زکریا چکاپ
آبسه دندان
آبسه دندان
آبسه دندان تجمعی از چرک است که می‌تواند داخل دندان، لثه‌ها یا در داخل استخوانی که دندان را در جای خود نگه داشته، ایجاد شود. که به علت یک عفونت باکتریایی است.
آبسه‌ای که در انتهای دندان است آبسه پری اپیکال نامیده می‌شود. آبسه‌ای که در لثه است آبسه پردیودنتال نامیده می‌شود.
آبسه‌های دندانی اغلب دردناک هستند اما نه همیشه. در هر دو صورت باید در سریع ترین زمان ممکن از دندانپزشک خود کمک بگیرید چون آبسه‌ها خود به خود از بین نمی‌روند و گاهی می‌توانند به قسمت‌های دیگر بدن پخش شوند و شما را بیمار کنند.
نشانه‌های آبسه دندان
نشانه‌های آبسه دندان یا لثه عبارتند از:
- درد شدید و ضربان‌دار در دندان یا لثه درگیر که ممکن است ناگهانی شروع شده و به تدریج بدتر شود.
- دردی که در همان طرف دندان یا لثه درگیر به سمت گوش، فک و گردن گسترش می‌یابد.
- دردی که هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود و ممکن است خواب شما را مختل کند.
- قرمزی و تورم صورت
- دندان رنگ پریده و حساس و/ یا شل
- لثه‌های براق، قرمز و متورم
- حساسیت به غذا یا نوشیدنی داغ یا سرد
- بوی بد نفس و/ یا مزه ناخوشایند در دهان
اگر عفونت گسترش پیدا کنند ممکن است دچار دمای بالا(تب) شوید و کلا احساس ناخوشی کنید. درموارد شدید ممکن است به سختی دهانتان را باز کنید و دچار سختی در بلع یا تنفس شوید.
اگر آبسه دندان دارید چکار کنید؟
اگر گمان می‌کنید آبسه دندان دارید شما باید در سریع‌ترین زمان ممکن یک دندانپزشک را ملاقات کنید.
فرو نشاندن علائم
در زمانی که در انتظار ملاقات با دندانپزشک هستید، مسکن‌ها می‌توانند در کنترل درد به شما کمک کنند.
ایبوبروفن مسکن ارجح برای آبسه‌های دندانی است ولی اگر به دلایل پزشکی نمی‌توانید از آن استفاده کنید به جای آن می‌توانید از پاراستامول(استامینوفن) استفاده کنید.
آسپرین نباید به کودکان زیر 16 سال داده شود.
همچنین موارد زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- اگر غذا یا نوشیدنی داغ یا سرد درد را بدتر می‌کنند از آن‌ها اجتناب کنید.
- سعی کنید غذاهای خنک و نرم بخورید. اگر امکان دارد از سمت مخالف دهان خود استفاده کنید.
- از یک مسواک نرم استفاده کنید و موقتا اطراف دندان درگیر از نخ دندان استفاده نکنید.
این موارد می‌تواند موقتا علائم را کاهش دهد ولی نباید از آن‌ها برای به تاخیر انداختن کمک گرفتن از دندانپزشک استفاده کنید.
درمان آبسه دندان
آبسه‌های دندان از طریق برداشتن منبع عفونت یا خالی کردن چرک درمان می‌شوند.
بسته به محل آبسه و شدت عفونت، درمان ممکن شامل موارد زیر باشد:
- برداشتن دندان درگیر(کشیدن)_ اگر درمان کانال ریشه دندان ممکن نباشد امکان دارد این کار ضروری باشد.
- درمان کانال ریشه( عصب کشی)_ فرایند برداشتن آبسه از ریشه دندان قبل از پر کردن و پر کردن آن
- برش و خالی کردن_ که برای خالی کردن آبسه یک برش کوچک(شکاف) در لثه ایجاد می‌شود.
برای بی‌حس کردن دندان در این عمل‌ها بی‌حس کننده‌های موضعی استفاده می‌شوند.عمل‌های وسیع‌تر ممکن است تحت بیهوشی عمومی انجام گیرد.(که در آن بیهوش هستید).
به طور معمول آنتی‌بیوتیک ها برای درمان آبسه‌های دندان تجویز نمی‌شوند ولی اگر عفونت گسترش پیدا کند یا به طور ویژه‌ای شدید باشد ممکن است، استفاده شوند.
چه چیزی آبسه دندان را ایجاد می‌کند؟
دهان پر از باکتری است که یک ضایعه چسبناک به نام پلاک روی دندان تشکیل می‌دهند.
اگر دهانتان را تمیز نگه ندارید، اسیدهایی که توسط باکتری‌های موجود در پلاک ساخته می‌شود می‌توانند به دندان و لثه شما آسیب برساند که منجر به بیماری لثه یا پوسیدگی دندان می‌شود.
موارد زیر احتمال تشکیل آبسه دندان را افزایش می‌دهند:
- بهداشت ضعیف دهان_ اگر بطور منظم نخ دندان استفاده نکنید و مسواک نزنید پلاک می‌تواند روی دندانتان تشکیل شود.
- مصرف مقدار زیاد شکر و مواد غذایی و نوشیدنی‌های نشاسته‌دار_ این موارد می‌تواند رشد باکتری در پلاک را تقویت کنند و می‌توانند منجر به پوسیدگی شود که نتیجه آن آبسه دندان است.
- جراحی قبلی یا ضربه به دندان یا لثه‌ها_ باکتری‌ها می‌توانند وارد هر قسمت آسیب‌دیده دندان یا لثه‌ها شوند.
- داشتن سیستم ایمنی تضعیف شده_ که شامل افرادی با وضعیت سلامتی زمینه‌ای خاص می‌شود مثل دیابت و افرادی که تحت درمان داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی هستند شامل داروهای استروئیدی و شیمی‌درمانی.
پیشگیری از آبسه دندان
شما می‌توانید با حفظ دندان‌ها و لثه‌ها در سالم‌ترین شرایط ممکن، خطر تشکیل آبسه‌های دندانی را کاهش دهید.
برای این کار شما باید:
- حداقل یک بار در روز از نخ دندان یا برس بین دندانی برای تمیز کردن بین دندان‌ها و زیر خط لثه‌ای استفاده کنید.
- دو بار در روز دندان خود را با یک خمیردندان حاوی فلوراید مسواک کنید_ بطوریکه هر بار حداقل 2 دقیقه زمان بگذارید.
- از شستشوی دهان با آب یا دهان شویه بعد از مسواک زدن پرهیز کنید چون این کار اثر محافظتی خمیردندان را از بین می‌برد_ فقط خمیردندان اضافه را بیرون بریزید.
- مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های نشاسته‌دار و شیرین را به وعده‌های کوچک کاهش دهید_ به ویژه بین غذاهای اصلی و اندکی قبل از رفتن به رختخواب.
دندانپزشکتان را به‌طور منظم ملاقات کنید._ دنداپزشکتان باتوجه به سلامت دهان شما می‌تواند به شما توصیه کند که هر چند وقت یک بار معاینه(چک آپ) داشته باشید.