آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک نوعی آرتریت است که در برخی افراد مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس ایجاد میشود. این بیماری به طور معمول موجب میشود مفاصل آسیب دیده ملتهب (متورم)، سفت و دردناک شوند. بین 20 الی 40% درصد افراد مبتلا به پسوریازیس، به آرتریت پسوریاتیک مبتلا میشوند. پسوریازیس پوستی حدود 3 درصد جمعیت را گرفتار میکند. در بسیاری از موارد افراد قبل از مشاهده نشانه های درگیری مفصل با مشکلات پوستی مواجه میشوند. در موارد نادر، ممکن است مشکلات پوستی بعد یا همزمان با مشکلات مفاصل ایجاد شود. تصور میشود آرتریت پسوریاتیک همانند پسوریازیس، حاصلِ حمله اشتباه سیستم ایمنی به بافت سالم باشد. مشخص نیست چرا برخی افراد مبتلا به پسوریازیس دچار آرتریت پسوریاتیک میشوند و برخی دیگر مبتلا نمیشوند.
علائم آرتریت پسوریاتیک
درد، تورم و سفتی مرتبط با آرتریت پسوریاتیک، میتواند روی هر یک از مفاصل بدن تأثیر بگذارد، اما این بیماری اغلب نواحی بخصوصی از جمله دست، پا، زانو، آرنج، گردن و ستون فقرات را گرفتار میکند. تاندونها نیز میتوانند درگیر این بیماری شوند و درگیری تاندون در برخی از افراد میتواند مشکل اصلی باشد.
نشانه های بیماری معمولاً به آهستگی ایجاد میشوند، به این معنی که بسیاری از افراد از ابتلایشان به آرتریت پسوریاتیک آگاه نیستند. در موارد بسیار نادر، نشانه ها به طور ناگهانی و بدون هشدار ایجاد میشوند. شدت بیماری میتواند از فردی به فرد دیگر به میزان قابل توجهی متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است مشکلات شدیدی داشته باشند و بسیاری از مفاصلشان تحت تاثیر قرار گیرد، در حالیکه برخی دیگر ممکن است صرفاً نشانه های خفیف در یک یا دو مفصل خود داشته باشند.
در برخی مواقع، ممکن است نشانه ها بهبود یابند و در دوره هایی از بیماری نشانه ها بدتر شوند (که تشدید یا عود نامیده میشود). برخی افراد ممکن است به نقطه ای برسند که هیچ نشانه ای نداشته باشند (که بهبودی نامیده میشود). پیشبینی عود بیماری دشوار است اما اغلب میتوان هنگام بروز آن را با دارو کنترل کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتیکه در مفاصل خود درد مداوم، تورم و سفتی احساس میکنید باید با پزشک خود صحبت کنید، حتی اگر بیماری پسوزیاریس برای شما تشخیص داده نشده باشد. در صورتیکه مبتلا به پسوزیاریس باشید باید حداقل یکبار در سال بررسی[1] انجام دهید تا بیماریتان کنترل شود. در صورتیکه مشکلی در مفاصل خود دارید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
تشخیص آرتریت پسوریاتیک
اگر پزشک شما فکر میکند ممکن است آرتریت داشته باشید، باید شما را برای ارزیابی به یک روماتولوژیست[2] (متخصص بیماریهای مفصل) ارجاع دهد. معمولاً در صورت ابتلا به پسوزیاریس و مشکلات مفاصل، یک روماتولوژیست با بررسی و رد کردن ابتلا به انواع دیگر آرتریت مانند آرتریت روماتوئید[3] و استئوآرتریت[4] (آرتروز) قادر به تشخیص آرتریت پسوریاتیک خواهد بود.
ممکن است تعدادی آزمایش از جمله آزمایش خون برای بررسی علایم التهاب در بدن شما و وجود آنتی بادیهای خاص موجود در انواع دیگر آرتریت و همچنین اشعه ایکس یا اسکن مفاصل برای کمک به تایید تشخیص انجام شود.
درمان آرتریت پسوریاتیک
هدف اصلی درمان بهبود نشانه ها، کُندکردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار میباشد. برای اکثر افراد، درمان شامل امتحان تعدادی داروی مختلف خواهد بود که برخی از آنها میتوانند پسوزیاریس را درمان کنند. به طور ایده آل، شما باید در صورت امکان یک دارو هم برای درمان پسوزیاریس و هم آرتریت پسوریاتیک خود استفاده کنید. داروهای اصلی که برای درمان آرتریت پسوریاتیک استفاده میشوند در زیر خلاصه میشوند:
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی[5]
پزشک شما ممکن است در ابتدا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را برای بررسی تأثیرشان روی کاهش درد و التهاب تجویز کند. دو نوع از این داروها وجود دارد که با روشهای کمی متفاوت عمل میکنند.
NSAIDهای سنتی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا دیکلوفناک
مهارکنندههای COX-2 (که اغلب کوکسیبها[6] نامیده میشوند) مانند سلکوکسیب[7] یا اتوریکوکسیب[8]
همانند همه داروها، NSAIDها ضدالتهابهای غیراستروئیدی هم عوارض جانبی دارند، اما پزشک شما به منظور کاهش خطرات این داروها، اقدامات احتیاطی از جمله تجویز پایینترین مقدار مورد نیاز برای کنترل علائم شما در کوتاهترین زمان ممکن را، انجام خواهد داد.
در صورت بروز عوارض جانبی معمولاً معده و روده تحت تأثیر قرار میگیرند، که میتواند شامل سوءهاضمه و زخم معده (اولسر معده) باشد. اغلب داروهایی به نام مهارکننده پروتون پمپ (PPI)[9] که با کاهش میزان اسید تولید شده از معده، به محافظت از معده کمک میکند، در کنار ضد التهاب های غیراستروئیدی تجویز میشود. اگر ضد التهاب های غیراستروئیدی به تنهایی مفید نباشند برخی از داروهای زیر ممکن است توصیه شود.
کورتیکواستروئیدها[10]
کورتیکواستروئیدها یا کورتونها میتوانند همانند ضد التهاب های غیراستروئیدی به کاهش درد و تورم کمک کنند. اگر تنها یک مفصل ملتهب یا متورم داشته باشید پزشک شما دارو را مستقیماً به آن مفصل تزریق خواهد کرد. این کار تسکین سریع و حداقل عوارض جانبی را ایجاد میکند و تأثیر آن به مدت چند هفته تا چندین ماه طول میکشد. همچنین در صورتیکه مفاصل متعددی ملتهب شده باشند، میتوان برای کمک به درمان، کورتونها را به صورت قرص یا به صورت تزریق عضلانی مصرف کرد. با این حال پزشکان عموماً در این رابطه احتیاط میکنند، زیرا در صورتیکه دارو به مدت طولانی استفاده شود میتواند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشد و پس از قطع مصرف ممکن است، پسوریازیس تشدید شود.
داروهای ضدروماتیسمی[11] اصلاح کننده بیماری
داروهای ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری، داروهایی هستند که با مقابله با علل زمینه ای التهاب در مفاصل عمل میکنند. این داروها میتوانند به کاهش علائم و کُند شدن پیشرفت آرتریت پسوریاتیک کمک کنند. هر چقدر مصرف این داروها زودتر شروع شود، مؤثرتر خواهند بود.
روماتولوژیست در مورد انتخاب مناسبترین داروی ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری، با شما گفتگو خواهد کرد. چندین هفته یا حتی چندین ماه طول میکشد تا تأثیر این گروه از داروها را متوجه شوید. بنابراین مهم است که مصرف دارو را، حتی اگر در ابتدا متوجه تأثیر آن نشوید، ادمه دهید.
درمانهای بیولوژیکی
درمانهای بیولوژیکی شکل جدیدتری از درمان برای آرتریت پسوریاتیک هستند. در صورتیکه یکی از موارد زیر وجود داشته باشد ممکن است درمان بیولوژیکی به شما پیشنهاد شود:
آرتریت پسوریاتیک به حداقل دو نوع مختلف داروی ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری پاسخ نداده باشد.
به دلیل مشکلات دیگر، مثلاً ابتلا به بیماریهای دیگر، امکان درمان با حداقل دو نوع مختلف داروی ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری وجود نداشته باشد.
داروهای بیولوژیکی با مسدودکردن مستقیم مواد شیمیایی موجود در خون، پوست و مفاصل که سیستم ایمنی را فعال کرده و موجب حمله سیستم ایمنی به پوشش مفاصل یا پوست میشوند، عمل میکنند.
شایعترین عارضه جانبی درمانهای بیولوژیکی واکنشهایی مثل سرخ شدن، تورم یا درد در ناحیهای از پوست است که دارو از آنجا تزریق شده است، اگرچه این واکنشها معمولاً چندان جدی نیستند. با این حال درمانهای بیولوژیکی میتوانند گاهی اوقات موجب سایر عوارض جانبی دیگر از جمله مشکلات کبدی، کلیوی یا شمارش سلولهای خونی شوند بنابراین معمولاً برای بررسی وجود عوارض، نیاز است آزمایش خون یا آزمایش ادرار منظم انجام شود. درمانهای بیولوژیکی میتوانند شما را در معرض ابتلا به عفونتها قرار دهند، لذا به محض اینکه علایم عفونت مانند گلودرد، دمای بدن بالا (تب)، مشکلات ادراری یا اسهال را مشاهده کردید پزشک خود را در جریان بگذارید.
معمولاً 2 الی 6 ماه طول میکشد تا درمانهای بیولوژیکی تأثیر بگذارند. در صورت مؤثر بودن میتوان دارو را ادامه داد. در غیر اینصورت پزشک ممکن است پیشنهاد به توقف مصرف دارو داده یا درمان بیولوژیکی دیگری را جایگزین کند.
درمانهای مکمل
شواهد علمی پژوهشی کافی وجود ندارد که نشان دهد درمانهای مکمل از جمله استحمام در چشمه های آب معدنی در درمان آرتریت پسوریاتیک مؤثر است. همچنین شواهد کافی برای حمایت از مصرف هر نوع مکمل غذایی به عنوان درمان وجود ندارد. همچنین درمانهای مکمل میتوانند به درمانهای دیگر واکنش نشان دهند، بنابراین در صورتیکه درمان دیگری انجام می دهید باید با پزشک عمومی، پزشک متخصص یا داروساز خود صحبت کنید.
مدیریت بیماریهای مرتبط
در صورتیکه به آرتریت پسوریاتیک مبتلا هستید، احتمال دارد همانند پسوزیاریس و سایر انواع آرتریتهای التهابی، به برخی بیماریهای دیگر مانند بیماریهای قلبی-عروقی (CVD) نیز مبتلا شوید. CVD اصطلاحی برای بیماریهای رگهای قلبی و خونی مانند بیماری قلبی و سکته قلبی است. پزشک باید هر سال آزمایشهایی (مثل فشارخون و کلسترول) را برای بیمار درخواست نماید، بنابراین میتواند بررسی کند که آیا شما دچار CVD هستید یا خیر و در صورت لزوم درمان اضافی ارائه کند.
همچنین شما میتوانید با کارهای زیر به خودتان کمک کنید:
داشتن تعادل مناسب بین استراحت و فعالیت بدنی منظم
کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
سیگار نکشیدن
عدم مصرف الکل
آرتریت پسوریاتیک همچنین میتواند موجب التهاب چشمها مانند ورم ملتحمه و التهاب عنبیه[12] شود. اگر آرتریت پسوریاتیک بر پوست و مفاصل شما اثر بگذارد ممکن است متوجه تغییراتی در ناخنهایتان شوید مانند:
گودی
فرورفتگی
تغییر رنگ
شل شدن ناخن از بستر ناخن
اگر صرفاً پوست شما تحت تأثیر قرار گیرد، این تغییرات کمتر مشاهده میشود.
پیش آگهی و چشم انداز
آرتریت پسوریاتیک نیز همانند پسوریازیس، یک بیماری طولانی مدت است که میتواند به مرور بدتر شود. در موارد شدید خطر آسیب دیدگی یا تغییر شکل دائمی مفاصل وجود دارد که ممکن است به درمان جراحی نیاز باشد. با این حال، با تشخیص به موقع میتوان روند پیشرفت بیماری را کُند کرد و آسیب دائمی به مفاصل را به حداقل رسانده یا از آن جلوگیری کرد.
[1]Check-up
[2]Rheumatologist
[3]Rheumatoid arthritis
[4]Osteoarthritis
[5]Non-steroidal anti-inflammatory drugs
[6]Coxibs
[7]Celecoxib
[8]Etoricoxib
[9]Proton pump inhibitor (PPI)
[10]Corticosteroids
[11]Anti-rheumatic drugs
[12]lritis