی پارگی آپاندیس هستند. ​

پریتونیت[19]

اگر آپاندیس شما پاره شود، باکتری‌ها را به بخش‌های دیگر بدن پخش می‌کند. اگر عفونت به درون صفاق -لایه نازکی که قسمت داخلی دیواره شکم را می پوشاند- نفوذ کند، می تواند منجر به پریتونیت شود. ​

علایم پریتونیت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

 درد مداوم و شدید شکمی

حالت تهوع و استفراغ

دمای بالا (‏تب)‏ 

ضربان قلب سریع

تنگی نفس و نفس نفس زدن

تورم شکمی

اگر پریتونیت سریعاً درمان نشود می‌تواند باعث مشکلات طولانی ‌مدت و حتی کشنده شود. درمان پریتونیت معمولاً شامل آنتی ­بیوتیک و خارج کردن آپاندیس با جراحی (آپاندکتومی) است.

 آبسه [20]

گاهی اوقات در اطراف آپاندیس پاره شده یک آبسه تشکیل می­شود. آبسه حاصل تجمع چرک می باشد و دردناک بوده و در بدن در تلاش برای مقابله با عفونت تشکیل می­شود. ​همچنین آبسه می‌تواند به عنوان یک عارضه جراحی آپاندکتومی در حدود ۱ مورد در ۵۰۰ مورد جراحی  رخ دهد. ​گاهی اوقات می­توان با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ آبسه را درمان کرد، اما در اکثر موارد چرک باید از آبسه تخلیه شود. این کار را می‌توان تحت هدایت سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن با استفاده از بی‌حسی موضعی و سوزن وارد شده در پوست  و به دنبال آن قرار دادن درن (وسیله ­ای جهت خارج کردن ترشحات) انجام داد. ​اگر یک آبسه در طول جراحی پیدا شود، ناحیه به دقت شسته شده و یک دوره آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

[1] Appendicitis

[2] feces

[3] abdomen

[4] diarrhoea

[5] laparoscopy

[6] appendectomy

[7] Nausea

[8] fever

[9] irritable bowel syndrome

[10] Crohn’s disease

[11] Ectopic pregnancy

[12] pelvis

[13] ultrasound

[14] computerized tomography

[15] Ct scan

[16] appendicectomy

[17] vomiting

[18] Wound discharge

[19] Peritonitis

[20] abscess